Kamień Moritza w Lemierzycach (gm. Słońsk, lubuskie).

Lemierzyce to duża wieś położona w gminie Słońsk (pow. sulęciński, lubuskie), przy drodze nr 22 ze Słońska do Krzeszyc. Jedynym zabytkiem w miejscowości jest kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, z 1853 roku, przebudowany w 1897 i 1954 roku. Na jego miejscu istniała wcześniej świątynia, która uległa zniszczeniu w wyniku pożaru w 1678 r. Trzy lata później została odbudowana przez księcia Johanna Moritza von Nassaua, mistrza zakonu joannitów – ówczesnych właścicieli Lemierzyc. Na pamiątkę tej fundacji duży głaz narzutowy leżący obecnie w lesie, nieopodal zabudowań wsi, wdzięczni mieszkańcy nazwali Moritzstein, czyli Kamień Moritza.

Kamień Moritza w Lemierzycach

Morizstein leży na trasie czarno znakowanej ścieżki przyrodniczo – edukacyjnej „Szlak dzięcioła” o długości 5 km, biegnącej drogą leśną wzdłuż rzeki Postomii, przez dwa rezerwaty przyrody: „Lemierzyce” i „Dolina Postomii”.

znak ścieżki przyrodniczej Szlakiem Dzięcioła

Przy ograniczonej ilości czasu do głazu możemy się dostać bezpośrednio z drogi. Jadąc od strony centrum Lemierzyc (ul. Kościuszki) w kierunku Słońska, 250 m za znakiem informującym o krańcu wsi, wypatrujemy po prawej stronie szosy ścieżki odchodzącej w las. W tym miejscu na drzewie namalowano drogowskaz.

namalowany na drzewie drogowskaz do Kamienia Moritza

Po przejściu ok. 120 metrów ujrzymy na skrzyżowaniu leśnych duktów olbrzymi eratyk.

GPS N 52°33′55″ , E 14°53′56″

otoczenie pomnikowego głazu w Lemierzycach

Lemierzyce - pomnikowy głaz

otoczenie pomnikowego eratyku w Lemierzycach

pomnikowy głaz w Lemierzycach

Jak każdy inny głaz narzutowy został on przywleczony w plejstocenie przez lądolód skandynawski. Wymiary eratyku są imponujące: obwód – 11.2 m, wysokość 1.5 m, długość 4.2 m. Materiał budujący głaz to różowo – szary granit, w innym opracowaniu (Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski, cz. I i II) podano że to różnoziarnisty gnejs plagioklazowo – biotytowo – epidotowy.

Lemierzyce - pomnikowy eratykKamień Moritza na granicy rezerwatu Dolina Postomii

Kamień Moritza został objęty ochroną pomnikową już w 1966 r. Aktualna podstawa prawna to Rozporządzenie Nr 46 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Moritzstein koło Lemierzyc

Po II wojnie światowej na głazie wyryto napis: „Myśmy tu nie przyszli, myśmy tu wrócili. Lemierzyce 1945 r.”

inskrypcja na głazie narzutowymnapis na pomnikowym eratyku z Lemierzyc

Moritzstein znajduje na południowym obrzeżu rezerwatu Dolina Postomii. Rezerwat ten, utworzony został w celu ochrony lasu nizinnego oraz walorów przyrodniczych południowej krawędzi doliny rzeki Postomii, stanowiącej również krawędź pradoliny Warty.

tablica rezerwatu przyrody Dolina Postomii

Płaski Kamień k. Osolina (gm. Oborniki Śląskie, dolnośląskie).

Na mocy Uchwały nr XLII/338/21 Rady Miejskiej w Obornikach Śląskich z dnia 25 listopada 2021 r. do szacownego grona dolnośląskich pomników przyrody nieożywionej dołączył głaz narzutowy leżący w oddz. 228k Nadleśnictwa Oborniki Śląskie (leśnictwo Cieplice). I choć eratyk zlokalizowany jest raptem 200 m od końca ul. Modrzewiowej w Osolinie, to administracyjnie leży na terenie działki ewidencyjnej nr 511/228 wsi Wielka Lipa – Osola (gmina Oborniki Śląskie, pow. trzebnicki, dolnośląskie). Do pomnikowego głazu można również trafić z szosy 342, skręcając w pierwszą drogę leśną odchodzącą w prawo (na zachód) po opuszczeniu Osolina.

GPS N 51°20′10.9″, E 16°50′35″pomnikowy eratyk Płaski Kamień

Cytowana wyżej Uchwała ustanowiła również oficjalną nazwę dla pomnikowego głazu – Płaski Kamień, nawiązuje ona wprost do jego kształtu.pomnikowy głaz koło Osolina

Opisywany eratyk leży kilkanaście metrów od skrzyżowania leśnych dróg, 200 m na południe od czerwonego szlaku turystycznego, na miejscu praktycznie pozbawionym drzew – tym samym jest dobrze widoczny w terenie, mimo niewielkiej wysokości. Jedynie w lecie może być przysłaniany przez krzaki lub wysoką trawę.

otoczenie Płaskiego KamieniaPłaski Kamień k. Osolinagłaz narzutowy Płaski Kamień

Obwód pomnikowego narzutniaka wynosi 12,25 m; wymiary: 4,64 m x 2,90 m x 1,01 m. Jak każdy eratyk został przywleczony w plejstocenie przez lądolód skandynawski.

pomnikowy głaz narzutowy Płaski Kamieńpomnik przyrody nieożywionej Płaski Kamieńpomnikowy eratyk w gminie Oborniki Śląskie

Materiałem budującym głaz jest szary granit skandynawski.

zbliżenie powierzchni Płaskiego Kamieniapowierzchnia Płaskiego Kamienia

Pomnikowy głaz został prawidłowo oznakowany stosowną tabliczką, przymocowaną do drewnianego kołka.

tabliczka przed Płaskim Kamieniem

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Oborniki Śląskie„.