Dąb szypułkowy – nowy pomnik przyrody w Jeleniej Górze Czarne (dolnośląskie).

Mogło by się wydawać, że znalezienie pomnikowego drzewa rosnącego w mieście nie powinno sprawiać kłopotów. Wystarczy znać adres posesji przy której rośnie, względnie usytuowanie w danej części założenia parkowego. Gorzej gdy okaz rośnie na peryferiach miasta, w lesie poza szlakami turystycznymi, bądź ścieżkami spacerowymi. Czy zatem warto takie drzewa powoływać do ochrony pomnikowej? Jak najbardziej! Dąb szypułkowy będący tematem dzisiejszego artykułu to potężny egzemplarz, o obwodzie pnia większym od obecnie istniejących pomników przyrody ożywionej.

Jelenia Góra Czarne - autor obok pomnikowego dębu

Drzewo rośnie niedaleko granicy administracyjnej miasta Jeleniej Góry z gminą Podgórzyn, w dzielnicy Czarne, na skraju lasu, w zagłębieniu terenu pomiędzy wzgórzami Popiel i Żelaźniak. Aby do niego trafić należy się znaleźć na samym końcu ul. Czarnoleskiej i wędrować dalej utwardzoną drogą gruntową w kierunku południowym. Po ok. 300 m nasza trasa wspina się łagodnie w górę po krawędzi lasu, a gdy zacznie opadać należy skręcić łagodnie w prawo, w leśny dukt poprowadzony wzdłuż bezimiennego potoku. Po ok. 450 m dojdziemy w okolice mostku na strumieniu, pomnikowy dąb rośnie w pobliżu, na wyróżniającym się w terenie niewysokim wale ziemnym.

GPS N 50°51’36.2″ , E 15°45’05.2″

Jelenia Góra Czarne - pień pomnikowego dębu szypułkowego

Opisywany dąb choć piękny jest jednak wyjątkowo niefotogeniczny. Wokół niego pełno jest zarośli, młodych drzewek – wykonanie dalszego ujęcia nawet po sezonie wegetacyjnym jest bardzo trudne.

Jelenia Góra Czarne - pomnikowy dąb przesłonięty zaroślami

Bardzo pomocny w takich sytuacjach jest obiektyw szerokokątny typu rybie oko, którym były wykonywane cztery poniższe zdjęcia.

Jelenia Góra Czarne - pomnikowy dąb o obwodzie 557 cmpomnikowy dąb szypułkowy rosnący w Jeleniej Górze Czarne

Dąb uzyskał status pomnika przyrody na mocy Uchwały nr 681.LXX.2023 Rady Miejskiej Jeleniej Góry z dnia 27 września 2023 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody.

pomnikowy dąb rosnący w Jeleniej Górze Czarnepomnikowy dąb o obwodzie 557 cm rosnący w Jeleniej Górze Czarne

Obwód drzewa podany w Uchwale – 557 cm pokrywa się z pomiarami wykonanymi w lutym 2024 r. przez autora tego artykułu, wysokość dębu to 27 metrów, szacunkowy wiek to ok. 300 lat.

Jelenia Góra Czarne - autor na tle pnia pomnikowego dębuJelenia Góra Czarne - pień pomnikowego dębu

Stan zdrowotny drzewa należy uznać za bardzo dobry, bez widocznych ubytków, murszu czy też owocników grzybów pasożytniczych. Dąb posiada dość oryginalny pokrój – jego długi pień z niewielką ilością gałęzi w dole, rozdziela się w górze na kilkanaście konarów tworzących szeroką i gęstą koronę.

Jelenia Góra Czarne - korona pomnikowego dębu

Wracając w kierunku centrum Jeleniej Góry warto zajechać na ul. Strumykową 2 gdzie znajduje się Dwór Czarne. To zabytkowa budowla z 1559 r. otoczona fosą, czteroskrzydłowa z wewnętrznym dziedzińcem.

Dwór CzarneO pozostałych pomnikach przyrody w Jeleniej Górze można poczytać w artykule  „Pomniki przyrody w Jeleniej Górze„.

Pomnikowy wiąz górski z Jeleniej Góry.

(Edytowano 17.06.2022 r.) Na mocy Uchwały nr 392.XLII.2021 Rady Miejskiej Jeleniej Góry z dnia 29 października 2021 r. stolica Karkonoszy wzbogaciła się o nowy pomnik przyrody ożywionej. Ochroną ustawową objęto okaz wiązu górskiego (w Uchwale błędnie podano gatunek – wiąz pospolity) rosnącego po prawej stronie ścieżki rowerowej łączącej ul. Wolności w Jeleniej Górze z dolną częścią Staniszowa. Na początku tej ścieżki znajduje się darmowy parking (przy samoobsługowej myjni samochodowej), obok przystanek autobusowy komunikacji miejskiej o nazwie „Ludowa”. 

drogowskazy ścieżki rowerowejpoczątek ścieżki rowerowej do Staniszowa

Pomnikowe drzewo rośnie ok. 750 m od skrzyżowania z ul. Wolności, na działce nr 17/1 AM-1 obręb Cieplice IX.

GPS N 50°52′19.57″, E 15°42′44.37″

Jelenia Góra - pomnikowy wiąz od strony północnejpomnikowy wiąz od strony północnejpomnikowy wiąz od strony południowejJelenia Góra - pomnikowy wiąz od strony wschodniejJelenia Góra - pomnikowy wiąz od strony zachodniejJelenia Góra - pomnikowy wiąz pospolity

Jelenia Góra - pomnikowy wiąz górski latem

Kształt oraz wielkość liści oraz owoców nie pozostawiają wątpliwości, że mamy do czynienia wiązem górskim, a nie jak zapisano w Uchwale wiązem pospolitym!

liście wiązu górskiegoowoce wiązu górskiego

Obwód pnia mierzony na wysokości pierśnicy (130 cm) wynosi aż 550 cm, co stawia go w czołówce najgrubszych wiązów górskich w Polsce! Wysokość okazu to ok. 22 metrów. 

Jelenia Góra - pień pomnikowego wiązupień pomnikowego wiązu od strony drogipień pomnikowego wiązu od strony łąkipień pomnikowego wiązu

Wracając (lub idąc w kierunku pomnikowego drzewa) warto zboczyć nieco z trasy, by zobaczyć ciekawe rumowisko skalne ze skałkami Mnich i Mniszka. To charakterystyczne granitowe bloki skalne, z którymi związane są miejscowe legendy. 

głazowisko powyżej ul. Wolności w Jeleniej Górze

Mnich i Mniszka - widok od strony północnej

Mnich i Mniszka - widok od strony południowej