Najpopularniejszy w Polsce pomnik przyrody – słynny dąb „Bartek” – rośnie na obrzeżach Zagnańska (pow. kielecki, świętokrzyskie), po lewej stronie drogi 750 (ul. Turystyczna) Samsonów – Zagnańsk. Drzewo otoczone drewnianym płotem znajduje się kilkanaście metrów od ruchliwej szosy, dolna część dębu jest jednak zasłonięta od strony ulicy gęstym żywopłotem. Dojazd z pobliskich miejscowości jest dobrze oznakowany wieloma drogowskazami.

GPS N 50°59’15.30” , E 20°39’00.15”

Naprzeciw słynnego okazu znajduje się duży, bezpłatny parking (i kramy z pamiątkami). Przedostanie się na drugą stronę ruchliwej ulicy ułatwia przejście dla pieszych z sygnalizacją świetlną.

Mijamy stylową bramę i możemy podziwiać „Bartka” w całej okazałości.

Przy ogrodzeniu sędziwego dębu ustawiono tablice z charakterystyką „Bartka” oraz jego historią.

Obwód okazu – 985 cm oraz wiek (wg C. Pacyniaka) – 686 lat plasują „Bartka” w pierwszej piątce w rankingu najgrubszych i najstarszych polskich dębów. Niestety sędziwy wiek oraz przebyte incydenty mocno odbiły się na kondycji drzewa. Po pożarze w 1905 r. powstała olbrzymia dziupla, obecnie zasłaniana korą z innych okazałych dębów.

W charakterystyczną sylwetkę „Bartka” wpisane są już elastyczne podpory, wiązania korony, odciągi zakotwione w betonowych wylewkach. Dzięki temu drzewo jeszcze stoi, ale olbrzymim konarom grozi niestety dalsze obłamywanie.

„Bartka” wyposażono również w instalację odgromową.

Z opisywanym dębem związanych jest wiele legend, podań i wierzeń. Być może w związku z nimi na pniu „Bartka” wiszą dwie figurki ukrzyżowanego Chrystusa.

Mniej znanym pomnikiem przyrody, mimo że położonym w bezpośrednim sąsiedztwie dębu „Bartek”, jest dwurzędowa „Aleja przydrożna” złożona głównie z klonów i jesionów. Więcej o niej w następnym artykule.