Pomnikowe drzewa w Oławie (dolnośląskie).

 Oława to miasto położone we wschodniej części Dolnego Śląska, ok. 27 km na południowy – wschód od Wrocławia. Historyczna część miasta, w której skupia się większość zabytkowych budowli, leży pomiędzy rzekami: Oławą i Odrą. Na terenach sąsiadujących od wschodu z miastem rozciągają się rozległe obszary leśne typu łęgowego o dużych walorach wypoczynkowych i turystycznych. W samej Oławie, głównie przy wałach przeciwpowodziowych, można odnaleźć dziesiątki dorodnych dębów szypułkowych o rozmiarach pomnikowych. Mimo tego lista oławskich pomników przyrody prezentuje się wyjątkowo skromnie. Do 2019 r. ochroną pomnikową były objęte dwa drzewa (pierwotnie cztery) – dęby szypułkowe – rosnące na terenie Parku Miejskiego, tuż przy Termach Jakuba.

pomnikowe dęby przy Termach Jakuba w Oławie

Pierwszy pomnikowy dąb – a właściwie to co z niego zostało – to pozbawiony korony kikut z jednym żywym (jeszcze) konarem. Pień tego drzewa o obwodzie 464 cm posiada potężną listwę martwiczą, odpadającą korę i liczne ślady żerowania kozioroga dębosza.

pomnikowy dąb nr 1 przy Termach Jakuba w Oławie

pomnikowy dąb nr 1 przy basenie w Oławiepark przy Termach Jakuba w Oławie - pień pomnikowego dębu nr 1

Rosnący obok pomnikowy dąb nr 2 charakteryzuje się znacznie lepszą kondycją zdrowotną, lecz niepokojąco pochyloną sylwetką. Obwód pnia na wysokości pierśnicy wynosi 449 cm, wysokość drzewa ok. 20 m. Według rejestru RDOŚ obydwa dęby liczą sobie po 350 lat, uważam jednak, że jest to wiek zawyżony przynajmniej o 100 lat.

pomnikowy dąb nr 2 przy basenie w Oławie

pomnikowy dąb nr 2 przy Termach Jakuba w Oławie

park przy Termach Jakuba w Oławie - pień pomnikowego dębu nr 2

W tej części parku (po prawej stronie Oławy) znajduje się jeszcze kilka innych, wartych uwagi drzew, niebędących pomnikami przyrody. Przy narożniku ogrodzenia basenu, tuż przy wale przeciwpowodziowym, rośnie piękny i zdrowo wyglądający dąb o obwodzie 450 cm.

okazały dąb przy ogrodzeniu basenu w OławieOława - pień okazałego dębu

Kilkadziesiąt metrów na północ od tego okazu rośnie wiekowy dąb o pniu mocno zniszczonym przez kozioroga dębosza.

okazały dąb uszkodzony przez kozioroga w Oławieuszkodzony pień okazałego dębu w Oławie

W pobliżu, przy szpalerze młodych jeszcze dębów w odmianie kolumnowej, rosną dwa wyróżniające się klony srebrzyste, w tym jeden o dość oryginalnym pokroju.

fragment Parku Miejskiego przy basenie w Oławie Na mocy Uchwały nr XIII/90/19 Rady Miejskiej w Oławie z dnia 26 września 2019 r. powołano do ochrony pomnikowej grupę czterech dębów szypułkowych, rosnących przy ulicy Nadbrzeżnej. Dwa najgrubsze okazy rosną poniżej wału przeciwpowodziowego Odry, naprzeciw budynków o numerach 12 i 14.

para pomnikowych dębów nad Odrą w Oławie latem

para pomnikowych dębów nad Odrą w Oławie jesieniąpomnikowe dęby przy wale przeciwpowodziowym w Oławiepomnikowy dąb nr 1 i 2 z ul. Nadbrzeżnej w Oławiepnie pomnikowych dębów nr 1 i 2 z ul. Nadbrzeżnej w Oławieul. Nadbrzeżna w Oławie - pomnikowe dęby w jesiennej szacie

Powyżej dębów ustawiono głaz z tablicą informującą o ustawowej ochronie 4 egzemplarzy Quercus robur wraz z podaniem obwodów poszczególnych okazów.

głaz z tablicą przed pomnikowymi dębami w OławieOława - głaz z tablicą przed pomnikowymi dębami

Oława - tablica przed pomnikowymi dębami

Dąb nr 1 posiada pozbawiony częściowo kory pień o obwodzie 569 cm (w Uchwale i na głazie 598 cm), od strony południowej widoczne są ślady po podpaleniu, od północnej spory ubytek w przyziomku.

ul. Nadbrzeżna w Oławie - nadpalony pień pomnikowego dębu nr 1ul. Nadbrzeżna w Oławie - pomiar obwodu dębu nr 1ul. Nadbrzeżna w Oławie - pień pomnikowego dębu nr 1

W lepszej kondycji zdrowotnej znajduje się dąb nr 2 o obwodzie pnia 518 cm.

ul. Nadbrzeżna w Oławie - pnie pomnikowych dębów nr 1 i 2ul. Nadbrzeżna w Oławie - pień dębu nr 2ul. Nadbrzeżna w Oławie - pień pomnikowego dębu nr 2

Trzeci dąb rośnie na stromej skarpie i jest widoczny po lewej stronie poniższego zdjęcia.

trójka pomnikowych dębów w ul. Nadbrzeżnej w Oławie

Patrząc na niego od strony drogi można odnieść wrażenie, że mamy do czynienia ze zdrowym okazem.

ul. Nadbrzeżna w Oławie - pomnikowy dąb nr 3 latemul. Nadbrzeżna w Oławie - pomnikowy dąb nr 3 w jesiennej szacie

ul. Nadbrzeżna w Oławie - pomnikowy dąb nr 3ul. Nadbrzeżna w Oławie - pień pomnikowego dębu nr 3

Gdy jednak uda nam się przedrzeć przez gęste zarośla otaczające drzewo, ujrzymy mocno uszkodzony egzemplarz dębu z potężnym ubytkiem kominowym i oderwaną połówką pnia.

uszkodzenia w tylnej części pnia dębu nr 3

Ostatni dąb to dwupniowy okaz o obwodach 209 i 240 cm rosnący przy budynku nr 16.

ul. Nadbrzeżna w Oławie - pomnikowy dąb nr 4pomnikowy dąb nr 4 w Oławieul. Nadbrzeżna w Oławie - pomnikowy dąb nr 4

Latem dolne części pni przesłonięte są przez pnący się po drzewie winobluszcz.

ul. Nadbrzeżna w Oławie - porośnięty winobluszczem pień pomnikowego dębu nr 4ul. Nadbrzeżna w Oławie - pnie pomnikowego dębu nr 4ul. Nadbrzeżna w Oławie - pień pomnikowego dębu nr 4

Na wszystkich czterech dębach stwierdzono występowanie chronionych gatunków chrząszczy – kozioroga dębosza i pachnicy dębowej, co było jednym z głównych argumentów do objęcia tych drzew ochroną pomnikową.

Park Zdrojowy w Polanicy – Zdroju (pow. kłodzki, dolnośląskie).

Polanica – Zdrój, tak jak każde liczące się miasto uzdrowiskowe, posiada rozległe tereny zielone. Położony w centrum miasta Park Zdrojowy znajduje się w sąsiedztwie najstarszych budynków sanatoryjnych, kształtuje właściwy mikroklimat kurortu oraz służy mieszkańcom, kuracjuszom i turystom jako miejsce spacerów, odpoczynku i relaksu. Został utworzony w 1906 r. i ze względu na unikalny charakter kompozycyjny oraz wartości przyrodnicze został wpisany w 1991 r. do rejestru zabytków. Założenie parkowe o powierzchni ponad 13 ha podzielone jest na Park Centralny, Park Szachowy, Park Józefa oraz opisany w poprzednim artykule Park Różaneczników. W drzewostanie parku wyróżnia się wiele gatunków egzotycznych, część z nich otoczono ochroną pomnikową (łącznie rośnie tu 13 pomnikowych okazów i skupina pomnikowych różaneczników).

Zwiedzanie Parku Zdrojowego w poszukiwaniu pomnikowych drzew rozpoczniemy od narożnika Parku Józefa (skrzyżowanie ulic Zdrojowej i Matuszewskiego), tu przywita nas figura doktora Józefa Matuszewskiego.

figura Józefa Matuszewskiego na skraju parku Spacerując równoległą alejką do ul. Matuszewskiego mijamy dwa drzewa (choinę i cyprysik) oznaczone tabliczką, ale nie będące pomnikami przyrody; na trawniku w głębi parku kolejne rzeźby. Dochodzimy do skrzyżowania ulic Matuszewskiego i Konopnickiej, alejki w prawo doprowadzą nas do opisanej w poprzednim artykule pomnikowej skupiny różaneczników, my zaś w lewo na tyły sanatorium „Wielka Pieniawa”, tam na skwerku rośnie pomnikowy klon jawor.

pomnikowy jawor na tyłach sanatorium Wielka Pieniawa Drzewo mierzy w obwodzie 317 cm, wysokość klonu 24 metry.

pień pomnikowego jawora na tle sanatorium Wielka Pieniawapień pomnikowego jawora z Polanicy-Zdroju

Przy bocznym wejściu do Zakładu Przyrodoleczniczego znajduje się grupa 3 pomnikowych żywotników olbrzymich o obwodach 220, 191, 238 cm; wysokość drzew 19, 25, 23 metry.

grupa pomnikowych żywotników przy ścianie sanatorium

grupa trzech pomnikowych żywotników w Polanicy-Zdrojupnie pomnikowych żywotników w Parku Centralnym w Polanicy-Zdrojupnie trzech pomnikowych żywotników rosnących przy ścianie sanatorium

Pomnikowy żywotnik olbrzymi o obwodzie 297 cm rośnie przy Kolorowej Fontannie.

fontanna w Parku Centralnym w Polanicy-Zdroju

fontanna w Parku Centralnym w Polanicy-Zdroju

pień pomnikowego żywotnika rosnącego przy fontannie

Jeszcze jeden żywotnik olbrzymi o statusie pomnika przyrody znajduje się niedaleko fontanny – ruchomej kuli. Okaz mierzy w obwodzie 245 cm, wysokość drzewa 28 metrów.

pomnikowy żywotnik w Parku ZdrojowymPark Zdrojowy w Polanicy - pień pomnikowego żywotnika

Po przeciwnej stronie głównej alei (ul. Matuszewskiego) rosną obok siebie dwa pomnikowe egzemplarze: choina kanadyjska i modrzew europejski.

Park Centralny w Polanicy - pomnikowy modrzew i choina kanadyjska

Choina kanadyjska mierzy w obwodzie 216 cm, wysokość drzewa 25 metrów.

Park Centralny w Polanicy - pomnikowa choina kanadyjska

Park Zdrojowy w Polanicy - pomnikowa choina kanadyjska

Park Zdrojowy w Polanicy - pień pomnikowej choiny kanadyjskiej

Pomnikowy modrzew posiada pień o obwodzie 287 cm, wysokość okazu 35 metrów.

Park Centralny w Polanicy - pomnikowy modrzewPark Zdrojowy w Polanicy - pomnikowy modrzew

Park Zdrojowy w Polanicy - pień pomnikowego modrzewia

W pobliżu modrzewia biegnie promenada prowadząca do uroczej altany ze źródłem Wielkiej Pieniawy.

aleja w Parku Zdrojowym w Polanicy-Zdroju

Z tego miejsca możemy dojść na skraj Parku Różaneczników, tam przy Fontannie Lwa rośnie pomnikowy jesion wyniosły o obwodzie 353 cm.

Park Różaneczników w Polanicy - pomnikowy jesion wyniosłyPark Różaneczników w Polanicy - pień pomnikowego jesionu

Wracamy w okolice Kolorowej Fontanny i po przekroczeniu ul. Parkowej znajdziemy się w Parku Szachowym.

dolna część Parku Szachowego w Polanicy-Zdroju

Park Szachowy w Polanicy-Zdroju

Dwie ogromne topole czarne – pomniki przyrody – rosną po obu stronach fontanny.

Park Szachowy - pomnikowe topole latem

Park Szachowy - pomnikowe topole wiosnąPark Szachowy - pnie pomnikowych topól

Grubszy okaz o obwodzie 572 cm rośnie po południowej stronie wodotrysku.

Park Szachowy w Polanicy - pomnikowa topola rosnąca na południe od fontannyPark Szachowy - pomiar obwodu pomnikowej topoli

Drugi okaz mierzy w obwodzie 555 cm, wysokość obu topól ok. 35 metrów.

Park Szachowy w Polanicy - pomnikowa topola rosnąca na północ od fontanny

Park Szachowy w Polanicy - pień pomnikowej topoli

Jedna z topól czarnych (choć tabliczkami oznakowane są obydwie) rosnących przy schodach, pomiędzy topolą o obw. 572 cm a ul. Kryniczną jest chroniona jako pomnik przyrody.

para pomnikowych topól rosnących obok fontannypara pomnikowych topól w polanickim parku

Górna część Parku Szachowego ma charakter otwarty, z nasadzeniami alejowymi po obu bokach. Granicę Parku wyznacza plac zabaw i biegnąca nieco wyżej ul. Jana Pawła II z płatnym parkingiem. 

górna część Parku Szachowego w Polanicy-Zdroju

Poniżej zbiegu ulic Jana Pawła II i Alei 1000-lecia znajduje się grupa 7 pomnikowych żywotników olbrzymich, więcej o nich oraz o pozostałych drzewach Polanicy – Zdroju w następnym artykule.