Pomnikowa aleja w Nieborowie (pow. łowicki, łódzkie).

Położona w połowie drogi między Warszawą a Łodzią wieś Nieborów (pow. łowicki) to obowiązkowy punkt zwiedzania północno – wschodniej części woj. łódzkiego. Głównym celem przyciągającym do Nieborowa rzesze turystów jest jedna z zaledwie kilku kompletnie zachowanych rezydencji magnackich w Polsce. W skład kompleksu, obok barokowego pałacu, wchodzą liczne budynki gospodarcze, a całość otoczona jest rozległym parkiem.

Założenie parkowe stanowi jeden z nielicznych w Polsce przykładów ogrodu w stylu francuskim. Zaprojektowany został pod koniec XVII w. prawdopodobnie przez Tylmana z Gameren i rozbudowany w 70. latach XVIII wieku przez Szymona Bogumiła Zuga. Zgodnie z regułami francuskiej szkoły ogród nieborowski posiada piękne partery kwiatowe i labirynty bukszpanowe, szeroką aleję lipową z trawnikiem dywanowym wytyczoną na osi założenia pałacowego, gabinety i boskiety uformowane ze strzyżonych szpalerów grabowo – lipowych.

Można by długo rozpisywać się na temat piękna nieborowskiego ogrodu, gdyby choć jedno drzewo w parku było pomnikiem przyrody. Tego statusu nie posiada nawet ogromny platan, flankujący jedno ze skrzydeł pałacu.

Drzewo mierzy w obwodzie 660 cm, wysokość platana ok. 30 m, wiek ok. 247 lat.

Wbrew temu co napisano na tablicy, ten platan nie jest najstarszym okazem w Polsce. 300 lat liczy sobie platan „Olbrzym” (Chojna, zachodniopomorskie), a 280 lat „Konstytucyjny” z Dobrzycy (pow. pleszewski, wielkopolskie).

Warty uwagi (i ochrony pomnikowej) jest drugi platan rosnący naprzeciw, przy wschodnim boku pałacu.

Pomnikiem przyrody w Nieborowie jest wielogatunkowa aleja z przewagą lip drobnolistnych o długości 5500 m. Aleję tworzy ponad 800 lip, ponadto pojedyncze egzemplarze dębów, wierzb, sosen, wiązów i topoli. Chociaż sędziwe drzewa rosną niemal na całym 5 km dystansie, nie wszystkie okazy objęto ochroną pomnikową. W rejestrze pomników przyrody jest mowa o trzech nierównych odcinkach. Początek jednego z nich znajduje się we wschodniej części Nieborowa, przy skrzyżowaniu dróg do Bolimowa i wsi Piaski.

W tej części alei, po obu stronach drogi, rośnie ok. 500 lip. Koniec odcinka na granicy z gminą Bolimów.

Zabytkowa aleja przebiega między Nieborowem a wsią Piaski. Na jej początku i końcu umieszczone zostały dziś już słabo czytelne tablice.

Środkowy fragment alei zaczyna się przy stacji paliw w Nieborowie i biegnie 400 m wzdłuż drogi do Łowicza. Obsadzony ok. 140 lipami nie prezentuje się zbyt okazale. Po północnej stronie drogi drzewa są mocno przerzedzone, a po drugiej stronie rosną na granicy lasu – w lecie prawie niewidoczne.

Najciekawszy fragment alei zaczyna się przy skrzyżowaniu z drogą nr 70 i biegnie wzdłuż niej w kierunku Łowicza.

Lipy w ilości ok. 190 szt rosną po obydwu stronach drogi. Obwód poszczególnych egzemplarzy mieści się w przedziale 200 – 400 cm.

Aleja kończy się ok. 600 m przed parkiem w Arkadii. To wspaniały przykład ogrodu romantycznego w stylu angielskim, założony przez Helenę z Przeździeckich, żonę Michała Hieronima Radziwiłła, właściciela pobliskiego Nieborowa. Drzewostan parku (bez drzew pomnikowych) stanowi znakomite otoczenie dla wielu zabytkowych budowli. Park jest ogrodzony a wejście biletowane.

Lipa Reymonta w Prażkach (gm. Będków, łódzkie).

Mało znana wieś Prażki (dawniej Wolbórka) położona w gminie Będków (pow. tomaszowski, łódzkie) to jedno z najważniejszych miejsc w życiu młodego Władysława Stanisława Reymonta. W 1880 r. ojciec przyszłego noblisty zakupił w Prażkach kilkanaście hektarów ziemi wraz młynem na rzeczce Miazga. Autor „Chłopów”, pozostający w licznych rozjazdach, często przyjeżdżał do domu rodzinnego, aby tam pisać. W miejscu gdzie stał kiedyś dom Reymontów znajduje się głaz z inskrypcją (widoczny w głębi dom został wybudowany w późniejszym czasie).

Młyn znajdował się nieco dalej, w pobliżu przerzuconego nad Miazgą mostu.

Idąc 60 m drogą wzdłuż rzeki, obok zabudowań gospodarczych, dotrzemy do ogromnej lipy drobnolistnej, zwanej Lipą Reymonta.

GPS N 51°36′19.7″ , E 19°43′09.6″

To bardzo okazałe drzewo o wysokości 24 m, posiadające szeroką i gęstą koronę. Szacunkowy wiek lipy to 350 – 420 lat.

Nisko zwisające gałęzie oraz okoliczne krzaki skrywają ogromny pień o obwodzie 813 cm, rozwidlający się na wysokości ok. 5 m. Ponadto, już na wysokości 1,5 m od pnia odchodzą dość grube gałęzie. Lipa w Prażkach jest obecnie najgrubszym drzewem w woj. łódzkim.

Wewnątrz pień jest niemal całkowicie pusty. Rozległy ubytek kominowy widoczny jest lepiej od strony szosy. Mim tego lipa nie zdradza objawów zamierania.

Lipa Reymonta od grudnia 1987 r. jest objęta ochroną pomnikową i jest jedynym pomnikiem przyrody w gminie Będków. Dziwne to, mając na względzie fakt, że rosnący na skraju pola (200 m na południowy – wschód od lipy) potężny dąb posiada niekwestionowane walory pomnikowe.

okazały dąb w pobliżu Lipy Reymonta

Innym kandydatem jest okazały klon srebrzysty z kapliczką na pniu, rosnący przy zakręcie drogi, w pobliżu domu Reymontów.

Polecam również artykuł o Kobielach Wielkich, miejscu urodzenia Władysława S. Reymonta.