Pomniki przyrody w Skarszynie (gm. Trzebnica, dolnośląskie).

Skarszyn to najbardziej wysunięta na południe miejscowość w gminie Trzebnica, sąsiadująca z opisanym w poprzednim artykule Boleścinem. We wsi znajduje się pałac z 1820 r. wybudowany w stylu klasycystycznym; po remoncie z 1984 r. utracił cechy stylowe, za wyjątkiem kolumnowego portyku w fasadzie.

pałac w Skarszynie

Wjazd na teren założenia pałacowo – parkowego zaakcentowany jest szczątkowo zachowaną bramą oraz kolorową tablicą opisującą historię wsi.

brama wjazdowa do zespołu pałacowego w Skarszynietablica opisująca wieś Skarszyn

Niewiele zachowało się z pierwotnego drzewostanu parkowego, niemniej najciekawsze okazy zostały objęte ochrona pomnikową. Najokazalszym drzewem, dobrze widocznym z drogi biegnącej przez wieś, jest ogromny platan klonolistny – jeden z 5 pomników przyrody w Skarszynie.

Skarszyn - pomnikowy platan w zespole pałacowo - parkowym

pomnikowy platan ze SkarszynaSkarszyn - pień pomnikowego platana klonolistnego

Typowa tabliczka z godłem i napisem „Pomnik Przyrody” została niemal całkowicie wchłonięta – obecnie z trudem można ją wypatrzyć na południowej części pnia.

Skarszyn - pień pomnikowego platanatabliczka wchłonięta przez korę platanaObwód platana na wysokości pierśnicy wynosi 617 cm, wysokość drzewa 30 metrów.

Skarszyn - pomiar obwodu pomnikowego platana

Obok platana, bliżej zabudowań folwarcznych oraz przy sklepie rosną dwa drzewa –  ciekawostki dendrologiczne – dęby szypułkowe w odmianie kolumnowej (stożkowej).

Skarszyn - dąb w odmianie stożkowej

Po przeciwnej stronie możemy podziwiać pomnikowy okaz miłorzębu dwuklapowego o obwodzie 295 cm i wysokości 23 metry.Skarszyn - pomnikowy miłorząb w zespole pałacowo - parkowymSkarszyn - pomnikowy miłorząb na tle pałacuSkarszyn - pień pomnikowego miłorzębu

Za miłorzębem są już widoczne rosnące w rzędzie 3 pomnikowe lipy drobnolistne.

Skarszyn - pomnikowy miłorząb i lipy drobnolistneSkarszyn - pomnikowe lipy drobnolistneSkarszyn - pomnikowe lipySkarszyn - trzy pomnikowe lipy drobnolistneSkarszyn - dwie pomnikowe lipy drobnolistne

Pierwsza z pomnikowych lip mierzy w obwodzie 358 cm, wysokość drzewa 23 metry.

Skarszyn - pień pomnikowej lipy I

Druga lipa posiada pień o obwodzie 331 cm, wysokość okazu 21 metrów.

Skarszyn - pień pomnikowej lipy II

Trzecia pomnikowa lipa ma najgrubszy pień mierzący w obwodzie 379 cm, wysokość drzewa 26 metrów.

Skarszyn - pomnikowa lipa IIISkarszyn - pień pomnikowej lipy III

Za trzecią lipą widoczne jest boisko sportowe a na wzgórzu buki chronione w rezerwacie „Las Bukowy w Skarszynie”.

rezerwat przyrody - Las Bukowy w SkarszynieLas Bukowy w Skarszynierezerwat Las Bukowy w Skarszynietablica na granicy rezerwatu przyrody

Na ochronę pomnikową zasługuje wspaniały platan klonolistny, zlokalizowany po prawej stronie szosy do Łoziny. Obwód tego okazu wynosi 448 cm,wysokość ok. 30 metrów.okazały platan ze SkarszynaSkarszyn - pomiar obwodu okazałego platana

Pod jego koroną stoi granitowy krzyż pokutny (pojednania) – pomnik dawnego prawa.

krzyż pokutny pod okazałym platanem w Skarszyniekrzyż pojednania ze Skarszyna

Park przypałacowy w Przerzeczynie – Zdroju (gm. Niemcza, dolnośląskie).

Położony u podnóża Wzgórz Szklarskich Przerzeczyn – Zdrój to duża wieś w gminie Niemcza (pow. dzierżoniowski, dolnośląskie) założona w 1246 r. Odkryte w 1802 r. źródła wód mineralnych przyczyniły się do powstania niewielkiego uzdrowiska, lecz nie jest to jedyny powód by odwiedzić miejscowość. Cennym zabytkiem Przerzeczyna – Zdroju jest gotycki kościół z XV w. z bardzo bogatą kolekcją renesansowych i barokowych płyt nagrobnych wmurowanych w zewnętrzną elewację świątyni i ogrodzenie.

płyty nagrobne na elewacji zewnętrznej kościoła w Przerzeczynie-Zdrojuepitafia na ogrodzeniu kościoła w Przerzeczynie-Zdroju

W pobliżu kościoła znajduje się pałac z 1906 r. (ul. Zdrojowa 15) wybudowany na miejscu wcześniejszej budowli. Po 1945 r. budynek przejął PGR, przekształcony później w Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej (POHZ); obecnie nieużytkowany.

pałac w Przerzeczynie-Zdroju

Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni ok. 3,4 ha z drzewostanem bogatym w egzotyczne gatunki. Ochroną pomnikową objęto 7 okazów drzew: 3 cisy pospolite, 2 dęby szypułkowe, buk pospolity i platan klonolistny. Wydawać by się mogło, że siedem pomników przyrody w niewielkim parku to dużo, jednak na status pomnika przyrody zasługuje przynamniej drugie tyle okazów drzew. Wchodząc do parku przez bramę od ul. Zdrojowej (a raczej przez dziurę w ogrodzeniu w jej pobliżu) mamy przyjemność przespacerować się urokliwą alejką obsadzoną obustronnie grabami.

aleja grabowa w Przerzeczynie-Zdroju latem

aleja grabowa w Przerzeczynie-Zdroju zimą

Po prawej stronie rośnie dorodny klon jawor (404 cm w obwodzie), na wprost pierwsze pomnikowe drzewo – platan klonolistny.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy platan klonolistny

Drzewo mierzy w obwodzie 400 cm, wysokość platana 24 metry, pień częściowo pokryty bluszczem.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy platanPrzerzeczyn-Zdrój - pień pomnikowego platana

Na prawo od platana rośnie pierwszy z trzech pomnikowych cisów pospolitych. Okaz mierzy w obwodzie 245 cm, wysokość cisa 15 metrów.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy cis nr 1 zimą

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy cis nr 1Przerzeczyn-Zdrój - pień pomnikowego cisa nr 1

Spacerując ocienioną alejką wzdłuż zabudowań gospodarczych mijamy pięknego platana klonolistnego, nieco dalej potężny (pod względem obwodu i wysokości) okaz grabu pospolitego.

Przerzeczyn-Zdrój - pień okazałego platanaPrzerzeczyn-Zdrój - okazały grabPrzerzeczyn-Zdrój - pień okazałego grabu

W pobliżu, schowany pomiędzy krzewami i samosiejkami, znajduje się drugi pomnikowy okaz cisa pospolitego o obwodzie 205 cm i wysokości 18 metrów.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy cis nr 2Przerzeczyn-Zdrój - pień pomnikowego cisa nr 2

W sąsiedztwie cisa rosną dwa okazałe tulipanowce amerykańskie, grubszy z nich mierzy w obwodzie aż 397 cm.

Przerzeczyn-Zdrój - okazały tulipanowiec amerykańskiPrzerzeczyn-Zdrój - pomiar obwodu tulipanowca

Przecinamy niewielką polankę i kierujemy się do ogromnego buka pospolitego posiadającego status pomnika przyrody. Drzewo mierzy w obwodzie 567 cm, wysokość okazu 28 metrów.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy buk pospolityPrzerzeczyn-Zdrój - pień pomnikowego buka latemPrzerzeczyn-Zdrój - pomiar obwodu pomnikowego buka

Kilkanaście metrów od pomnikowego buka znajduje się skupisko cisów o formie krzewiastej chronione jako pomnik przyrody.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy cis nr 3Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy cis w odmianie krzewiastejPrzerzeczyn-Zdrój - pnie pomnikowego cisa w odm. krzewiastej

Na północ od pałacu rosną dwa pomnikowe dęby o obwodach 380 i 408 cm.

Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy dąb nr 1Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy dąb szypułkowy nr 1Przerzeczyn-Zdrój - pień pomnikowego dębu nr 1Przerzeczyn-Zdrój - pomnikowy dąb nr 2Przerzeczyn-Zdrój - pień pomnikowego dębu nr 2

Obchodzimy pałac od strony zachodniej, po drodze mijając nietypowo uformowane platany klonolistne.

Przerzeczyn-Zdrój - nietypowo uformowane platany

W zadrzewieniu, na wysokości południowo – zachodniego narożnika pałacu rośnie perełka dendrologiczna – buk pospolity w odmianie strzępolistnej o obwodzie aż 421 cm.

Przerzeczyn-Zdrój - buk w odm. strzępolistnej zimąPrzerzeczyn-Zdrój - pień buka w odmianie strzępolistnejliście buka w odmianie strzępolistnej

Wracamy w kierunku platana i alei grabowej. W tej części parku wyróżnia się strzelisty okaz żywotnika.

Przerzeczyn-Zdrój - okazały żywotnik

Pozostałe pomniki przyrody w Przerzeczynie-Zdroju zostaną opisane w następnym artykule.