Pomniki przyrody w gminie Wińsko (pow. wołowski, dolnośląskie).

Tereny gminy Wińsko zajmują północną część powiatu wołowskiego i równocześnie północną część województwa dolnośląskiego.  Zachodnią granicę gminy stanowi rzeka Odra, od północy sąsiaduje z gminami: Jemielno i Wąsosz, od wschodu z gminą Prusice a od południa z gminą Wołów. Duże zróżnicowanie krajobrazu wynikające z położenia w trzech odmiennych regionach geograficznych (Obniżenie Ścinawskie, Wzgórza Trzebnickie i Kotlina Żmigrodzka) powoduje, że gmina ta posiada wysokie walory krajobrazowe i przyrodnicze. Do maja 2021 r. na liście gminnych pomników przyrody znajdowało się 6 obiektów, większość z nich powołana już w 1964 r. Na mocy Uchwały nr XXXVII/279/2021 Rady Gminy Wińsko z dnia 27 maja 2021 r. do ochrony pomnikowej powołano dwa egzemplarze drzew. Jedno z nich – dąb szypułkowy o nazwie „Pan Tadeusz” – rośnie przy budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Wińsku przy ul. Piłsudskiego 42. 

GPS N 51°28′22.1″, E 16°36′30.6″

Wińsko - pomnikowy dąb latemWińsko - pomnikowy dąb zimąWińsko - dąb Pan Tadeusz latemWińsko - dąb Pan Tadeusz zimą

Drzewo mierzy w obwodzie 410 cm, wysokość okazu 18 metrów.

Wińsko - pień pomnikowego dębuWińsko - pień dębu Pan Tadeusz

Drugie z nowo powołanych drzew to również dąb szypułkowy, któremu nadano imię „Kmicic„. Pomnikowy okaz zlokalizowany jest we wsi Wyszęcice, ok. 140 m na południowy zachód od kościoła, na skraju zabudowań folwarcznych, niedaleko placu zabaw i boiska.

GPS N 51°27′26.7″, E 16°30′42.7″

Wyszęcice - pomnikowy dąb Kmicic latem

Wyszęcice - pomnikowy dąb Kmicic zimą

dąb Kmicic z Wyszęcic

Wyszęcice - pomnikowy dąb Kmicic

dąb Kmicic ze wsi Wyszęcice

pomnikowy dąb Kmicic z Wyszęcic

W Uchwale podano obwód „Kmicica” na wysokości 130 cm wynoszący 800 cm. Nie wiem kto, czym i w jaki sposób mierzył to drzewo, bowiem pomiar wykonany przez Pawła Lenarta dał wynik 673 cm; wysokość dębu to 23 metry.

Wyszęcice - pień dębu KmicicWyszęcice - pomiar obwodu pomnikowego dębu27 maja 2021 r. Rada Gminy Wińsko przegłosowała Uchwałę nr XXXVII/280/2021 w sprawie pomników przyrody. Miała ona mieć w założeniu charakter porządkowy, sankcjonując istniejące już pomniki przyrody, przy okazji nadając im nazwy własne, imiona. Jednak jak na akt prawa miejscowego zawiera kilka istotnych błędów, w szczególności danych lokalizacyjnych drzew rosnących w Moczydlnicy Klasztornej. W Uchwale zapisano, że grupa 3 dębów szypułkowych o nazwie „Mnisi” znajduje się w południowo – zachodniej części parku. W rzeczywistości taka część parku nie istnieje, a pomnikowych dębów o obwodach 670, 482, 543 cm należy szukać w północno – zachodniej części założenia parkowego.

Moczydlnica Klasztorna - grupa pomnikowych dębów Mnisi

Pomnikowy buk pospolity o nazwie „Jacek Soplica” (drugi leży powalony) znajduje się ok.150 m na północ od najgrubszego „Mnicha”, obok dawnej alei parkowej. Więcej informacji w artykule „Pomnikowe drzewa w Moczydlnicy Klasztornej„.

Moczydlnica Klasztorna - pomnikowe buki (jeden powalony)

W kompleksie leśnym położonym na południowy – zachód od Wińska znajdują się 3 pomniki przyrody. Dąb szypułkowy o nazwie „Napoleon” rośnie na skraju lasu (oddz. 196 c) w pobliżu wsi Słup, ok. 130 m na północ od żwirowni.

GPS N 51°26′52.1″ , E 16°34′55.41″

Słup - dąb Napoleon ukryty w lesie sosnowymSłup - pomnikowy dąb Napoleon zimąSłup - pomnikowy dąb Napoleon latem

„Napoleon” posiada krótki pień i szeroką koronę co świadczy o tym, że drzewo rosło niegdyś na otwartym terenie. Pomiar obwodu w najwęższym miejscu pomiędzy ziemią a wysokością 130 cm (zgodny z zasadami dendrometrii) dał wynik 493 cm, na wysokości pierśnicy dąb jest grubszy – 523 cm; wysokość okazu 32 metry, szacowany wiek to ok. 300 lat.

Słup - pomnikowy dąb Napoleon

Słup - pomiar obwodu dębu Napoleon

100 m na południe od leśnej drogi łączącej wsie Słup i Baszyn (administracyjnie na terenie wsi Jakubikowice), leży głaz narzutowy o nazwie „Kamień św. Jadwigi” o obwodzie 994 cm i wysokości 152 cm. Pomnikowy głaz jak i dąb „Napoleon” opisałem dokładnie w artykule „Kamień św. Jadwigi pomiędzy wsiami: Słup i Baszyn„. 

GPS N 51°26′24.02″ , E 16°35′53.08″

Jakubikowice - Kamień św. Jadwigi zimą

W lesie (oddz. 190 c), przy skrzyżowaniu dróg w kierunku Moczydlnicy Klasztornej, do Jakubikowic, Słupa i Kłopotówki, rośnie pomnikowy dąb o nazwie „Zagłoba„.

GPS N 51°26′06.4″ , E 16°35′08.88″

Słup - dąb Zagłoba latemdąb Zagłoba zimą

Słup - pomnikowy dąb Zagłoba

„Zagłoba” mierzy w obwodzie 496 cm, wysokość dębu 32 metry.

pień dębu Zagłobapomiar obwodu dębu Zagłoba

Na północnym krańcu gminy, w lesie (oddz. 4) niedaleko wsi Naroków, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy „Narok„.

GPS N 51°30′59.6″ , E 16°37′23.3″

Naroków - pomnikowy dąb latemNaroków - pomnikowy dąb zimąNaroków - pomnikowy dąb Narok

Obwód dębu wynosi 432 cm, wysokość 28 metrów.

pień dębu Narok latempień dębu Narok zimąpomiar obwodu dębu Narok

Kamień św. Jadwigi pomiędzy wsiami: Słup i Baszyn (gmina Wińsko).

(Edytowano 18.05.2022 r.) Pofalowany teren okolic Wińska jest fragmentem Wzgórz Wińskich – morenowych pagórków sięgających 202 m n.p.m., będących częścią większej jednostki – Wzgórz Trzebnickich. Tutejszy krajobraz uformował w plejstocenie lądolód, pozostawiając po sobie grube warstwy piasków, żwirów oraz większych odłamków skalnych zwanych głazami narzutowymi lub eratykami. W lesie, ok. 3 km na południowy – wschód od Wińska, 100 m na południe od leśnej drogi łączącej wsie Słup i Baszyn, leży głaz narzutowy o obwodzie prawie 10 m. Prowadzi do niego ścieżka przyrodniczo – edukacyjna mająca początek we wsi Baszyn.

drogowskaz ścieżki przyrodniczejpoczątek ścieżki przyrodniczej w Baszyniemapa ścieżki przyrodniczej z Baszyna do Słupa

Mijamy cmentarz i wędrujemy dalej leśnym duktem, po ok. 800 m skręcamy w lewo, w leśną przecinkę by po 200 m stanąć przy głazie. W miejscu skrętu z głównej drogi ustawiono ławkę (szkoda, że nie drogowskaz).

ścieżka do pomnikowego głazu

Pomnikowy głaz na mocy Uchwały nr XXXVII/280/2021 Rady Gminy Wińsko z dnia 27 maja 2021 r. nazwano Kamieniem św. Jadwigi. Ochroną pomnikową głaz objęto już w 1964 r. 

GPS N 51°26′24.02″ , E 16°35′53.08″

autor przed Kamieniem św. Jadwigi w Jakubikowicach

Jakubikowice - Kamień św. Jadwigi zimą

Jakubikowice - Kamień św. Jadwigi latem

Obok głazu ustawiono tablicę z treścią przybliżającą pochodzenie głazu oraz legendę z nim związaną.

tablica przed pomnikowym głazem

Eratyk mierzy w obwodzie 994 cm, wysokość głazu 152 cm. Materiałem budującym głaz jest czerwony, skandynawski granit.

Za pomnikowym eratykiem znajdują się mniejsze fragmenty skalne, być może powstałe podczas prób rozbicia głazu.

odłamki skalne obok pomnikowego głazu

Gdy wrócimy na trasę ścieżki i będziemy wędrować do skraju kompleksu leśnego to dotrzemy w pobliże wsi Słup. Tam należy skręcić w prawo (na północ) i po 100 m znowu w prawo, by po chwili trafić na skraj starego cmentarza. W sąsiedztwie poniemieckiej nekropolii rośnie wiekowa sosna o nietypowym pokroju, warta objęcia ochroną pomnikową.

ciekawa sosna przy starym cmentarzu w Słupieoryginalna sosna rosąca obok starego cmentarza w Słupie

Na końcu ścieżki przyrodniczej, na skraju lasu (oddz. 196 c) niedaleko żwirowni, znajduje się pomnikowy dąb szypułkowy o nazwie „Napoleon”.

GPS N 51°26′52.1″ , E 16°34′55.41″

drogowskaz do pomnikowego dębuSłup - pomnikowy dąb Napoleon

Drzewo charakteryzuje się wyjątkowo rozłożystą koroną; obwód pnia wynosi 493 cm (w pierśnicy 523 cm), wysokość okazu 32 metry, szacowany wiek 300 lat.

Słup - pień dębu Napoleon