Głaz narzutowy Tarcza Olbrzyma ze wsi Sokolniki (gm. Mieleszyn, wielkopolskie).

Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Mieleszyn jest ogromny głaz narzutowy, leżący w północnej części wsi Sokolniki, na granicy pól uprawnych. Podobnie jak inne eratyki został przywleczony w plejstocenie przez lądolód i zdeponowany po wytopieniu lodu. Ze względu na dużą wartość naukową, kulturową oraz nieprzeciętne rozmiary został już w 1984 r. objęty ochroną pomnikową. Do głazu można dość łatwo trafić – na głównym skrzyżowaniu, przy płocie znajduje drogowskaz.

drogowskaz do głazu Tarcza Olbrzyma

Mijamy zabytkowy kościół, na rozwidleniu dróg w lewo obok boiska, dalej drogą gruntową ok. 450 m do widocznego po lewej stronie głazu i wiaty.

GPS N 52°38’23.5” , E 17°30’10.2”

otoczenie głazu Tarcza Olbrzyma

Eratyk imponuje wielkością, to jeden z większych tego typu obiektów geoturystycznych w Wielkopolsce. Ze względu na jego płaski kształt został nazwany Tarczą Olbrzyma.

1. Pomnikowy głaz Tarcza Olbrzyma

2. Pomnikowy eratyk Tarcza Olbrzyma3. Pomnikowy narzutniak Tarcza Olbrzyma

Wymiary głazu to: obwód – 16,5 metra, wysokość 1,7 metra. Nie jest zagłębiony w ziemi, więc można go podziwiać w pełnej okazałości.

4. Pomnikowy głaz narzutowy Tarcza Olbrzyma5. Tarcza Olbrzyma z Sokolników6. Sokolniki - Tarcza Olbrzyma

Z Tarczą Olbrzyma związana jest typowa dla narzutniaków legenda: mieszkańcy postanowili wznieść kościół, a niezadowolony z tego faktu diabeł postanowił pod osłoną nocy przywlec wielki głaz, służący do zniszczenia świątyni. Gdy był już niedaleko kościoła to kogut zapiał oznajmiając świt, czart utracił swe diabelskie moce i głaz ostał się na miejscu, w którym zalega do dzisiaj.

7. Sokolniki - pomnikowy głaz Tarcza Olbrzyma8. Sokolniki - pomnikowy eratyk Tarcza Olbrzyma

Materiałem budującym Tarczę Olbrzyma jest skandynawski granit, z dużym udziałem różowych skaleni.

zbliżenie głazu Tarcza Olbrzymazdjęcie makroskopowe powierzchni Tarczy Olbrzyma

Teren przy głazie jest dobrze zagospodarowany turystycznie – kilka metrów od głazu znajduje się wiata ze stołem i ławkami, miejsce na ognisko, a nieco dalej murowany grill.

zagospodarowanie turystyczne przy Tarczy Olbrzyma

Kamień Moritza w Lemierzycach (gm. Słońsk, lubuskie).

Lemierzyce to duża wieś położona w gminie Słońsk (pow. sulęciński, lubuskie), przy drodze nr 22 ze Słońska do Krzeszyc. Jedynym zabytkiem w miejscowości jest kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, z 1853 roku, przebudowany w 1897 i 1954 roku. Na jego miejscu istniała wcześniej świątynia, która uległa zniszczeniu w wyniku pożaru w 1678 r. Trzy lata później została odbudowana przez księcia Johanna Moritza von Nassaua, mistrza zakonu joannitów – ówczesnych właścicieli Lemierzyc. Na pamiątkę tej fundacji duży głaz narzutowy leżący obecnie w lesie, nieopodal zabudowań wsi, wdzięczni mieszkańcy nazwali Moritzstein, czyli Kamień Moritza.

Kamień Moritza w Lemierzycach

Morizstein leży na trasie czarno znakowanej ścieżki przyrodniczo – edukacyjnej „Szlak dzięcioła” o długości 5 km, biegnącej drogą leśną wzdłuż rzeki Postomii, przez dwa rezerwaty przyrody: „Lemierzyce” i „Dolina Postomii”.

znak ścieżki przyrodniczej Szlakiem Dzięcioła

Przy ograniczonej ilości czasu do głazu możemy się dostać bezpośrednio z drogi. Jadąc od strony centrum Lemierzyc (ul. Kościuszki) w kierunku Słońska, 250 m za znakiem informującym o krańcu wsi, wypatrujemy po prawej stronie szosy ścieżki odchodzącej w las. W tym miejscu na drzewie namalowano drogowskaz.

namalowany na drzewie drogowskaz do Kamienia Moritza

Po przejściu ok. 120 metrów ujrzymy na skrzyżowaniu leśnych duktów olbrzymi eratyk.

GPS N 52°33′55″ , E 14°53′56″

otoczenie pomnikowego głazu w Lemierzycach

Lemierzyce - pomnikowy głaz

otoczenie pomnikowego eratyku w Lemierzycach

pomnikowy głaz w Lemierzycach

Jak każdy inny głaz narzutowy został on przywleczony w plejstocenie przez lądolód skandynawski. Wymiary eratyku są imponujące: obwód – 11.2 m, wysokość 1.5 m, długość 4.2 m. Materiał budujący głaz to różowo – szary granit, w innym opracowaniu (Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski, cz. I i II) podano że to różnoziarnisty gnejs plagioklazowo – biotytowo – epidotowy.

Lemierzyce - pomnikowy eratykKamień Moritza na granicy rezerwatu Dolina Postomii

Kamień Moritza został objęty ochroną pomnikową już w 1966 r. Aktualna podstawa prawna to Rozporządzenie Nr 46 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Moritzstein koło Lemierzyc

Po II wojnie światowej na głazie wyryto napis: „Myśmy tu nie przyszli, myśmy tu wrócili. Lemierzyce 1945 r.”

inskrypcja na głazie narzutowymnapis na pomnikowym eratyku z Lemierzyc

Moritzstein znajduje na południowym obrzeżu rezerwatu Dolina Postomii. Rezerwat ten, utworzony został w celu ochrony lasu nizinnego oraz walorów przyrodniczych południowej krawędzi doliny rzeki Postomii, stanowiącej również krawędź pradoliny Warty.

tablica rezerwatu przyrody Dolina Postomii