Kamień św. Jadwigi k. Gołuchowa.

Trudno sobie obecnie wyobrazić fakt, że jeszcze kilkanaście tysięcy lat temu znaczna część obszaru dzisiejszej Polski pokryta była lodem. Naukowcy doliczyli się kilku plejstoceńskich epizodów (o różnym zasięgu) nasunięcia się lodowca skandynawskiego na obszar naszego kraju. Przyjmuje się, że lądolód miał ok. kilometra grubości i niósł ogromne ilości materiału skalnego – od drobnego piasku i żwiru po ogromne głazy, nierzadko wielkością przewyższające duży samochód. W czołówce największych polskich głazów narzutowych jest Kamień św. Jadwigi, leżący w lesie ok. 3 km na południe od Gołuchowa (pow. pleszewski).

GPS N 51°49′31.33″, E 17°56′49.12″

Istnieje kilka możliwych dróg dotarcia do  Kamienia św. Jadwigi, ja zaparkowałem auto przy skrzyżowaniu DK 12 z drogą do Macewa, przeszedłem 100 metrów leśną drogą biegnącą na południe, następnie w prawo leśnym duktem prowadzącym prosto do głazu (ok. 1.5 km).

Kamień św. Jadwigi zwany też Kamieniem św. Kingi jest największym eratykiem w Wielkopolsce i szóstym co do wielkości w Polsce. Jego wymiary to : obwód 22 metry, długość 8,5 m, szerokość 6,5 m i wysokość 3,5 m (zagłębiony jest w ziemi na 2 m); objętość 73 m³, waga 200 ton.

pomnikowy eratyk -  kamień św. Jadwigikamień św. Jadwigi k. Gołuchowakamień św. Jadwigi

Kamień św. Jadwigi już od 1888 roku znajduje się pod ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej. Z głazem tym związane są liczne legendy. Przy narzutniaku ustawiono ławki i stoły, zachęcające do dłuższego postoju przy obiekcie.

pomnikowy głaz narzutowy - kamień św. Jadwigikamień św. Jadwigi - las na południe od Gołuchowa

Materiał budujący głaz narzutowy to granit Smaland (eratyk przewodni) z wychodni w południowo – wschodniej Szwecji; wiek 1,8-1,7 mld lat.

granit budujacy kamien św. Jadwigi

W pobliskim Gołuchowie obowiązkowo trzeba odwiedzić renesansowy zamek otoczony rozległym parkiem – największym arboretum w Polsce. Więcej w artykule „Park – arboretum w Gołuchowie„.

Park – arboretum w Gołuchowie.

Gołuchów to duża wieś gminna o zabudowie małomiasteczkowej, położona w powiecie pleszewskim (woj. wielkopolskie), niedaleko Kalisza (ok. 20 km). Największą atrakcją miejscowości jest renesansowy zamek z XVI w., gruntownie przebudowany przez Izabelę Czartoryską w latach 1875-1885. Obecnie w zamku mieści się oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, z ekspozycją zabytkowych wnętrz i dzieł sztuki.

Równocześnie z odbudową zamku rozpoczęto prace związane z urządzaniem parku w stylu angielskim. Dziś teren parku – arboretum obejmuje powierzchnię blisko 160 ha, rośnie tu 600 gatunków i odmian drzew i krzewów. Osią parku jest prawie 3 km odcinek rzeczki Ciemna, płynącej przez malowniczą dolinę, miejscami o dość stromych stokach.

Atrakcyjność parku powiększają stawy, mostki, liczne budowle o charakterze muzealnym oraz zagroda z żubrami. Obok cennych, niejednokrotnie bardzo rzadkich okazów drzew i krzewów ustawiono tabliczki z krótkim opisem gatunku.

Na terenie gołuchowskiego parku ochroną pomnikową objęto ponad 30 egzemplarzy drzew, głównie dębów szypułkowych. Nawet nie próbowałem ich wszystkich odnaleźć (teren bardzo rozległy; zauroczony pięknem wczesnojesiennej scenerii, skupiłem się na doskonaleniu umiejętności rozpoznawania gatunków drzew i krzewów. Niemniej zrobiłem trochę fotografii pomnikowych okazów, które prezentuję poniżej.

Przy wejściu do zamku rośnie stara, mocno już doświadczona lipa.

Obok pomnikowy okaz dębu szypułkowego.

Nieco poniżej, przy alejce, znajduje się grupa wiekowych dębów szypułkowych.

Na północ od zamku rośnie najbardziej okazały egzemplarz dębu. Ten pomnik przyrody nosi imię „Jan”, na cześć hrabiego Działyńskiego – męża Izabeli Czartoryskiej.

Obok na trawniku rośnie niewielki, ale jakże cenny po kanonizacji Karola Wojtyły Dąb Papieski.

Przy alejce między stawami rośnie pomnikowa topola holenderska.

Idąc dalej wschodnią częścią parku mijam grupę dębów czerwonych, platanów, kłęk kanadyjski, dąb kaukaski… Odnalazłem tylko jeden okaz dębu oznakowanego stosowną tabliczką.

Skupienie pomnikowych dębów odnajduję po drugiej stronie Ciemnej, w leśnej części parku.

Wracając zachodnią częścią parku napotykam kolejne pomnikowe dęby szypułkowe.

Będąc w Gołuchowie warto pokusić się o odnalezienie olbrzymiego eratyku o nazwie Kamień św. Jadwigi. Więcej o tym pomnikowym głazie narzutowym w następnym artykule.