Głaz narzutowy Tarcza Olbrzyma ze wsi Sokolniki (gm. Mieleszyn, wielkopolskie).

Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Mieleszyn jest ogromny głaz narzutowy, leżący w północnej części wsi Sokolniki, na granicy pól uprawnych. Podobnie jak inne eratyki został przywleczony w plejstocenie przez lądolód i zdeponowany po wytopieniu lodu. Ze względu na dużą wartość naukową, kulturową oraz nieprzeciętne rozmiary został już w 1984 r. objęty ochroną pomnikową. Do głazu można dość łatwo trafić – na głównym skrzyżowaniu, przy płocie znajduje drogowskaz.

drogowskaz do głazu Tarcza Olbrzyma

Mijamy zabytkowy kościół, na rozwidleniu dróg w lewo obok boiska, dalej drogą gruntową ok. 450 m do widocznego po lewej stronie głazu i wiaty.

GPS N 52°38’23.5” , E 17°30’10.2”

otoczenie głazu Tarcza Olbrzyma

Eratyk imponuje wielkością, to jeden z większych tego typu obiektów geoturystycznych w Wielkopolsce. Ze względu na jego płaski kształt został nazwany Tarczą Olbrzyma.

1. Pomnikowy głaz Tarcza Olbrzyma

2. Pomnikowy eratyk Tarcza Olbrzyma3. Pomnikowy narzutniak Tarcza Olbrzyma

Wymiary głazu to: obwód – 16,5 metra, wysokość 1,7 metra. Nie jest zagłębiony w ziemi, więc można go podziwiać w pełnej okazałości.

4. Pomnikowy głaz narzutowy Tarcza Olbrzyma5. Tarcza Olbrzyma z Sokolników6. Sokolniki - Tarcza Olbrzyma

Z Tarczą Olbrzyma związana jest typowa dla narzutniaków legenda: mieszkańcy postanowili wznieść kościół, a niezadowolony z tego faktu diabeł postanowił pod osłoną nocy przywlec wielki głaz, służący do zniszczenia świątyni. Gdy był już niedaleko kościoła to kogut zapiał oznajmiając świt, czart utracił swe diabelskie moce i głaz ostał się na miejscu, w którym zalega do dzisiaj.

7. Sokolniki - pomnikowy głaz Tarcza Olbrzyma8. Sokolniki - pomnikowy eratyk Tarcza Olbrzyma

Materiałem budującym Tarczę Olbrzyma jest skandynawski granit, z dużym udziałem różowych skaleni.

zbliżenie głazu Tarcza Olbrzymazdjęcie makroskopowe powierzchni Tarczy Olbrzyma

Teren przy głazie jest dobrze zagospodarowany turystycznie – kilka metrów od głazu znajduje się wiata ze stołem i ławkami, miejsce na ognisko, a nieco dalej murowany grill.

zagospodarowanie turystyczne przy Tarczy Olbrzyma

Pomnikowe dęby z Mielna (pow. gnieźnieński, gm. Mieleszyn).

W rankingu najgrubszych dębów woj. wielkopolskiego króluje Rus z Rogalina (949 cm), na drugim miejscu uplasował się Bartek z Kotwasic (888 cm), a trzecie miejsce należy do dębu zlokalizowanego we wsi Mielno, w gminie Mieleszyn (pow. gnieźnieński). Drzewo rośnie w towarzystwie trzech innych pomnikowych egzemplarzy Quercus robur, które w 2010 r. zostały wybrane w konkursie „Siedem Cudów Natury Powiatu Gnieźnieńskiego”.

dąb Mieliński i Wincentydąb Mieliński, Wincenty i Hektorpomnikowe dęby z Mielna

Do opisywanych dębów najłatwiej trafić z drogi ekspresowej S-5, zjazd  Mieleszyn, na rondzie również za drogowskazem Mieleszyn i po przejechaniu 800 m znajdziemy się w Mielnie. Na skrzyżowaniu obok sklepu spożywczego ustawiono drogowskaz, skręcamy w kierunku jeziora i po 150 m wypatrujemy kolejnego drogowskazu zamontowanego przy schodach.

drogowskaz do pomnikowych dębów w Mielnie

schody z drogowskazem do pomnikowych dębów z Mielna

Po pokonaniu kilkunastu schodów wychodzimy na polanę z trzema wiekowymi dębami, czwarty znajduje się po lewej stronie, przy ogrodzeniu posesji nr 5.

Mielno - polana z pomnikowymi dębamiMielno - grupa pomnikowych dębów

Gdy podejdziemy bliżej ujrzymy tablicę oznajmiającą, że widoczne przed nami dęby uzyskały w 2015 r. nazwy: Dąb Mieliński, Wincenty i Hektor. Nadane imiona nawiązują do Piotra Mielińskiego – właściciela Mielna w XV w. i jego synów.

GPS N 52°39’36.1” , E 17°36’47.5”

Mielno - tablica przed pomnikowymi dębamiMielno - tablica z imionami pomnikowych dębów

Przyjrzyjmy się sylwetce najgrubszego, rekordowego dębu. Mieliński posiada długi i prosty pień, który na wysokości ok. 10 – 11 metrów rozgałęzia się na dwa potężna przewodniki. Z niższych rozgałęzień zachował się tylko jeden konar, z reszty po wyłamaniu pozostały tylko krótkie kikuty.

1. sylwetka dębu Mieliński2. pokrój dębu Mieliński

3. dąb Mieliński

4. dąb Mieliński na tle zabudowań folwarcznych

5. Mielno - dąb Mieliński

Dawniej koronę Mielińskiego budowały dwa główne przewodniki, jeden z nich dziuplasty i osłabiony działalnością grzybów uległ obłamaniu.

6. pomnikowy dąb Mieliński z Mielna

7. kikut po obłamanym konarze

W dolnej części pnia występują są zgrubienia i kikuty po wyłamanych gałęziach. Od strony zachodniej widoczne są dziuple zasłonięte częściowo przez betonowo – ceglane plomby.

8. pień pomnikowego dębu Mieliński9. dziuple w pniu dębu Mieliński10. uszkodzona część pnia dębu Miliński

11. betonowo - ceglana plomba w pniu dębu Mieliński

Wielkość dębu Miliński widoczna jest najlepiej z dolnej części niewielkiego zbocza na którym rośnie. Pomiar obwodu pnia wykonany w październiku 2023 r. dał wynik 878,5 cm, wysokość drzewa 23 metry, szacowany wiek to ok. 500 lat. W rejestrze GDOŚ opisywany okaz mierzy w obwodzie aż 905 cm, jednak jest to pewnie błędny wynik pomiaru dokonanego od dołu stoku. W sieci można również znaleźć mało wiarygodne informacje o ponadtysiącletnim wieku Milińskiego, prawdopodobnie nie są one podparte żadnymi badaniami naukowymi

12. potężny pień dębu Mieliński13. pień dębu Mieliński14. pomiar obwodu dębu Mieliński

Kilkanaście metrów poniżej dębu Miliński rośnie skromniejszych wymiarów dąb o nazwie Wincenty. Drzewo to, podobnie jak cała grupa wiekowych dębów została objęta ochroną pomnikową już w 1957 r. na mocy Orzeczenia nr 122/23 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 1956 r. o uznaniu za pomnik przyrody.dąb Mieliński i Wincenty

Mielno - pomnikowy dąb o obwodzie 502 cm

Mielno - pomnikowy dąb Wincenty

Drzewo charakteryzuje się długą i wyraźną listwą piorunową, prowadzącą od podstawy pnia do głównych rozgałęzień w koronie.

Mielno - pomnikowy dąb z listwa piorunowąMielno - listwa piorunowa na pomnikowym dębie

Obwód pnia dębu Wincenty zmierzony na wysokości pierśnicy wynosi 502,5 cm, wysokość drzewa 25 metrów. Pień drzewa został oznakowany typową tabliczką starego typu.

Mielno - tabliczka na pomnikowym dębieMielno - pomiar obwodu pomnikowego dębu

W grupę trzech pomnikowych dębów wchodzi jeszcze Hektor. Jego pień o obwodzie 499 cm w sezonie wegetacyjnym ukryty jest w zaroślach. Niestety drzewo jest całkowicie uschnięte, nie jest widoczna żadna żywa gałąź.

Mielno - uschnięty dąb HektorMielno - dąb Hektordąb Hektor z MielnaMielno - pień dębu Hektor

Ostatnie pomnikowe drzewo w Mielnie rośnie w narożniku działki, za ogrodzeniem posesji nr 5.

Mielno - czwarty pomnikowy dąbMielno - korona pomnikowego dębu

Drzewo mierzy w obwodzie 500 cm, wysokość okazu 20 metrów, szacunkowy wiek 250 – 300 lat.

Mielno - pomnikowy dąb o obwodzie 500 cmMielno - pień dębu o obwodzie 500 cm

Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Mieleszyn jest ogromny głaz narzutowy o nazwie „Tarcza Olbrzyma”. Będzie on tematem kolejnego artykułu.