Pomnikowe drzewa w Kole (wielkopolskie).

Koło to miasto położone w centralnej części Polski, na wschodnim krańcu województwa wielkopolskiego; siedziba władz miejskich, gminnych oraz powiatowych. Przez Koło przepływa rzeka Warta, dzieląc miasto na część lewobrzeżną: ze Starym Miastem i Kaliskim Przedmieściem oraz prawobrzeżną z osiedlami: Płaszczyzna i Warszawskie Przedmieście. Najcenniejsze zabytki skupione są na Starym Mieście.

Ratusz w Kole

Dwa kilometry od centrum, na lewym brzegu Warty, znajdują się malownicze ruiny zamku.

ruiny zamku w Kolezamek w Kole

Lista kolskich pomników przyrody obejmuje 7 pozycji – 4 dęby szypułkowe, platan klonolistny, wiąz syberyjski, klon polny – wszystkie zostały powołane do ochrony na mocy Uchwały nr XXXVIII/265/2001 Rady Miejskiej w Kole z dnia 27 grudnia 2001 r. Dwa najokazalsze pomnikowe dęby zlokalizowane są przy ul. Harcerskiej, kilkanaście metrów od skrzyżowania z ul. Dąbrowskiego i Akacjową.

ul. Harcerska w Kole - para pomnikowych dębówul. Harcerska w Kole - pnie pomnikowych dębów

Grubszy, ale niestety zamierający dąb rośnie bliżej skrzyżowania. Górna część jego korony jest mocno zredukowana, pełna uschniętych gałęzi. Obwód drzewa wynosi 421 cm, wysokość okazu  21 metrów.

ul. Harcerska w Kole - pomnikowy dąb nr 1ul. Harcerska w Kole - pień pomnikowego dębu nr 1

Drugi dąb mierzy w obwodzie 371 cm, wysokość drzewa 25 metrów.

ul. Harcerska w Kole - pomnikowy dąb nr 2ul. Harcerska w Kole - pień pomnikowego dębu nr 2

Pomnikowy platan klonolistny rośnie na Starym Mieście, na końcu ul. Kajki, obok budynku  Muzeum Technik Ceramicznych.

Koło - pomnikowy platan klonolistnyPlatan, a raczej platanek, nie należy do szczególnie wyrośniętych okazów. Jego obwód – 229 cm – nie spełnia nawet obecnie obowiązującemu kryterium dla tego gatunku wynoszącym min. 300 cm.

pień pomnikowego platana z Koła

Koło - pień pomnikowego platana

Po drugiej stronie Warty, za ogrodzeniem posesji przy ul. Freudenreicha 7, zlokalizowany jest rzadko spotykany wiąz syberyjski (Ulmus pumila) o statusie pomnika przyrody.

pomnikowy wiąz syberyjski z KołaKoło - pomnikowy wiąz syberyjski

Wiąz syberyjski to gatunek drzewa dorastający do 30 m, odporny na mróz i suszę i zanieczyszczenia. Kolski egzemplarz mierzy w obwodzie 346 cm, wysokość okazu 22 m.

liście wiązu syberyjskiego

Koło - pień pomnikowego wiązu z Kołapień pomnikowego wiązu z Koła

Dwa pomnikowe dęby rosną na skraju Parku Moniuszki, są dobrze widoczne z ul. 3 Maja. Mierzą w obwodach 349 i 302 cm, wysokość okazów to odpowiednio 27 i 25 metrów.

ul. 3 Maja w Kole - pomnikowy dąb nr 1.ul. 3 Maja w Kole - pień pomnikowego dębu nr 1.ul. 3 Maja w Kole - pomnikowy dąb nr 2.pień pomnikowego dębu nr 2.pień pomnikowego dębu nr 2 w Kole

Ostatnie pomnikowe drzewo – klon polny – znajduje się na terenie Szkoły Podstawowej nr 3 przy ul. Toruńskiej 68. To okaz o 3 współprzewodnikach mierzących o wspólnym obwodzie 119 cm.

Koło - pomnikowy klon polnyul. Toruńska w Kole - pomnikowy klon polnypomnikowy klon polny z Kołapnie pomnikowego klonu z KołaKoło - pnie pomnikowego klonu

Pomnikowe drzewa przy Kościele Jezusowym w Cieszynie.

Na mocy ugody altransztadzkiej zawartej w 1707 r. pomiędzy królem szwedzkim Karolem XII a cesarzem Austrii Józefem I Habsburgiem w Altranstädt zwrócono śląskim protestantom 104 kościoły (odebranych w latach 1648–1654) i pozwolono na budowę sześciu nowych świątyń, nazwanymi „kościołami łaski”. Kościoły w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze i Miliczu zostały przejęte przez katolików po II wojnie światowej, świątynie w Żaganiu i Kożuchowie zostały zburzone (ocalały tylko wieże). Jedynym „kościołem łaski” służącym nadal ewangelikom jest Kościół Jezusowy w Cieszynie, zlokalizowany przy ul. Plac Kościelny 6. Jego budowę rozpoczęto w 1710 r., 72 – metrową wieżę ukończono w 1750 r. Obecnie to największa świątynia ewangelicka w Polsce, podczas mojego pobytu w Cieszynie w październiku 2018 r. budowla była remontowana.

W otoczeniu kościoła znajduje się wiele okazałych drzew, kilkanaście z nich uhonorowano statusem pomnika przyrody. Przy bocznym (północnym) wejściu do świątyni rośnie sędziwa lipa szerokolistna – to pierwsze drzewo uznane za pomnik przyrody w Cieszynie (w 1954 r.).

 Obwód pomnikowej lipy wynosi 407 cm, wysokość drzewa 22 metry.

Wzdłuż pobliskiej alei biegnącej obrzeżem skweru (przy budynku nr 8), rosną trzy kasztanowce pospolite o obwodach 342, 354, 369 cm i wysokości 22 – 24 metrów.

Po przeciwnej (południowej) stronie kościoła znajduje się teren dawnego cmentarza, który w 1905 r. zamieniono na park. Zachowany fragment nekropolii z kilkoma nagrobkami znajduje się bliżej świątyni i został odgrodzony od dostępnej części terenu zielonego zwanego Parkiem Kościelnym. Dominującym gatunkiem w drzewostanie jego obszaru jest kasztanowiec zwyczajny, 16 najgrubszych egzemplarzy oraz 3 sosny wejmutki, 1 klon polny i 1 robinia akacjowa (łącznie 21 drzew) składają się na grupowy pomnik przyrody.

Kasztanowce mierzą w obwodzie 348, 358, 275, 386, 392, 312, 228, 307, 354, 382, 372, 314, 347, 310, 392, 311 cm, średnia wysokość 22 metry.

Najokazalsze egzemplarze rosną w południowo – zachodnim narożniku parku, u zbiegu ulic Plac Kościelny i Pawła Stalmacha.

Tuż obok tej grupy drzew rośnie klon polny o bardzo oryginalnym pokroju. Pochylona sylwetka tego drzewa, którego konary przechodzą poza ogrodzenie, została ustabilizowana podporą.

Klon mierzy w obwodzie 254 cm, wysokość okazu 14 metrów.

Przy samym ogrodzeniu parku (wzdłuż ulicy P. Stalmacha) rosną 3 sosny wejmutki o obwodach 156, 195, 203 cm i wysokości 20 m.

Robinia biała posiada pień o obwodzie 235 cm, wysokość drzewa 20 metrów.

Wspaniałe aleje wysadzane kasztanowcami znajdują się w pobliskim Parku Kasztanowym, nie osiągnęły one jednak jeszcze wymiarów pomnikowych. Pomnikiem przyrody w tym parku jest topola kanadyjska, o której napiszę w następnym artykule.