Głaz Chwalimir – nowy pomnik przyrody w gminie Środa Śląska (dolnośląskie).

Na mocy Uchwały nr V/24/24 Rady Miejskiej w Środzie Śląskiej z dnia 26 czerwca 2024 r. skromna lista pomników przyrody gminy Środa Śląska powiększyła się o obiekt przyrody nieożywionej. Został nim głaz narzutowy, czyli fragment skalny przywleczony w plejstocenie przez lądolód skandynawski, któremu w wymienionej wyżej Uchwale nadano nazwę Chwalimir.

pomnikowy głaz Chwalimir k. Kulina

Głaz znajduje się na terenie leśnym administrowanym przez Nadleśnictwo Miękinia, Leśnictwo Chwalimierz, odział 322d, na działce leżącej w obrębie wsi Kulin 382/322. Jest bardzo trudny do odnalezienia, zlokalizowany jest z dala od zabudowań i dróg jezdnych, na szczęście dość blisko (kilkanaście metrów na zachód) od szerokiego leśnego duktu. Jedynym punktem orientacyjnym jest pobliska, bardzo charakterystyczna pętla wspomnianej w poprzednim zdaniu leśnej drogi (link do mapy Googla tutaj) i stojący kilkanaście metrów od narzutniaka paśnik dla leśnej zwierzyny (niewidoczny z drogi w okresie wegetacyjnym).

GPS N 51°07’18.5” , E 16°37’28.9”

pomnikowy głaz Chwalimirpomnikowy głaz narzutowy Chwalimir

Opisywany eratyk leży w niewielkim zagłębieniu terenu, powstałym po jego obkopaniu – to dodatkowo utrudnia jego znalezienie. Po dużych opadach wokół głazu zalega woda bądź błoto.

Chwalimir - pomnikowy eratykgłaz Chwalimir o obwodzie 9 metrów

Wymiary głazu podane w Uchwale to: obwód – 9 m, średnica –  2,4-2,6 m i wysokość – 1 m. Materiałem budującym eratyk jest szwedzki granit pegmatytowy.

otoczenie głazu Chwalimirgłaz Chwalimir k. Chwalimierzapowierzchnia głazu Chwalimir

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Środa Śląska„.

Dąb Egzulant ze Świecia – nowy pomnik przyrody w gminie Leśna (dolnośląskie).

Uchwałą nr XI/60/2024 Rady Miejskiej w Leśnej z dnia 19 grudnia 2024 r. został powołany do życia nowy pomnik przyrody ożywionej w gminie Leśna. Został nim dąb szypułkowy rosnący w szpalerze drzew obsadzonych wzdłuż drogi gruntowej (działka nr 599) biegnącej na południe od zabudowań wsi Świecie, w połowie drogi pomiędzy ostrym zakrętem trasy 358 (przystanek autobusowy) a granicą państwa z Republiką Czeską (ok. 600 m od granicy).

GPS N 50°58’18.1” , E 15°17’03.5”

lokalizacja dębu Egzulantotoczenie dębu Egzulant ze ŚwieciaŚwiecie - pomnikowy dąb EgzulantŚwiecie - dąb Egzulant

We wspomnianej wyżej Uchwale nadano pomnikowemu drzewu nazwę własną „Egzulant”, na pamiątkę egzulantów – uchodźców religijnych z Czech przybyłych w połowie XVII w. w okolice Leśnej. Na stronie Stowarzyszenia Flins można wyczytać: Imponujące drzewo o obwodzie 450 cm otrzymało imię EGZULANT, na pamiątkę migracji ludności w XVII w., z Czech na Górne Łużyce, która osiedlała się w istniejących miejscowościach, a także zakładała nowe jak Grabiszyce, Wolimierz, Gierałtówek czy Czerniawa. Dziś drzewo rośnie przy drodze polnej o funkcji rolniczej i turystycznej, lecz dawnej był to szlak handlowy z Żytawy, Frydlantu do Gryfowa i dalej do Lwówka. Także tędy musieli napływać prześladowani czescy ewangelicy na tolerancyjne G. Łużyce i sądząc po obwodzie, młode drzewo mogło być świadkiem tych migracji.

pomnikowy dąb Egzulant ze Świecia

Drzewo rośnie na skarpie rowu odwadniającego drogę i pole uprawne; na wysokości ok. 4 metrów od głównego pnia odchodzą dwa główne przewodniki tworzące asymetryczną koronę: zredukowaną od strony drogi i rozwiniętą w kierunku gruntów rolnych. W koronie widoczny jest posusz, jednak ogólną kondycję dębu można uznać za dobrą.

dąb Egzulant ze Świecia

gmina Leśna - dąb Egzulant

„Egzulant” mierzy w obwodzie 467 cm (na wysokości 130 cm), szacunkowy wiek dębów o takim rozmiarze to 250 – 300 lat. Pień w lutym 2025 r. jeszcze nie został zaopatrzony w typową dla pomników przyrody tabliczkę.

pień pomnikowego dębu Egzulant ze Świeciapień pomnikowego dębu Egzulantpień dębu Egzulant ze Świecia

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie Leśna można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Leśna„.