Pomnikowa aleja przy dębie „Bartek” (pow. kielecki, świętokrzyskie).

Dąb „Bartek” (opisany w poprzednim artykule) to niewątpliwie najpopularniejszy pomnik przyrody w Polsce. Legendarne drzewo jest chętnie odwiedzane przez rzesze turystów ze względu na ponadprzeciętne rozmiary i sędziwy wiek. Na popularność „Bartka” wpływa również dogodne położenie w centralnej części kraju, kilkanaście metrów od ruchliwej szosy (nikły wysiłek fizyczny), naprzeciw dużego parkingu (wygoda dla zmotoryzowanych i wycieczek autokarowych). Jednak niewiele osób pokonujących kilkadziesiąt metrów od parkingu do „Bartka” jest świadoma, że jeden pomnik przyrody ożywionej właśnie już minęła. Ten pomnik to „Aleja Przydrożna” o długości ok. 170 m, obejmująca wiekowe drzewa po obu stronach drogi 750 Samsonów – Zagnańsk, w bezpośrednim sąsiedztwie dębu Bartek.

Aleja składa się z 29 egzemplarzy drzew, większość z nich rośnie po południowej stronie drogi (od strony parkingu). W składzie gatunkowym są klony pospolite i klony jawory – 15 szt. o obwodzie pni: 358, 263, 225, 170, 215, 242, 181, 227, 243, 298, 208, 253, 202, 226, 226 cm; jesiony wyniosłe – 9 szt. o obwodzie pni: 114, 110, 225, 220, 175, 175, 183, 240, 216 cm; lipy drobnolistne i szerokolistne – 4 szt. o obwodzie: 215, 316, 398, 282 cm; jeden modrzew europejski o obwodzie pnia 370 cm.

Drzewem w alei o potwierdzonym naukowo wieku jest potężny modrzew (obwód 370 cm), rosnący obok przejścia dla pieszych. Wg C. Pacyniaka „Najstarsze drzewa w Polsce” 1992 r. okaz liczy ponad 220 lat.

Podobnym wiekiem legitymuje się modrzew rosnący przy wjeździe do oddalonej o 50 m leśniczówki Bartków (nie wchodzi w skład alei i nie jest pomnikiem przyrody).

zagnansk-okazaly-modrzew-przy-lesniczowce

„Aleja Przydrożna” jest pomnikiem przyrody od 1954 r., jednak z wiekiem ubywa w niej rosnących drzew. Jeszcze w 20011 r. w skład alei wchodziły 33 okazy.

zagnansk-pomnikowa-aleja

Obecną sytuację prawną alei reguluje Uchwała nr 137/VII/2015 Rady Gminy Zagnańsk z dnia 30 grudnia 2015 r.

Pomniki przyrody w Trzebnicy.

Trzebnica jest miastem powiatowym leżącym w odległości 24 km na północ od Wrocławia. Miasto posiada wiele zabytków, do najcenniejszych należy Bazylika Św. Jadwigi z zachowanymi detalami romańskimi, z przepięknym barokowym wystrojem, relikwiami Św. Jadwigi Śląskiej (o kulcie Św. Jadwigi tutaj) oraz mauzoleum Piastów Śląskich.

W pobliżu bazyliki, na skwerze Jana Pawła II, wzdłuż muru klasztornego rośnie grupa 4 pomnikowych platanów klonolistnych.

Obwód drzew 458, 365, 353, 473, wysokość 32 metry.

Po drugiej stronie muru, w niewielkim parku przylegającym do klasztoru, rośnie pomnikowy miłorząb dwuklapowy. Warto zwrócić również uwagę na okazały dąb czerwony oraz kilkanaście starych cisów.

Obwód okazu 205 cm, wysokość 27 metrów, na pniu stosowna tabliczka.

Po przeciwnej stronie parkingu pod bazyliką, obok restauracji „Kasztelańska”, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy.

Drzewo o równomiernej koronie posiada pień o obwodzie 382 cm, wysokość okazu 29 m.

Przy dawnym dworcu kolejowym (ul. Kolejowa), na skarpie obok schodów rośnie pomnikowy klon jawor.

Wysokość okazu 29 metrów, obwód w pierśnicy 308 cm.

pień pomnikowego jawora w Trzebnicy

W pobliżu znajduje się drugie pomnikowe drzewo – lipa drobnolistna.

Częściowo uszkodzony po odłamanym konarze pień zaplombowano pianką, obwód w pierśnicy 360 cm, wysokość 25 metrów.

Grupa 3 pomnikowych lip drobnolistnych znajduje się w Parku Miejskim. Obwody drzew 281, 270, 287, wysokość 26 – 27 metrów. Pierwsza z nich rośnie po lewej stronie schodów prowadzących od fontanny do pomnika w centrum parku.

Druga lipa rośnie przy alejce dochodzącej skośnie do fontanny.

Trzecia rośnie przy alejce doprowadzającej do pomnika, prostopadłej do schodów.

W południowej części miasta, naprzeciw bramy wjazdowej do Kościoła Leśnego, rośnie pomnikowy modrzew europejski. Obwód pnia 262 cm, wysokość 38 metrów (korona drzewa przewyższa rosnące wokół buki). W otaczającym kościół i drogę krzyżową Lesie Bukowym znajduje się wiele okazałych egzemplarzy tego gatunku.

Wszystkie pomniki przyrody w mieście zostały powołane uchwałą Rady Miasta i Gminy w 1995 roku. Bardzo dużo, bo ok. 100 pomnikowych drzew powołano do ochrony pomnikowej na terenie gminy Trzebnica (drogą tej samej uchwały).