Archiwa tagu: pomnikowy jesion

Pomnikowy jesion przed pałacem w Próchnowie (gm. Margonin, wielkopolskie).

Opublikowany przez
Odpowiedz

Próchnowo to wieś położona w gminie Margonin (pow. chodzieski, wielkopolskie), przy trasie nr 190 z Wągrowca do Margonina. Godnym uwagi obiektem jest pałac wybudowany w 1789 r. jako letnia rezydencja Antoniny Skórzewskiej z domu Garczyńskiej (1770-1824), żony właściciela Margonina hrabiego Fryderyka Skórzewskiego (1768-1832). Budowla wielokrotnie zmieniała właścicieli i wygląd. Od lat 90 – tych XX w. właścicielem pałacu jest Ochotniczy Hufiec Pracy.

fragment fasady pałacu w Próchnowie

Pałac otoczony jest parkiem o charakterze krajobrazowym z poł. XIX w. o powierzchni ok. 18 ha. Perełką dendrologiczną tego założenia jest ogromny jesion wyniosły, rosnący tuż przed fasadą pałacu.

Próchnowo - pomnikowy jesion

Próchnowo - pomnikowy jesion na tle pałacupomnikowy jesion na tle pałacu w Próchnowiepomnikowy jesion przy pałacu w Próchnowie

W publikacji K.  Borkowskiego „Wielkopolskie drzewa” z 2009 r. opisywany jesion nazywany jest „Bliźniakiem„. W notatce pod zdjęciem napisano, że „jest to drugi co do grubości pnia jesion w Wielkopolsce„. W artykułach publikowanych w sieci nazywany jest dla odmiany jesionem Mickiewicza – podobno został wyhodowany z nasiona jesionu śmiełowskiego, posadzonego przez wieszcza podczas jego wizyty w Śmiełowie w 1831 r. Jednak ta historia jest mało prawdopodobna, jesion z Próchnowa jest starszy i może liczyć sobie 250 – 300 lat.

pomnikowy jesion z PróchnowaPróchnowo - pomnikowy jesion wyniosłypień pomnikowego jesionu wyniosłego z Próchnowa

Próchnowski jesion posiada ogromny, guzowaty w dolnej części pień, który na wysokości ok. 2,5 metra rozgałęzia się na dwa masywne przewodniki. Wg rejestru GDOŚ jego obwód wynosi 682 cm, pobieżny pomiar wykonany przez autora tego artykułu we wrześniu 2023 r. dał wynik 703 cm; wysokość drzewa 24 metry, szacunkowy wiek to 250 – 300 lat.

pień pomnikowego jesionu z PróchnowaPróchnowo - pień pomnikowego jesionuPróchnowo - guzy na pniu pomnikowego jesionu

Opisywany jesion jest jedynym pomnikiem przyrody próchnowskiego parku, objęty ochroną pomnikową na mocy Komunikatu Wojewody Pilskiego z dnia 30 stycznia 1982 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody.

Próchnowo - tabliczka na pomnikowym jesionie

Stan zdrowotny pomnikowego okazu należy uznać za zadowalający mimo usychającego konaru od strony południowo – wschodniej. Powyżej głównego rozgałęzienia widoczna jest zabliźniająca się listwa piorunowa.

suchy konar pomnikowego jesionu z Próchnowa

 

potężne konary tworzące koronę pomnikowego jesionu

Wyróżniającym się drzewem parkowym w najbliższym otoczeniu pałacu jest również dąb szypułkowy w odmianie kolumnowej.

Próchnowo - dąb w odmianie kolumnowej

Pośród pół uprawnych ok. 2 km na północ od pałacu w Próchnowie leży pomnikowy głaz „Zaklęta Karczma”. Więcej o nim w następnym artykule.

Pomnikowe drzewa w Smoleniu (gm. Pilica, śląskie).

Opublikowany przez
Odpowiedz

Smoleń to niewielka wieś jurajska położona wzdłuż drogi 794, ok. 4 km na południe od miasta Pilica (siedziby gminy), w powiecie zawierciańskim, w województwie śląskim. Nad miejscowością górują ruiny średniowiecznego zamku Pilcza, znajdującego się na terenie rezerwatu przyrody Smoleń.

Zamek Pilcza górujący na Smoleniem

Wejście na teren warowni jest płatne, kasa biletowa znajduje się przy parkingu poniżej zamku, na skraju rozległej polany z miejscem do odpoczynku i biwakowania. Krawędzią polany biegnie aleja wielogatunkowa, chroniona jako pomnik przyrody ożywionej.

1. Smoleń - początek pomnikowej alei2. Smoleń - dolna część pomnikowej alei3. Smoleń - początek pomnikowej alei wielogatunkowej4. Smoleń - pomnikowa aleja wielogatunkowa

Pierwotnie aleja liczyła 18 drzew (lipy, jesiony, jawory), po zniesieniu ochrony w 2020 r. z jednego egzemplarza ochronie podlega 17 okazów.

5. Smoleń - pomnikowa aleja wielogatunkowa6. Smoleń - pomnikowa aleja wielogatunkowa7. Smoleń - pomnikowa aleja wielogatunkowa8. Smoleń - środkowa część alei wielogatunkowej

Obwody poszczególnych okazów w alei mieszczą się w przedziale 245 – 355 cm, wysokość drzew 18 – 22 metry. Podstawą prawną do ochrony pomnikowej jest Rozporządzenie nr 2/96 Wojewody Katowickiego z dnia 02.01.1996 r.

9. Smoleń - środkowa część alei wielogatunkowej10. Smoleń - końcowa część alei wielogatunkowej11. Smoleń - końcowa część alei wielogatunkowej

Rezerwat przyrody Smoleń posiada powierzchnię 4,32 ha; obejmuje wzgórze o wysokości 486 m n.p.m. zbudowane z wapieni jurajskich, którego zbocza porośnięte są lasem bukowo-grabowo-modrzewiowym z przewagą buczyny sudeckiej. Rezerwat ma charakter ścisły, dlatego poruszanie się po jego terenie dopuszczone jest wyłącznie trasą wyznaczonej ścieżki przyrodniczo – edukacyjnej, w postaci zamkniętej pętli okrążający całą Górę Zamkową. Trasa jest jednokierunkowa (zaczyna się na końcu pomnikowej alei), ale nie wszyscy potrafią czytać ustawione kierunkowskazy. Po drodze ustawiono liczne tablice z treścią  przybliżającą florę i faunę rezerwatu oraz historię rozbudowy i rewitalizacji zamku.

rezerwat Smoleń - tablica dydaktyczna

Na teren zamku Pilcza dostajemy się przez gotycką bramę, tuż za nią znajdują się schody prowadzące na mury, z których można podziwiać podzamcze wschodnie i ograniczone widoki na okolicę.

brama wjazdowa do zamku w Smoleniu

Jednak najpiękniejsza panorama roztacza się z zamkowej wieży, będącej najstarszą częścią warowni.

Smoleń - zamek Pilczawieża zamku Pilcza w Smoleniuwidok z wieży zamku Pilcza

Z zamkowej wieży dostrzec można pozostałe pomniki przyrody ożywionej w Smoleniu – jesion wyniosły i lipę drobnolistną, której korona jest widoczną w prawym dolnym narożniku poniższego zdjęcia.

Smoleń - okazały jesion

Schodząc z polany poniżej zamku kierujemy się w prawo, mijamy posesję nr 62 spod której widoczna jest już pomnikowa lipa (od parkingu do lipy jest ok. 150 m).

Smoleń - pomnikowa lipa

Drzewo charakteryzuje się kulistą koroną, posiada pień mierzący na wysokości pierśnicy 531 cm, wysokość okazu – 15 metrów.

Smoleń - pomnikowa lipa drobnolistnaSmoleń - pień pomnikowej lipy z widoczną tabliczkąSmoleń - pień pomnikowej lipy

Na prawo od pomnikowej lipy rósł pomnikowy jesion o obwodzie 421 cm, który został obłamany przez wichurę w 2011 r. Jesion o podobnym obwodzie rośnie w pasie drogowym 40 metrów od pomnikowej lipy.

pomnikowa lipa i jesion na skraju wsi SmoleńSmoleń - pomnikowy jesionSmoleń - pień pomnikowego jesionu

W Smoleniu ochroną pomnikową objęto również kilka wapiennych ostańców. W pobliskim mieście Pilica zachował się rozległy park przypałacowy ze wspaniałymi okazami lip. Więcej o nim w następnym artykule.