Archiwa tagu: Wojsławice

Pomniki przyrody w gminie Wojsławice (pow. chełmski, lubelskie).

Opublikowany przez
Odpowiedz

Gmina Wojsławice leży w południowej części powiatu chełmskiego (lubelskie), we wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, w subregionie zwanym Działy Grabowieckie. Siedzibą gminy jest byłe miasteczko Wojsławice (prawa miejskie utraciło w XIX w.), podkreślające swoją historyczną wielokulturowość istnieniem cerkwi, kościoła katolickiego i synagogi. W centrum wsi stoi wybudowany niedawno ratusz – siedziba władz gminnych.

Tereny gminy Wojsławice to miejsce akcji większości przygód Jakuba Wędrowycza, postaci literackiej występującej w opowiadaniach Andrzeja Pilipiuka. Pomnik Wędrowycza stoi na posesji prywatnej, przy drodze do Witoldowa i dalej do Kraśniczyna.

W krajobrazie gminy wyróżnia się duża ilość rozgałęzionych wąwozów, wyrzeźbionych w podłożu lessowym. Nierzadko wybijają w nich źródła , dwa z nich objęto ochroną pomnikową. Pierwsze z nich znajduje się na gruntach administracyjnych Wojsławic, drugie w we wsi nowy Majdan. Szczegółowe informacje na temat tych źródeł można odnaleźć w poprzednim artykule.

pomnikowe źródło w Wojsławicach

pomnikowe źródło w Nowym Majdanie

Pomniki przyrody ożywionej w gminie Wojsławice reprezentują 3 drzewa rosnące obok leśnictwa Wojsławice  (na północ od Wojsławic, przy drodze do Chełma). To para kasztanów jadalnych i tulipanowiec amerykański.

Pomnikowe okazy znajdziemy w pobliżu ogrodzenia, na prawo (po południowej stronie) od budynku leśniczówki. Rosnąc w zwarciu wykształciły długie pnie, pozbawione w dolnej części jakichkolwiek gałęzi. Kasztany jadalne mierzą w obwodzie 141 i 76 cm, wysokość drzew to 26 m.

Tulipanowiec amerykański mierzy w obwodzie 235 cm, wysokość drzewa 26 m. Zarówno tulipanowiec jak i kasztany jadalne zostały powołane do ochrony pomnikowej w 1986 r.

Oprócz tych pomnikowych, kilka innych okazów zasługuje na szczególną uwagę. Tuż przy kasztanach stoją pokaźne buki pospolite, rosnące tu na granicy swojego naturalnego zasięgu.

Przy samym ogrodzeniu rośnie potężna jodła pospolita.

Ciekawy jest również okaz czereśni o wyjątkowo grubym pniu.

Pomnikowe źródła w gminie Wojsławice (pow. chełmski, lubelskie).

Opublikowany przez
3

Zgodnie z Ustawą o Ochronie Przyrody z 2004 r. ochroną pomnikową można obejmować również źródła (obok innych tworów przyrody nieożywionej, takich jak: wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie). W skali kraju najwięcej pomnikowych źródeł znajduje się na terenach wyżynnych województwa małopolskiego, lubelskiego i świętokrzyskiego. Pierwszy artykuł na tym blogu o ustawowo chronionych źródłach (wprawdzie pisałem o „Romanowskich Źródłach„, ale to wywierzysko krasowe) poświęcę gminie Wojsławice (pow. chełmski, lubelskie). Tutejsze krynice nierzadko wypływają z licznych w tym regionie wąwozów (zwanych tu debrami),  tworzących niepowtarzalny krajobraz. Poznawanie tutejszych źródeł najlepiej rozpocząć w miejscowości Stary Majdan. W centrum wsi (Góra Łosiów), niedaleko szosy, znajduje się początek/koniec okrężnej ścieżki dydaktycznej. Na kolorowej tablicy odnajdziemy mapę z naniesionymi lokalizacjami pozostałych źródeł, pomników przyrody ożywionej oraz zabytków architektury.

Pierwszym punktem na trasie jest jest wybijające ze zbocza źródło. Stary Majdan to miejsce zamieszkania Jakuba Wędrowycza – fikcyjnej postaci, głównego bohatera opowiadań Andrzeja Pilipiuka – egzorcysty amatora, pijaka i bimbrownika. Być może tutejszy zdrój skalał swoją skacowaną gębą lub używał wody do pędzenia samogonu.

Ok. 2,4 km od tego miejsca w linii prostej w kierunku wschodnim znajduje się jedno z dwóch źródeł w gminie Wojsławice o statusie pomnika przyrody. Nisza źródłowa  o powierzchni 1,5 ara leży w śródpolnym wąwozie, na gruntach administracyjnie należących do wsi Wojsławice.

GPS N 50°54′26.1″ , E 23°31′36.1″

Kilka metrów od wypływu wody stoi podniszczona tablica.

Woda wypływa z kilku wysięków, dno niszy pokrywa kamienny rumosz.

Poniżej niszy ustawiono betonowy krąg ułatwiający pozyskiwanie wody. Dalej woda pojedynczą strugą płynie dnem wąwozu w kierunku wschodnim, później północno – wschodnim, przecina ulicę Grabowiecką w Wojsławicach i wpada do strumienia, którego źródła – chronione jako drugi pomnik przyrody – zlokalizowane są w miejscowości Nowy Majdan. Teren źródliskowy o powierzchni 0,64 ha znajduje się w wąwozie, na północnym stoku wzniesienia o nazwie Zamczysko.

GPS N 50°53′39″ , E 23°33′36″

Woda wypływa z siedmiu obfitych źródeł oraz kilku mniejszych wysięków.

Strumień wypływający z wąwozu płynie wzdłuż gruntowej drogi prowadzącej do budynku nr 9 (tu za sprawą bobrów rozlewa się) i szosy. W dalszym biegu toczy swe wody wzdłuż ul. Grabowieckiej i 300 m przed cmentarzem w Wojsławicach wpada do Wojsławki.

Przy źródle o nazwie „Ponikło” w Rozięcinie utworzono miejsce piknikowe.

Nisza źródłowa znajduje się również przy Gospodarstwie Agroturystycznym „Agro – pszczoła”, Wojsławice, ul. Grabowiecka 113.