W wyniku zwycięskiej kampanii Napoleona w latach 1806-1807 Królestwo Prus zostało pokonane i zmuszone do przyjęcia niekorzystnych dla siebie warunków pokoju. Traktat z Tylży podpisany 1807 r. narzucał utratę znacznej części terytorium Prus oraz wypłatę olbrzymich sum kontrybucji wojennych. Jedną z metod uzyskania pieniędzy przez władze pruskie było zlikwidowanie (sekularyzacja) śląskich klasztorów w 1810 r. i przejęcia ich majątków. Taki los spotkał Moczydlnicę Klasztorną, która do 1810 r. była w posiadaniu cystersów z pobliskiego Lubiąża. Po kasacie zakonu w ręce prywatne przeszedł znajdujący się we wsi pałac, będący letnią rezydencją opatów lubiąskich z poł. XVII wieku. Nowy właściciel przebudował obiekt, który w dobrym stanie przetrwał działania wojenne. Po 1945 r. w pałacu ulokowano PGR, nieremontowany budynek niszczał, po przemianach gospodarczych w latach 90 – tych XX w. został rozszabrowany i popadł w totalną ruinę.
Do pałacu przylega zabytkowy park (obecnie zdewastowany), niegdyś ozdobiony stawami, kanałem i osiami widokowymi. Można w nim odnaleźć kaplicę grobową z II poł. XIX w. oraz budynek określany jako „willa”.
Już w 1964 r. statusem pomnika przyrody uhonorowano grupę 3 dębów szypułkowych rosnących w parku, w 2004 r. do grupy chronionych ustawowo drzew parkowych dołączyły 2 buki pospolite. Ochronę pomnikową wymienionych okazów potwierdziła Uchwała nr XXXVII/280/2021 Rady Gminy Wińsko z dnia 27 maja 2021 r., przy okazji nadając istniejącym już pomnikom przyrody nazwy własne. W akcie prawnym podano bardzo dokładne współrzędne geograficzne pomnikowych egzemplarzy, w przypadku dębów to ok. 60 m na zachód od południowego skrzydła pałacu. Przykrą niespodziankę zaliczy ten, kto spróbuje odnaleźć pomnikowe okazy w lokalizacjach podanych w Uchwale. Owszem, jakieś drzewa tam rosną, jednak nie tych gatunków i znacznie szczuplejsze.
Długo głowiłem się wraz z Pawłem Lenartem gdzie podziały się pomnikowe drzewa. Pomogła dopiero korespondencja mailowa z Urzędem Gminy – poniżej przesłanych zdjęć podane były namiary GPS, dzięki którym można było odnaleźć drzewa w rozległym założeniu parkowym, w trudnym i zakrzaczonym terenie. Okazało się, że zlokalizowane są skrajnie daleko od pałacu, w północno – zachodniej części parku. Łatwiejsza w odnalezieniu jest grupa pomnikowych dębów o nazwie „Mnisi” – rosną w rzędzie na skraju zadrzewienia.
GPS N 51°24′36″, E 16°34′36″
Najgrubszy okaz (widoczny na pierwszym planie zdjęcia powyżej) mierzy w obwodzie 670 cm, wysokość drzewa podobnie jak pozostałych 33 metry.
Środkowy dąb mierzy w obwodzie 482 cm, charakteryzuje się dość mocno pochyloną sylwetką i pniem częściowo pokrytym bluszczem.
Ostatni „Mnich” posiada pień o obwodzie pierśnicowym wynoszącym 543 cm.
Kilkadziesiąt metrów dalej, na linii rosnących „Mnichów”, znajdują się jeszcze dwa interesujące dęby. Pierwszy z nich posiada pień o obwodzie 573 cm oznakowany tabliczką „pomnik przyrody”, chociaż formalnie nim nie jest (?!).
Drugie drzewo to martwy dąb o imponującym obwodzie 655 cm opleciony bluszczem o grubej łodydze.
Pomnikowy buk pospolity o nazwie „Jacek Soplica” (drugi leży powalony) znajduje się ok.150 m na północ od najgrubszego „Mnicha”, obok dawnej alei parkowej.
GPS N 51°24′41.1″, E 16°34′33.3″
Buk mierzy w obwodzie 347 cm, wysokość drzewa 32 metry.
Leżący obok powalony buk znajduje się już w znacznym stopniu rozkładu.
Udało się odnaleźć jeszcze jeden dąb o obwodzie 412 cm oznakowany tabliczką, ale nie będący pomnikiem przyrody. Rośnie 100 m na północ od posesji nr 49, po lewej stronie drogi prowadzącej od gospodarstwa na pola.
GPS N 51°24′38″, E 16°34′55″
