Park Miejski w Zamościu (lubelskie).

Położony w południowej części województwa lubelskiego Zamość to jedno z najpiękniejszych miast Polski. Powstało jako efekt realizacji wizji Jana Zamojskiego stworzenia miasta idealnego. Projekt od 1580 r. realizował włoski architekt Bernardo Morando w modnym wówczas stylu renesansowym. Dziś Zamość to drugie pod względem liczby mieszkańców miasto Lubelszczyzny, z ogromną ilością zabytków skupionych w centrum.

Zamość od początku istnienia otoczono fortyfikacjami obejmującymi ceglane mury z bastionami, wały i fosy. W kolejnych wiekach fortyfikacje wielokrotnie przebudowywano, dostosowując twierdzę do nowych metod prowadzenia obrony.

Postęp w dziedzinie artylerii wymusił likwidację twierdzy, rozbiórkę części umocnień usankcjonował rozkaz cara Aleksandra II z 21 listopada 1866 r. Znaczną część terenów pofortecznych przeznaczono na tereny zielone. Park Miejski został utworzony w okresie międzywojennym w latach 1919–1926 r. na miejscu Bastionu IV.

Aktualna powierzchnia założenia parkowego (wpisanego do rejestru zabytków) to ok. 11 ha, teren ograniczony jest ulicami J. Piłsudskiego (od wschodu), Akademicką i Królowej Jadwigi (od południa), Studzienną (od północy) oraz Ośrodkiem Sportu i Rekreacji (od zachodu). Główne wejście do Parku znajduje się przy ulicy Akademickiej.

Opisywany teren zielony charakteryzuje się zróżnicowaną rzeźbą terenu, do ważnych elementów kompozycyjnych należą: staw, kwiatowe partery i aleje wysadzane lipami, kasztanowcami i jesionami.

W drzewostanie parku dominują krajowe taksony liściaste, do ochrony pomnikowej powołano drzewa egzotycznych gatunków – szpaler pięciu orzechów szarych i parę korkowców amurskich. Orzechy szare rosną przy alejce prowadzącej wzdłuż stawu w południowej części parku, pierwszy egzemplarz (wyraźnie usychający) rośnie tuż przy moście, pozostałe cztery na zakręcie ścieżki. Orzech szary (Juglans cinerea) pochodzi z Ameryki Północnej, posiada duże liście (do 70 cm) i zebrane w grona jadalne owoce.

Obwód poszczególnych okazów mieści się w przedziale 178 – 246 cm, wysokość drzew 14 – 21 metrów.

 

Na brzegu, przy północno – zachodnim narożniku stawu, rosną dwa korkowce amurskie (Phellodendron amurense). Gatunek pochodzi ze wschodniej części Azji, charakteryzuje się pierzastymi liśćmi, po roztarciu pachnącymi terpentyną.

Obydwa okazy posiadają mocno pochylone, podparte pnie o obwodach 140 i 160 cm, wysokość drzew 11 i 14 metrów.

  Park Miejski w Zamościu - podpory pomnikowego korkowca amurskiego

Do niedawna pomnikiem przyrody był również Klon zwyczajny o obwodzie pnia 298 cm, rosnący na skraju parku od strony ul. Akademickiej. Drzewo obumarło i decyzją Rady Miejskiej z dnia 25 września 2017 r. (Uchwała nr XXXIII/427/2017) utraciło ochronę pomnikową.

Pomniki przyrody w gminie Wojsławice (pow. chełmski, lubelskie).

Gmina Wojsławice leży w południowej części powiatu chełmskiego (lubelskie), we wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, w subregionie zwanym Działy Grabowieckie. Siedzibą gminy jest byłe miasteczko Wojsławice (prawa miejskie utraciło w XIX w.), podkreślające swoją historyczną wielokulturowość istnieniem cerkwi, kościoła katolickiego i synagogi. W centrum wsi stoi wybudowany niedawno ratusz – siedziba władz gminnych.

Tereny gminy Wojsławice to miejsce akcji większości przygód Jakuba Wędrowycza, postaci literackiej występującej w opowiadaniach Andrzeja Pilipiuka. Pomnik Wędrowycza stoi na posesji prywatnej, przy drodze do Witoldowa i dalej do Kraśniczyna.

W krajobrazie gminy wyróżnia się duża ilość rozgałęzionych wąwozów, wyrzeźbionych w podłożu lessowym. Nierzadko wybijają w nich źródła , dwa z nich objęto ochroną pomnikową. Pierwsze z nich znajduje się na gruntach administracyjnych Wojsławic, drugie w we wsi nowy Majdan. Szczegółowe informacje na temat tych źródeł można odnaleźć w poprzednim artykule.

pomnikowe źródło w Wojsławicach

pomnikowe źródło w Nowym Majdanie

Pomniki przyrody ożywionej w gminie Wojsławice reprezentują 3 drzewa rosnące obok leśnictwa Wojsławice  (na północ od Wojsławic, przy drodze do Chełma). To para kasztanów jadalnych i tulipanowiec amerykański.

Pomnikowe okazy znajdziemy w pobliżu ogrodzenia, na prawo (po południowej stronie) od budynku leśniczówki. Rosnąc w zwarciu wykształciły długie pnie, pozbawione w dolnej części jakichkolwiek gałęzi. Kasztany jadalne mierzą w obwodzie 141 i 76 cm, wysokość drzew to 26 m.

Tulipanowiec amerykański mierzy w obwodzie 235 cm, wysokość drzewa 26 m. Zarówno tulipanowiec jak i kasztany jadalne zostały powołane do ochrony pomnikowej w 1986 r.

Oprócz tych pomnikowych, kilka innych okazów zasługuje na szczególną uwagę. Tuż przy kasztanach stoją pokaźne buki pospolite, rosnące tu na granicy swojego naturalnego zasięgu.

Przy samym ogrodzeniu rośnie potężna jodła pospolita.

Ciekawy jest również okaz czereśni o wyjątkowo grubym pniu.