Mioceńskie wapienie na zboczu Lasowej Góry (gm. Tereszpol, lubelskie).

16 mln lat temu (środkowy miocen) południową część Roztocza zalały wody Paratetydy – płytkiego i ciepłego morza. Początkowo na dnie tego morza osadzały się piaski, w późniejszym okresie (14- 13 mln lat temu) w przybrzeżnych strefach nastąpił bujny rozwój raf. Z nagromadzonych szkieletów wapiennych powstały wapienie rafowe obfitujące w skorupy ślimaków i małży, z obumarłych koloni krasnorostów z rodziny Lithotamnium powstały wapienie litotamniowe. W górnym miocenie (11 mln lat temu) morze wycofało się z obszaru Roztocza, a ruchy górotwórcze wydźwignęły ten obszar. Następnie intensywna erozja doprowadziła do powstania powierzchni zrównań. Poszerzanie się spękań na linii uskoków tektonicznych oraz tworząca się sieć głębokich dolin rzecznych przyczyniła się do powstania charakterystycznych dla strefy krawędziowej Roztocza „gór – świadków” – wzniesień ostańcowych o płaskich wierzchołkach i stromych stokach. Przykładem takiego wzgórza jest Lasowa Góra (324 m n.p.m.), zlokalizowana w sąsiedztwie Tereszpola (pow. biłgorajski, lubelskie). Szczytowe partie wzniesienia zbudowane są z wapieni rafowych charakteryzujących się dużą porowatością i siecią spękań ułatwiających przenikanie wody. Procesy krasowe oraz lód powodował fragmentację pokrywy wapiennej na mniejsze bloki, które osuwały się na stromych stokach.  W rezultacie na północnym i północno – zachodnim zboczu Lasowej Góry spotykane są liczne różnej wielkości bloki wapieni mioceńskich, które jako obrywy pochodzą z okolic szczytu, a obecnie znajdują się dużo niżej. Najokazalsza skałka chroniona jako pomnik przyrody nieożywionej leży na zboczu, pod okazałą czereśnią. Czereśnia i tablica stojąca obok widoczna jest z drogi Tereszpol – Szozdy (po prawej, wschodniej stronie).

GPS N 50°34’07.5″ , E 22°55’55.9″

Tereszpol - pomnikowa skałka pod czereśnią

Wysokość skałki to 2,5 m, długość ok. 4 m, objęta jest ochroną pomnikową od 1963 r. Obiekt schowany jest między krzewami, ponadto zarasta mchem. Stojąca obok tablica właściwie jest nieczytelna, obecnie stanowi tylko punkt orientacyjny.

Mniejsze odłamki skalne leżą porozrzucane na zboczu, niektóre schowane są w gęstwinie krzewów.

W rejestrze pomników przyrody województwa lubelskiego figurują jeszcze dwa skupiska wapiennych skałek na zboczu Lasowej Góry, obydwa o powierzchni 0,1 ha. Znajdują się bliżej wierzchołka, schowane w zagajniku.

Imponujące skałki z mioceńskich wapieni o nazwie „Piekiełko” znajdują się na wzgórzu Kamień k. Stanisławowa (gm. Józefów, pow. biłgorajski). Więcej o nich w następnym artykule.