Smoleń to niewielka wieś jurajska położona wzdłuż drogi 794, ok. 4 km na południe od miasta Pilica (siedziby gminy), w powiecie zawierciańskim, w województwie śląskim. Nad miejscowością górują ruiny średniowiecznego zamku Pilcza, znajdującego się na terenie rezerwatu przyrody Smoleń.

Wejście na teren warowni jest płatne, kasa biletowa znajduje się przy parkingu poniżej zamku, na skraju rozległej polany z miejscem do odpoczynku i biwakowania. Krawędzią polany biegnie aleja wielogatunkowa, chroniona jako pomnik przyrody ożywionej.

Pierwotnie aleja liczyła 18 drzew (lipy, jesiony, jawory), po zniesieniu ochrony w 2020 r. z jednego egzemplarza ochronie podlega 17 okazów.

Obwody poszczególnych okazów w alei mieszczą się w przedziale 245 – 355 cm, wysokość drzew 18 – 22 metry. Podstawą prawną do ochrony pomnikowej jest Rozporządzenie nr 2/96 Wojewody Katowickiego z dnia 02.01.1996 r.

Rezerwat przyrody Smoleń posiada powierzchnię 4,32 ha; obejmuje wzgórze o wysokości 486 m n.p.m. zbudowane z wapieni jurajskich, którego zbocza porośnięte są lasem bukowo-grabowo-modrzewiowym z przewagą buczyny sudeckiej. Rezerwat ma charakter ścisły, dlatego poruszanie się po jego terenie dopuszczone jest wyłącznie trasą wyznaczonej ścieżki przyrodniczo – edukacyjnej, w postaci zamkniętej pętli okrążający całą Górę Zamkową. Trasa jest jednokierunkowa (zaczyna się na końcu pomnikowej alei), ale nie wszyscy potrafią czytać ustawione kierunkowskazy. Po drodze ustawiono liczne tablice z treścią  przybliżającą florę i faunę rezerwatu oraz historię rozbudowy i rewitalizacji zamku.

Na teren zamku Pilcza dostajemy się przez gotycką bramę, tuż za nią znajdują się schody prowadzące na mury, z których można podziwiać podzamcze wschodnie i ograniczone widoki na okolicę.

Jednak najpiękniejsza panorama roztacza się z zamkowej wieży, będącej najstarszą częścią warowni.

Z zamkowej wieży dostrzec można pozostałe pomniki przyrody ożywionej w Smoleniu – jesion wyniosły i lipę drobnolistną, której korona jest widoczną w prawym dolnym narożniku poniższego zdjęcia.

Schodząc z polany poniżej zamku kierujemy się w prawo, mijamy posesję nr 62 spod której widoczna jest już pomnikowa lipa (od parkingu do lipy jest ok. 150 m).

Drzewo charakteryzuje się kulistą koroną, posiada pień mierzący na wysokości pierśnicy 531 cm, wysokość okazu – 15 metrów.

Na prawo od pomnikowej lipy rósł pomnikowy jesion o obwodzie 421 cm, który został obłamany przez wichurę w 2011 r. Jesion o podobnym obwodzie rośnie w pasie drogowym 40 metrów od pomnikowej lipy.

W Smoleniu ochroną pomnikową objęto również kilka wapiennych ostańców. W pobliskim mieście Pilica zachował się rozległy park przypałacowy ze wspaniałymi okazami lip. Więcej o nim w następnym artykule.