Powierzchniowy pomnik przyrody „Rosiczka” (gm. Wolsztyn, wielkopolskie).

Przeglądając listę obszarów chronionych gminy Wolsztyn, można zauważyć bardzo dużą ilość form ochrony przyrody związanych z terenami podmokłymi: rezerwat przyrody „Bagno Chorzemińskie”, Natura 2000 „Wielki Łęg Obrzański”, użytki ekologiczne: „Torfowisko”, „Rozlewisko przy Dojcy”, „Żurawie bagno”, „Grzęzawisko Wilczewskie”, „Kobyle Błoto” i „Karasiowy stawek”. W dzisiejszym artykule szerzej zostanie opisany ten ostatni, bowiem na jego terenie znajduje się powierzchniowy pomnik przyrody „Rosiczka”. „Karasiowy stawek” leży w kompleksie leśnym administrowanym przez Nadleśnictwo Wolsztyn (oddz. 130 fd, 131 b), ok. 2 km na południe od wsi Nowa Obra i ok. 1 km na zachód od drogi 315 (Świętno – Obra).

GPS N 52°02’28″ , E 16°01’22″

tablica przed użytkiem ekologicznym Karasiowy Stawekużytek ekologiczny Karasiowy StawekKarasiowy Stawek w Nadleśnictwie Wolsztyn

Użytek ekologiczny „Karasiowy stawek” o powierzchni 5,1 ha obejmuje naturalny dystroficzny zbiornik wodny oraz śródleśny mszar wełniankowo – torfowiskowy z
dobrze zachowanym torfowiskiem wysokim. W części zachodniej mszaru zlokalizowane jest torfowisko przejściowe z cechami przesuszenia, silnie porośnięte trzęślicą. Torfowisko na obrzeżach porośnięte sosną w wieku 25 -35 lat. (źródło: Program Ochrony Przyrody Nadleśnictwa Wolsztyn). 

Karasiowy StawekNadleśnictwo Wolsztyn - użytek ekologiczny Karasiowy Stawekw użytku ekologicznym Karasiowy Stawek

Obrzeże stawu masowo porasta rosiczka okrągłolistna, chroniona w formie powierzchniowego pomnika przyrody (0,1 ha) o nazwie „Rosiczka”. Tablica informacyjna znajduje się przy drodze prowadzącej wzdłuż wschodniego brzegu stawu.

tablica przed powierzchniowym pomnikiem przyrody Rosiczkatabliczka przed powierzchniowym pomnikiem przyrody Rosiczka

Największe zagęszczenie rosiczki znajduje się na wschodnim i południowym obrzeżu stawu, tam też najbezpieczniej je obserwować. Należy tu pamiętać, że chodzenie po bagnie grozi utonięciem !

rosiczki na brzegu leśnego stawurosiczki okrągłolistne na brzegu Karasiowego Stawurosiczki okrągłolistnepomnik przyrody Rosiczkapowierzchniowy pomnik przyrody Rosiczka

Rosiczka okrągłolistna to drobna, wieloletnia roślina rosnąca na stanowiskach ubogich w azot. Braki tego pierwiastka uzupełnia owadożernością. Liście rosiczki posiadają włoski gruczołowe, które wydzielają lepką, przywabiającą ciecz, do której przyklejają się owady. Schwytany insekt po zamknięciu liścia jest trawiony a powstała ciecz bogata w substancje odżywcze wchłaniana. Rosiczka okrągłolistna objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

rosiczka okrągłolistnarosiczka w powierzchniowym pomniku przyrodyRosiczki w Nadleśnictwie Wolsztynskupisko rosiczki okrągłolistnejstanowisko rosiczki okrągłolistnej

Oprócz rosiczki na terenie użytku ekologicznego występują stanowiska innych rzadkich i chronionych roslin: torfowiec ostrolistny, modrzewnica zwyczajna, pływacz zwyczajny, wełnianka pochwowata, żurawina błotna.

krzewinka żurawiny błotnej

Długosz królewski w Karszynie (gm. Kargowa, lubuskie).

Długosz królewski (Osmunda regalis) to gatunek wieloletniej, ściśle chronionej paproci, umieszczonej na czerwonej liście roślin i grzybów Polski, w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU). W naszym kraju bardzo rzadko spotykany na niżu, w górach nie występuje. Preferuje wilgotne i cieniste siedliska: w olsach, na skraju torfowisk, wód i rowów odwadniających.

długosz królewski

Turyści odwiedzający Kotlinę Kargowską, jak i wczasowicze wypoczywający na Pojezierzu Sławskim bądź w okolicach Wolsztyna i Babimostu mogą poznać bliżej tę unikalną paproć. Wystarczy podjechać do Karszyna – niewielkiej wsi zlokalizowanej na przy granicy województwa lubuskiego i wielkopolskiego, oddalonej o 5 km od Kargowej (pow. zielonogórski, lubuskie). Na południowym krańcu wsi znajduje się leśniczówka, a przy niej początek/koniec ścieżki dydaktycznej „Zakątki Karszyna” – trasy w kształcie pętli o długości ok. 3,6 km. Ta doprowadzi nas do siedliska długosza królewskiego chronionego tutaj jako powierzchniowy pomnik przyrody.

drogowskaz do leśniczówki Karszyn

Przebieg ścieżki oznakowany jest zielonym liściem na tle białej strzałki kierunkowej. Miejscami oznakowanie nie jest aż tak wyraźne jak na poniższym zdjęciu, jednak ścieżkę poprowadzono szerokimi duktami i ciężko się zgubić. Dziwi brak jakichkolwiek tablic edukacyjnych (stan na lipiec 2019 r.), przez co zatraca się charakter dydaktyczny ścieżki .

oznakowanie ścieżki dydaktycznej

Po przejściu połowy trasy, zauważymy ustawioną po lewej stronie leśnej drogi tablicę, informującą o istnieniu w tym miejscu użytku ekologicznego o powierzchni 1,1 ha „Otulina Długosza”.

tablica - Użytek Ekologiczny Otulina Długosza

Kilkadziesiąt metrów dalej ujrzymy kolejną tablicę z napisem „Powierzchniowy pomnik przyrody – Długosz Królewski”. Aż się prosi o ustawienie drugiej – z opisem gatunku i zdjęciami chronionej paproci.

tablica przy pomniku przyrody Długosz Królewskitablica na skraju powierzchniowego pomnika przyrody

Zanim odnajdziemy pierwsze okazy długosza warto spojrzeć na wiekowe, niegdyś żywicowane sosny.

żywicowane sosny w powierzchniowym pomniku przyrody

Na chronionej powierzchni ponad 4 ha znajduje się kilka podłużnych, zatorfionych zagłębień. Stanowiska długosza znajdują się w wąskim, zadrzewionym już pasie o maksymalnej szerokości 5 – 6 metrów od krawędzi wspomnianych zagłębień.

Karszyn - zabagniony teren przy stanowiskach długoszaKarszyn - stanowiska długosza po bokach zabagnionego terenuKarszyn - stanowisko długosza królewskiegostanowisko długosza królewskiego k. Karszyna

Długosz królewski to paproć o wysokości 50 – 160 cm, o długich liściach mogących osiągnąć 2 metry.

liście długosza królewskiego ze stanowiska w Karszyniechroniona paproć - długosz królewskispodnia część liścia długosza królewskiego

W obrębie powierzchniowego pomnika przyrody oraz w jego sąsiedztwie naliczyć można prawie 400 okazów tej pięknej paproci.

Karszyn - długosz królewski w powierzchniowym pomniku przyrodykępa długosza królewskiegoliście długosza królewskiego

Gdy wrócimy z powrotem na drogę, warto rozejrzeć się w poszukiwaniu rosnącej na skraju lasu splecionej pary (trójki ?) drzew: sosny i dwupniowego buka.

sosna przytulona do bukabuk przytulony do sosny

Dalsza droga prowadzi przez gospodarczy obszar sosnowego lasu. Po dojściu do asfaltowej drogi, należy skręcić w prawo by dotrzeć do punktu wyjścia.

na ścieżce dydaktycznej Zakątki Karszyna