W art. 40 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o Ochronie Przyrody możemy wyczytać:

2. Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.

W dzisiejszym artykule opiszę pomnikowy dąb o nazwie „Klara”. To ogromne drzewo od kilku lat jest już niestety martwe, jednak nadal budzi respekt i imponuje potężną sylwetką. Rośnie nad starorzeczem Odry, na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, w kompleksie leśnym między Wielopolem a Popielowską Kolonią (gmina Popielów, opolskie). „Klara” znajduje się na trasie ścieżki przyrodniczej, ponadto prowadzą do niej drogowskazy, więc odnalezienie tego niezwykłego dębu nie powinno sprawiać trudności. Zmotoryzowani turyści mogą rozpocząć spacer od skrzyżowania leśnego duktu z gruntową drogą poprowadzoną skrajem lasu, wzdłuż wału przeciwpowodziowego.

Po krótkim marszu dochodzimy do znajdujących się po obydwu stronach drogi starorzeczy Odry.

Przy drodze znajdziemy kolorowe tablice ścieżki przyrodniczej.

Drogowskaz nakazuje nam skręcić w lewo i przejść kolejne 300 m.

Idziemy groblą między starorzeczami i spotykamy kolejny drogowskaz. Tu warto zwrócić uwagę na znajdujący się w pobliżu potężny, umierający okaz dębu.

Po 100 m docieramy wreszcie do dębu „Klara”, rosnącego po prawej stronie drogi, kilka metrów od leśnego stawu.

GPS N 50°48′03″ , E 17°43′07.1″

Pomnikowy okaz mierzy (a właściwie mierzył, odpadająca kora ujmuje mu centymetrów) w obwodzie 669 cm, wysokość drzewa 25 m. „Klarze” przypisuje się wiek ok. 570 – 600 lat; mając na uwadze dobre warunki siedliskowe i jej obwód, należałoby raczej od tego wieku odjąć 100 – 150 lat.

Przy odrobinie wyobraźni, na pniu tego drzewa, można wypatrzeć mordę jakiegoś zwierza.

Cegły i beton to ślady po próbach plombowania ubytków wewnątrz pnia. Obecnie nie stosuje się już takich metod.

„Klara” stoi (jeszcze) z dala od terenów zabudowanych, więc ma ustawowe prawo do powolnego, naturalnego rozkładu. Nawet martwe wciąż pełni niezwykle ważną funkcję w przyrodzie stanowiąc schronienie i źródło pokarmu dla tysięcy różnych organizmów: grzybów, owadów, ptaków i drobnych ssaków. Poniżej fragment ciekawej tablicy, którą odnalazłem w parku otaczającym szkołę we wsi Ślubów (gm. Góra, dolnośląskie).

Rozkład pomnikowego dębu jest wyraźnie dostrzegalny.

Nierzadko znosi się ochronę pomnikową z martwych drzew, argumentując to względami bezpieczeństwa i utratą wartości przyrodniczych. Na terenach zabudowanych ma to rzeczywiście sens – zapewnienie bezpieczeństwa jest sprawą pierwszorzędną, jednak ta sama inicjatywa względem martwych okazów pomnikowych zlokalizowanych na terenach leśnych jest działaniem zbytecznym (drzewo nadal spełnia ważną rolę w ekosystemie), ponadto wbrew woli ustawodawcy.