Pomniki przyrody w gminie Turawa (opolskie).

Gmina Turawa położona jest w centralnej części województwa opolskiego, na północny – wschód od miasta Opole. W strukturze użytkowania gruntów przeważają lasy (52%), 30% stanowią użytki rolne, jednak gmina Turawa najbardziej znana jest ze znajdujących się na jej terenie zbiorników wodnych. Największe z nich – Jezioro Turawskie Duże posiada powierzchnię aż 24 km².

Siedzibą władz gminnych jest wieś Turawa, z charakterystycznym budynkiem pałacu z XVIII w. (ul. Kościuszki).

Obok pałacu rośnie okazały jesion wyniosły, w niektórych publikacjach opisywany jako pomnikowy.

W rzeczywistości pomnikowe drzewa rosną w rozległym założeniu parkowym, ok. 500 m na południowy – wschód od pałacu. W zaniedbanym parku (chociaż ostatnio niemiłosiernie przetrzebionym) najłatwiej chyba odnaleźć pomnikowy okaz dębu szypułkowego.

Drzewo mierzy w obwodzie 340 cm, wysokość dębu 22 m, wiek ok. 200 lat.

W pobliżu rosną 2 pomnikowe jesiony wyniosłe: jeden o prostym pniu, drugi dość mocno pochylony. Obwód grubszego okazu wynosi 462 cm, wysokość drzewa 24 m, wiek ok. 200 lat.

Pomnikowa lipa rośnie w innej części parku, w pobliżu ogrodzenia ośrodka wypoczynkowego. Okaz mierzy 573 cm w obwodzie, wysokość lipy 29 m, wiek ok. 200 lat.

Obok znajduje się druga lipa o nietypowym pniu, powstałym prawdopodobnie ze zrośnięcia dwóch drzew.

Dość trudny do odnalezienia (szczególnie w sezonie wegetacyjnym) jest pomnikowy dąb rosnący na terenie leśnym k. Turawy (oddz. 136c), po prawej stronie Kanału Trzęsińskiego.

Drzewo mierzy w obwodzie 591 cm, wysokość okazu 29 m, wiek 400 lat.

Ponad 400 lat liczy już sobie najstarszy w Polsce dąb bezszypułkowy o nazwie „Klemens”, rosnący przy drodze Turawa – Rzędów. Opisałem go dokładnie w poprzednim artykule.

Liczna grupa pomnikowych drzew znajduje się we wsi Bierdzany, w północnej części gminy. Sędziwe dęby w wieku ok. 250 lat otaczają drewniany kościół p.w. Jadwigi Śląskiej. Informacje na tablicy przykościelnej o 600 – letnich okazach są znacznie przesadzone, dęby w tym wieku mają w obwodzie 800 – 900 cm (te przy kościele nie przekraczają 600 cm).

W niewielkim parku naprzeciw kościoła rośnie pojedynczy okaz dębu szypułkowego o statusie pomnika przyrody. Jego obwód wynosi 264 cm, wysokość 24 m.

Ponadto cztery pomnikowe lipy figurują w rejestrze pomników przyrody. W rzeczywistości pozostały chyba tylko dwie, pozostałe zostały wycięte. Lipa na zdjęciu poniżej mierzy w obwodzie 374 cm,

Piękny okaz pomnikowego dębu rośnie przy drodze nr 463, ok. 150 m na południe od kościoła. Drzewo mierzy w obwodzie 500 cm, wysokość dębu 18 m, wiek ok. 250 lat.

Ostanie pomnikowe drzewo w Bierdzanach – lipa drobnolistna o obwodzie 277 cm – rośnie na pagórku, po prawej stronie drogi 45 w kierunku Kluczborka, niecałe 500 m za rondem.

Pomnikowy dąb o obwodzie 450 cm rośnie przy drodze gruntowej biegnącej pomiędzy wałem przeciwpowodziowym a kanałem Małej Panwi, ok. 300 m na północ od huty szkła w miejscowości Jedlice.

W pobliżu rośnie równie okazały dąb. W okolicy, na obu brzegach kanału, znajduje się wiele dębów o walorach pomnikowych.

Pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Turawa jest głaz narzutowy o obwodzie 520 cm, leżący pomiędzy Zbiornikiem Turawskim a Jeziorem Średnim. Szczegółowy opis i zdjęcia w artykule „Pomnikowy głaz w gminie Turawa„.

Pomnikowy głaz w gminie Turawa (opolskie).

Jezioro Turawskie to rozległy zbiornik zaporowy na Małej Panwi o powierzchni 24 km², położony kilkanaście kilometrów na wschód od Opola. Zbiornik budowano w latach 1933 – 1939 aby umożliwić regulację poziomu wody na Odrze oraz w celach rekreacyjno – wypoczynkowych. Do usypania wału pobierano kopalinę z pobliskich wyrobisk, które po zalaniu utworzyły Jezioro Średnie i Małe (przylegają od południa do Jeziora Turawskiego). W 1936 roku, w trakcie prac przy budowie zbiornika, odnaleziono sporej wielkości głaz narzutowy. Decyzją kierownictwa budowy został on przetransportowany poza obręb jeziora. Obecnie leży pomiędzy Jeziorem Turawskim Dużym a Jeziorem Średnim, na północ od miejscowości Niwki (gmina Turawa).

GPS N 50°42′44.2″ , E 18°05′58.2″

Głaz jest łatwy do odnalezienia, ponieważ znajduje się kilka metrów od szlaków turystycznych (niebieskiego, zielonego i żółtego) poprowadzonych wzdłuż Jeziora Turawskiego.

Obwód pomnikowego eratyku wynosi 520 cm, długość 163 cm i wysokość 100 cm. Zbudowany jest z różowego granitu skandynawskiego przywleczonego w plejstocenie przez lodowiec.

Opisywany głaz jest pomnikiem przyrody nieożywionej od 2 lipca 1955 r., na jego powierzchni widoczny jest ślad po tabliczce.

08.04.2018 r. Przed kilkoma dniami regionalne serwisy podały informację o zaginięciu eratyku. Ponoć głazu nie widziano już pod koniec marca. Sprawę bada policja.