Pomnikowy głaz w Trupiance (gm. Lutomiersk, łódzkie).

Próba wskazania największego, pomnikowego głazu narzutowego w województwie łódzkim zderza się z pewnymi problemami. Z niemal idealnym kandydatem – olbrzymim „Głazem Mszczonowskim” o obwodzie 40 m związanych jest wiele niejasności: 1. Piaskowiec budujący głaz nie pochodzi ze Skandynawii – nie wiadomo więc czy mamy do czynienia z eratykiem, pseudoeratykiem, porwakiem czy nunatakiem? 2. Istnieją wątpliwości czy głaz jest objęty ochroną pomnikową. Z powyższych względów jako rekordowy wymienia się eratyk leżący niedaleko Trupianki. Wprawdzie jest on dużo mniejszy od tego w Zawadach, ale jego pochodzenie polodowcowe jest niezaprzeczalne. Trupianka to część wsi Orzechów (gm. Lutomiersk, pow. pabianicki, łódzkie); głaz leży na terenie leśnym, dokładnie 330 m na południe od budynku remizy strażackiej.

GPS N 51°49′07″ , E 19°07′43″

Obwód głazu wynosi 1060 cm, długość 3.4 m, szerokość 3.3 m, wysokość ponad 1.6 m. Eratyk został przytransportowany przez plejstoceński lądolód podczas zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenie Warty, ok. 200 tys. lat temu).

Narzutniak w większej części porośnięty jest mchem, jego górna powierzchnia jest prawie płaska.

Materiałem budującym głaz jest grubokrystaliczny, różowy granit (rapakiwi), o kryształach skaleni osiągających wielkość kilku centymetrów.

Głaz w Trupiance został objęty ochroną pomnikową w lutym 1998 r. i jest jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Lutomiersk. Po obejrzeniu głazu warto wybrać się do odległego o 5 km Bełdowa (gm. Aleksandrów Łódzki). We wsi znajduje się jedno z najciekawszych w woj. łódzkim zgrupowań pomnikowych dębów oraz   wiązów. Więcej o Bełdowie w następnym artykule.

Pomniki przyrody w Tarasce (gm. Aleksandrów, łódzkie).

Taraska to otoczona lasami wieś położona w pow. piotrkowskim, w gminie Aleksandrów (łódzkie). Nierównomierna zabudowa wymusiła podział miejscowości na dwie części: Taraska Góry i Taraska Niwy; czasami wymieniana jest również Taraska Kolonia i Młyn. Walory przyrodnicze wsi oraz jej okolic zaakcentowano, ujmując je w granice Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. W samej wsi, w części Niwy, znajduje się zgrupowanie pomników przyrody. Tworzy je 5 okazałych dębów bezszypułkowych oraz głaz narzutowy. Jadąc do Taraski od strony Dąbrowy nad Czarną, mijamy po lewej stronie 4 dęby, rosnące na skraju lasu (pierwsze drzewo ok. 250 m od zabudowań).

taraska-pomnikowe-deby

Pierwszy dąb o obwodzie 440 cm sprawia wrażenie całkowice uschniętego.

Drugi dąb bezszypułkowy o statusie pomnika przyrody mierzy w pierśnicy 340 cm. Okaz zamierający, duży posusz w koronie.

Trzeci dąb jest w dobrej kondycji zdrowotnej, obwód pnia wynosi 363 cm.

Czwarty dąb rośnie w narożniku lasu; w koronie średni posusz, obwód w pierśnicy 395 cm. Na pniu wyraźna listwa piorunowa.

Piąty okaz pomnikowego dębu bezszypułkowego rośnie ok. 50 m od drogi, przy zabudowaniach leśniczówki. Drzewo mierzy w obwodzie 420 cm.

Idąc 100 m na południe od ostatniego dębu, dotrzemy do narożnika lasu i początku leśnej drogi biegnącej na wschód, przegrodzonej szlabanem. Ok. 150 m za szlabanem, po prawej stronie drogi, leży największy głaz narzutowy o statusie pomnika przyrody w granicach Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Eratyk prawie w całości porośnięty jest mchem, ponadto zasłonięty krzewami, więc łatwo go przeoczyć.

GPS N 51°18’41.9” , E 19°56’19.3”

lokalizacja-glazu-w-tarasce

Pomnikowy eratyk mierzy w obwodzie ok. 740 cm; wymiary ok. 2,5 x 3 m, wysokość 0,7 m. Zbudowany z szarego gnejsu został przywleczony przez lądolód skandynawski podczas zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenie Odry).