Pomniki przyrody w Ząbkowicach Śląskich.

Edytowano 16.03.2021 r. Powodów dla których warto odwiedzić Ząbkowice Śląskie jest wiele. To leżące na Przedgórzu Sudeckim miasto (z siedzibą władz powiatowych i gminnych) poszczycić się może wyjątkowo bogatym zespołem zabytków. Do obowiązkowych punktów zwiedzania Ząbkowic należy rynek z neogotyckim ratuszem, kościół parafialny p.w. św. Anny z XIV w./XV w., Krzywa Wieża oraz ząbkowicki zamek.

Pierwotna gotycka warownia pochodziła z pocz. XIV w. W latach 1522 – 32 zamek przebudowano w duchu renesansu. Po oblężeniach i zniszczeniach w późniejszym czasie budowlę opuszczono w 1728 r., dalszych spustoszeń dokonał pożar w 1784 r. W 2013 r. ruinę poddano częściowej rewitalizacji i pod koniec roku udostępniono do zwiedzania.

wieża zamku w Ząbkowicach Śląskich

Wzdłuż południowych i zachodnich murów zamkowych rozciąga się niewielki park ze starym drzewostanem. Zwiedzając ząbkowicki zamek (obchodząc go dookoła), możemy się zapoznać z kompletem miejskich pomników przyrody. 

Po krawędzi parku ciągnie się pomnikowa aleja lipowa, jej koniec/początek znajduje się przy ul. Bohaterów Getta. W alei rosną 52 drzewa, oprócz 47 lip – kilka kasztanowców i jesionów. Obwód drzew wynosi od 107 do 420 cm.

fragment pomnikowej alei w Ząbkowicach

Jedna z lip (obwód 420 cm) usytuowana jest naprzeciw ciągu drzew i jako jedyna oznaczona jest tabliczką.

pomnikowa lipa przy zamku w Ząbkowicach Śląskich

pień pomnikowej lipy w Ząbkowicach

Niedaleko południowej ściany zamku miała znajdować się pomnikowa topola biała o obwodzie 222 cm – niestety takiego drzewa tam nie odnajdziemy. Najprawdopodobniej nastąpiła pomyłka w rozpoznaniu gatunku i ochrona pomnikowa dotyczy platana klonolistnego, którego obwód wynosi 243 cm.

Ząbkowice Śląskie - platan klonolistny

platan klonolistny rosnący przy zamku w Ząbkowicach Śląskich

pomiar obwodu platana klonolistnego rosnącego w Ząbkowicach Śląskich

Przy zachodnim wejściu na dziedziniec zamkowy rośnie pomnikowy jesion wyniosły. Obwód drzewa wynosi 330 cm, wysokość 26 metrów.

pomnikowy jesion  przy zamku w Ząbkowicach

Ząbkowice Śląskie - pomnikowy jesion

Ciekawostką dendrologiczną jest rosnący obok okaz glediczji (igliczni) trójcierniowej. Drzewo charakteryzuje się wyjątkowo długimi owocami w formie poskręcanych strąków. Z pewnością kwalifikuje się do ochrony pomnikowej.

Ząbkowice Śląskie - okazała iglicznia

Zainteresowanych pozostałymi pomnikami przyrody w gminie Ząbkowice Śląskie odsyłam do artykułu „Park przypałacowy we wsi Stolec„.

Park przypałacowy we wsi Stolec (gm. Ząbkowice Śl.)

Stolec to duża wieś leżąca niedaleko Ząbkowic Śląskich, z ciekawą grupą zabytków skupionych w centrum wsi. Jadąc od południa najpierw ujrzymy gotycki  kościół p.w. Najświętszej Panny Marii i św. Zuzanny z końca XIII w.

Nieco dalej znajduje się barokowy pałac popadający w coraz większą ruinę.

Formę neogotycką posiada kościół p.w. św. Jana Nepomucena z pocz. XX w.

Między neogotyckim kościołem a pałacem rozciąga się założenie parkowe o pow. 2.3 ha (dawniej 5 ha), z ruiną wieży widokowej tzw. belwederu i resztkami oranżerii. Park niestety jest mocno zaniedbany, gęsty podszyt uniemożliwia w lecie wykonanie sensownego zdjęcia. A szkoda bo w drzewostanie parku znajduje się wiele ciekawych drzew, w tym rzadkich gatunków egzotycznych. Od 2008 r.  7 okazów posiada status pomnika przyrody ożywionej.

Najłatwiej jest odnaleźć dwa rosnące obok siebie pomnikowe drzewa : buka pospolitego w odmianie purpurowej i miłorząb dwuklapowy. Znajdują się ok. 30 m od południowej bramy kościoła.

park w Stolcu - pomnikowy buk i miłorząbpark w Stolcu - pomnikowy buk

Obwód buka wynosi 470 cm, miłorzębu 260 cm, wysokość odpowiednio 25 i 22 metry.

50 m na południe od ruin wieży widokowej rośnie pomnikowy jesion wyniosły o obwodzie pnia 345 cm.

Po drugiej stronie ścieżki po której wiedzie szlak turystyczny, znajduje się drugi pomnikowy jesion o obwodzie 415 cm.park w Stolcu - pomnikowy jesion wyniosły

Idąc nieco dalej szlakiem mijamy pomnikowy okaz cisa pospolitego o pierśnicy 170 cm.

Skręcając w drogę wiodącą w kierunku pałacu, mijamy po lewej stronie pomnikowy okaz lipy szerokolistnej (obwód 365 cm).

Ciekawostką dendrologiczną jest rosnąca po drugiej stronie drogi surmia (katalpia), o wyjątkowo dużych liściach i długich owocach w formie strąków. Drzewo to z pewnością zasługuje na ochronę pomnikową.

Na skraju parku, za ogrodzeniem niewielkiego ogródka, rośnie zupełnie niewidoczny w lecie pomnikowy cis pospolity, dawniej gęsto opleciony winoroślą (obwód 80 cm).

pomnikowy cis na obrzeżu parku w Stolcu

pień pomnikowego cisa w pobliżu pałacu w Stolcu