Głaz narzutowy Zaklęta Karczma k. Margonina (pow. chodzieski, wielkopolskie).

Duże głazy narzutowe, bądź takie o nietypowych fantazyjnych kształtach, coraz częściej są zauważane przez władze lokalne jako obiekty o walorach geoturystycznych, krajoznawczych, kulturowych, historycznych i itp., które mogą stanowić istotny element promocji gminy, powiatu lub regionu. Aby zwiększyć ich potencjał turystyczny ustawia się drogowskazy, buduje się w pobliżu eratyku wiaty (lub inne elementy zagospodarowania turystycznego), montuje tablice edukacyjne. Takie działania można zaobserwować w stosunku do dwóch opisanych w poprzednich artykułach narzutniaków (Kamień św. Wojciecha w Budziejewku, Tarcza Olbrzyma ze wsi Sokolniki), jak również w przypadku głazu o nazwie Zaklęta Karczma, leżącego niedaleko drogi nr 190, pomiędzy Próchnowem a Margoninem. Miejsce skrętu z głównej trasy zostało oznakowane drogowskazem.drogowskaz do Zaklętej Karczmy

Tuż za skrętem znajduje się wiata z tablicami informującymi o znajdujących się w okolicach atrakcjach turystycznych, w paru zdaniach została opisana również Zaklęta Karczma. Obok wiaty znajduje się miejsce do zaparkowania kilku aut, w dalszy krótki spacer udajemy się piechotą bądź rowerem.

miejsce odpoczynku w pobliżu głazu Zaklęta Karczmaopis Zaklętej Karczmy umieszczony na wiacie

Mijamy zagajnik i naszym oczom ukazuje się prostopadła do drogi miedza porośnięta kilkoma drzewami, na jej końcu leży widoczny już z tej odległości ogromny głaz. Trasa od wiaty do głazu mierzy ok. 350 m.

droga do Zaklętej Karczmyotoczenie głazu Zaklęta Karczmagłaz narzutowy Zaklęta Karczmaścieżka do głazu Zaklęta Karczma

Dobrym zwyczajem przed eksploracją każdego obiektu turystycznego jest zapoznanie się z tekstem umieszczonym na tablicy edukacyjnej. Znajdziemy w nim legendę o pochodzeniu głazu oraz informację o parametrach narzutniaka.

GPS N 52°57’13.4” , E 17°07’31.9”

tablica przy głazie Zaklęta Karczmatablica przy głazie Zaklęta Karczma

Opisywany głaz uzyskał status pomnika przyrody na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957 o uznaniu za pomniki przyrody, opublikowanego 1 czerwca 1957 r.

1. Pomnikowy głaz - Zaklęta Karczma2. Zaklęta Karczma k. Margonina

Obwód Zaklętej Karczmy (zwanej też Kamieniem Czarownicy) w zależności od wybranego źródła wynosi między 12 a 16 metrów, długość 5 – 6,5 metra, szerokość 3 – 3,4 metra, wysokość 2 – 2,5 metra. Dolna część głazu zagłębiona jest w ziemi, więc widoczny jest jego większy fragment. Objętość eratyku 26,6 m³, waga to 73,1 ton.

3. Pomnikowy eratyk - Zaklęta Karczma4. Zaklęta Karczma koło Margonina5. Głaz narzutowy Zaklęta Karczma6. Zaklęta Karczma - pomnik przyrody nieożywionej

Ze względu na olbrzymią wagę można domniemywać, że znajduje się in situ, a więc tam, gdzie został porzucony przez ostatni na tym terenie lądolód skandynawski z fazy leszczyńsko – poznańskiej zlodowacenia Wisły (północno – polskiego).

7. Zaklęta Karczma przy drodze Margonin - Próchnowo

W starszych opracowaniach (Zabytkowe głazy narzutowe na terenie Polski, cz. IV, str. 54) opisywanym materiałem budującym Zaklętą Karczmę był granit różowy, drobnoziarnisty. W nowszych dokumentach publikowanych w sieci jest mowa o gnejsie z tarczy bałtyckiej.

zbliżenie głazu Zaklęta Karczmazdjęcie powierzchni głazu Zaklęta Karczma

U podstawy głazu, od strony zachodniej widać wyryty napis: „NA PAMIĄTKĘ MOIEY MATKI / ANTONINY Z GARCZYŃSKICH / H. SKÓRZEWSKIEY / HELIODOR HRABIA SKORZEWSKI / […] WRZE. 182[…]. Jeszcze kilkanaście lat temu tekst był lepiej czytelny.

Zaklęta Karczma - ryt na głazie

Kamień św. Wojciecha w Budziejewku (gm. Mieścisko, wielkopolskie).

Drugi co do wielkości głaz narzutowy Wielkopolski (największy to Kamień św. Jadwigi k. Gołuchowa) znajduje się w Budziejewku – niewielkiej wsi położonej 2 km na południe od Mieściska, w powiecie wągrowieckim. Według legendy z tego głazu św. Wojciech głosił Słowo Boże dla okolicznych mieszkańców, podczas wędrówki z Gniezna do Prusów – stąd jego obecna nazwa – Kamień św. Wojciecha. Aby trafić do ogromnego eratyku należy w Mieścisku skręcić za drogowskazem w ul. św. Wojciecha, przy skrzyżowaniu z figurą św. Wojciecha w lewo za kolejnym drogowskazem i po 300 metrach znajdziemy się przy kościele (oczywiście pw. św. Wojciecha).Mieścisko - drogowskaz do Kamienia św. Wojciecha

Budziejewko - figura św. Wojciecha

Budziejewko - drogowskaz do Kamienia św. Wojciecha

kościół w Budziejewkutablica przy kościele w BudziejewkuTu już ostatni drogowskaz skieruje nas na uroczą alejkę obsadzoną żywopłotem i po niecałych 200 m dojdziemy do głazu.

GPS N 52°43’33.1” , E 17°19’22.9”

drogowskaz do Kamienia św. Wojciecha

1. Pomnikowy głaz - Kamień św. Wojciecha

2. Pomnikowy eratyk - Kamień św. Wojciecha

Aby zapobiec przed wykorzystaniem głazu na cele budowlane, w 1840 r. miejscowa ludność doprowadziła do wpisania tego kamienia do ksiąg wieczystych jako obiektu chronionego „na wieczne czasy”. Po drugiej wojnie światowej eratyk uzyskał status pomnika przyrody na mocy Orzeczenia 295/83 Prezydium WRN w Poznaniu z 15.12.1956 r.

Budziejewko - tabliczka przy pomnikowym głazie

Wymiary pomnikowego narzutniaka to: obwód 20,5 m, długość – 7,5 m, szerokość – 4,7 m; wysokość nad ziemią 1,3 m, głębokość zalegania w ziemi 2,7 m. W związku z tym jego objętość nad ziemią wynosi 23,66 m3. Waga całego głazu sięga 200 ton (część widzialna waży 65 ton).

3. Kamień św. Wojciecha z Budziejewka

Materiałem budującym głaz jest skandynawski granit Smaland, pochodzący z południowo – wschodniej Szwecji. Jest tzw. eratykiem przewodnim, czyli fragmentem skalnym o udokumentowanym pochodzeniu.

zbliżenie Kamienia św. Wojciecha

4. Budziejewko - pomnikowy głaz narzutowy5. Kamień św. Wojciecha w Budziejewku

Spod eratyku wypływa źródełko mające niegdyś cudowne właściwości. Obecnie ujęte jest cembrowiną z daszkiem, a wodę można puścić z kranu.

6. Głaz narzutowy - Kamień św. Wojciecha7. Źródełko przy Kamieniu św. Wojciecha

Teren przy Kamieniu św. Wojciecha posiada doskonałe zagospodarowanie turystyczne – można odpocząć przy jednej z kilkunastu ławek, schować się przed deszczem lub słońcem pod wiatą, urządzić piknik z grillem. Nie zabrakło też stosownej tablicy edukacyjnej.

otoczenie Kamienia św. Wojciechazagospodarowanie turystyczne przy Kamieniu św. Wojciechatablica opisująca kamień św. Wojciecha

Wracając warto odwiedzić znajdujący się na tyłach kościoła Park Pamięci Powstańców Wielkopolskich.

Budziejewko - Park Pamięci