Najważniejszym kryterium przy powoływaniu nowych pomników przyrody ożywionej jest obwód drzewa na wysokości 130 cm. Wynika to wprost z Rozporządzenia z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody. Wysokość drzewa może być zgodnie z podanym aktem prawnym równie istotnym argumentem do objęcia ochroną pomnikową, lecz często jest pomijana i nawet nie publikowana w Uchwałach ustanawiających pomniki przyrody. W przypadku drzew wspomnianych w temacie dzisiejszego artykułu kryterium wysokości posiada najważniejsze znaczenie, są to bowiem najwyższe w swoim gatunku okazy w kraju, ponadto daglezja jest obecnie najwyższym drzewem w Polsce! Szkoda, że w Uchwale nr XXXII/249/2022 Rady Miejskiej w Bardzie z dnia 30 marca 2022 r. nawet słowem o tym nie wspomniano. Jak trafić do tych rekordowych okazów? Najprościej ze stacji PKP Bardo Śląskie, czyli z ulicy Krakowskiej; wędrując w górę jezdni po ok. 700 m trafimy na koniec zabudowań, dalszą trasę prowadzącą przez las wąską, tzw. Długą Drogą musimy pokonać pieszo lub rowerem. Punktem orientacyjnym w dalszej części szlaku jest leżący po prawej stronie Kamień Brygidy – pomnikowy eratyk opisany w artykule „Kamień Brygidy w Bardzie„.
Pokonując 250 m od pomnikowego głazu, trafimy na grupę strzelistych daglezji zielonych, rosnących po lewej stronie drogi, na zboczu.
Egzemplarz Pseudotsuga menziesii oznakowany biało-czerwoną taśmą to powołana do ochrony pomnikowej „Helena”.
GPS N 50°29’30.8″ , E 16°44’17.0″
Pomiar jej wysokości został dokonany przez Marcina Kilańczyka, który wspiął się na drzewo i za pomocą tyczki przytknął do czubka taśmę. Odczyt na dole poczyniła Agnieszka Ptak i dr hab. prof. UŁ Dominik Kopeć. Oficjalny wynik to 59,40 m. To najwyższa w naszym kraju daglezja zielona i równocześnie najwyższe drzewo w Polsce!
Obwód pnia dokonany przez Pawła Lenarta dał wynik 351 cm (w Uchwale 355 cm), wysokość drzewa to wspomniane wcześniej 59,4 m, rozpiętość korony 12 m, szacunkowy wiek ok. 120 lat, stan zdrowotny – bardzo dobry. Mam nadzieję, że pomnikowa daglezja zostanie wkrótce oznakowana stosowną tabliczką, ideałem byłoby również zamontowanie tablicy na podobieństwo tej przy Kamieniu Brygidy.
Szerzej o pomnikowej daglezji można poczytać w artykule Pawła Lenarta „Pomnikowa daglezja zielona “Helena” z Gór Bardzkich. Najwyższe drzewo w Polsce.”
Do pomnikowego świerka pospolitego, któremu w Uchwale nadano imię „Antoni”, dotrzemy tą samą drogą co szliśmy dotychczas, pokonując dystans ok. 730 metrów od daglezji „Heleny”. Drzewa wypatrujemy po prawej stronie, w zagłębieniu terenu za strumieniem.
GPS N 50°29’12.0″ , E 16°44’28.1″
„Antoniego” można rozpoznać po charakterystycznej opasce wymalowanej na pniu żółtą farbą. W ten sposób znakuje się drzewa mateczne.
Pomiar wysokości drzewa w dniu 22 maja 2021 r. został wykonany przez dwóch arborystów: Bartłomieja Króla i Marcina Kilańczyka, odczytu na dole dokonali: Ewa Zaraś-Januszkiewicz, Dominik Kopeć i Łukasz Sławik. Uśredniony wynik z pięciu pomiarów to 55.07 m. To ponad 3 metry więcej od wysokości dotychczasowego rekordzisty.
Wysokie drzewo musi posiadać solidną podstawę. Obwód świerka zmierzony przez Pawła Lenarta dał wynik 397 cm (w Uchwale 405 cm). Stan zdrowotny okazu można uznać za bardzo dobry.
O świerku „Antoni” pisał na swoim blogu Paweł Lenart – „Pomnikowy świerk pospolity “Antoni” z Gór Bardzkich. Najwyższy w Polsce„. Zapraszam do lektury artykułu.