Pomnikowa topola kanadyjska w Parku Kasztanowym w Cieszynie.

Cieszyński Park Kasztanowy znajduje się ok. 800 m na południe od Rynku, niedaleko opisanego w poprzednim artykule Parku Kościelnego. Ograniczony jest ulicami Górną, W. Sikorskiego, Wojska Polskiego i Placem Józefa Poniatowskiego. Budynki otaczające założenie parkowe od strony zachodniej należały niegdyś do kompleksu budowli koszarowych; historia tego obiektu w formie kalendarium została ujęta na tablicy zlokalizowanej przed Komendą Powiatową Policji (dawna wartownia).

Nazwa parku nawiązuje do gatunku dominującego na tym terenie – kasztanowca białego, zwanego mylnie kasztanem. Znajdziemy tu wiele uroczych alei i szpalerów obsadzonych kasztanowcem, jednak zbyt mały obwód pierśnicowy nie kwalifikuje jeszcze tych drzew do ochrony pomnikowej.

Jedynym pomnikiem przyrody w Parku Kasztanowym jest okaz topoli kanadyjskiej, rosnącej w północnej części parku. W koronie drzewa widoczne są liczne skupiska zimozielonej jemioły.

Obwód pomnikowego okazu wynosi 418 cm, wysokość drzewa 24 m.

Dolną część pnia przesłania krzew głogu.

Pomnikowe drzewa przy Kościele Jezusowym w Cieszynie.

Na mocy ugody altransztadzkiej zawartej w 1707 r. pomiędzy królem szwedzkim Karolem XII a cesarzem Austrii Józefem I Habsburgiem w Altranstädt zwrócono śląskim protestantom 104 kościoły (odebranych w latach 1648–1654) i pozwolono na budowę sześciu nowych świątyń, nazwanymi „kościołami łaski”. Kościoły w Jeleniej Górze, Kamiennej Górze i Miliczu zostały przejęte przez katolików po II wojnie światowej, świątynie w Żaganiu i Kożuchowie zostały zburzone (ocalały tylko wieże). Jedynym „kościołem łaski” służącym nadal ewangelikom jest Kościół Jezusowy w Cieszynie, zlokalizowany przy ul. Plac Kościelny 6. Jego budowę rozpoczęto w 1710 r., 72 – metrową wieżę ukończono w 1750 r. Obecnie to największa świątynia ewangelicka w Polsce, podczas mojego pobytu w Cieszynie w październiku 2018 r. budowla była remontowana.

W otoczeniu kościoła znajduje się wiele okazałych drzew, kilkanaście z nich uhonorowano statusem pomnika przyrody. Przy bocznym (północnym) wejściu do świątyni rośnie sędziwa lipa szerokolistna – to pierwsze drzewo uznane za pomnik przyrody w Cieszynie (w 1954 r.).

 Obwód pomnikowej lipy wynosi 407 cm, wysokość drzewa 22 metry.

Wzdłuż pobliskiej alei biegnącej obrzeżem skweru (przy budynku nr 8), rosną trzy kasztanowce pospolite o obwodach 342, 354, 369 cm i wysokości 22 – 24 metrów.

Po przeciwnej (południowej) stronie kościoła znajduje się teren dawnego cmentarza, który w 1905 r. zamieniono na park. Zachowany fragment nekropolii z kilkoma nagrobkami znajduje się bliżej świątyni i został odgrodzony od dostępnej części terenu zielonego zwanego Parkiem Kościelnym. Dominującym gatunkiem w drzewostanie jego obszaru jest kasztanowiec zwyczajny, 16 najgrubszych egzemplarzy oraz 3 sosny wejmutki, 1 klon polny i 1 robinia akacjowa (łącznie 21 drzew) składają się na grupowy pomnik przyrody.

Kasztanowce mierzą w obwodzie 348, 358, 275, 386, 392, 312, 228, 307, 354, 382, 372, 314, 347, 310, 392, 311 cm, średnia wysokość 22 metry.

Najokazalsze egzemplarze rosną w południowo – zachodnim narożniku parku, u zbiegu ulic Plac Kościelny i Pawła Stalmacha.

Tuż obok tej grupy drzew rośnie klon polny o bardzo oryginalnym pokroju. Pochylona sylwetka tego drzewa, którego konary przechodzą poza ogrodzenie, została ustabilizowana podporą.

Klon mierzy w obwodzie 254 cm, wysokość okazu 14 metrów.

Przy samym ogrodzeniu parku (wzdłuż ulicy P. Stalmacha) rosną 3 sosny wejmutki o obwodach 156, 195, 203 cm i wysokości 20 m.

Robinia biała posiada pień o obwodzie 235 cm, wysokość drzewa 20 metrów.

Wspaniałe aleje wysadzane kasztanowcami znajdują się w pobliskim Parku Kasztanowym, nie osiągnęły one jednak jeszcze wymiarów pomnikowych. Pomnikiem przyrody w tym parku jest topola kanadyjska, o której napiszę w następnym artykule.