Pomniki przyrody w Sulechowie (pow. zielonogórski, lubuskie).

Sulechów to miasto położone w południowo – wschodniej części województwa lubuskiego, ok. 20 km od Zielonej Góry, przy drodze ekspresowej S-3. Jest siedzibą gminy miejsko – wiejskiej wyjątkowo bogatej w rekordowe okazy drzew pomnikowych. W granicach administracyjnych Sulechowa znajduje się najgrubsza w Polsce morwa biała – pomnikowy egzemplarz o obwodzie 440 cm liczący sobie ponad 270 lat. Drzewo to zostało dokładnie opisane w artykule „Morwa biała z Sulechowa„.

GPS N 52°05′24.1″ , E 15°37′34.1″

najstarsza morwa biała w Polsce latempomnikowa morwa biała z Sulechowa

Niemniej interesujący jest opisany w poprzednim artykule pomnikowy cypryśnik błotny – to  egzemplarz o największym obwodzie w województwie lubuskim i jeden z najgrubszych okazów tego gatunku w Polsce (obwód 418 cm).

GPS N 52°05′10.2″ , E 15°37′22.4″

Sulechów - pomnikowy cypryśnik błotny jesienią

Sulechów - pomnikowy cypryśnik zimą

Listę pomnikowych drzew egzotycznych gatunków zamyka miłorząb dwuklapowy rosnący przy budynku filii Uniwersytetu Zielonogórskiego, od strony ul. Piaskowej.

GPS N 52°04′48.2″ , E 15°37′09.4″

pomnikowy miłorząb na tle filii UZ w Sulechowiepomnikowy miłorząb z Sulechowapomnikowy miłorząb rosnący przy filii UZ w Sulechowie

Daleko mu jednak do rekordowych okazów – to dość wątły okaz o obwodzie wynoszącym 147,5 cm i wysokości równej 12 metrów, niemniej urzeka malowniczym ubarwieniem jesiennych liści.

pień pomnikowego miłorzębu z Sulechowa

Pozostałe pomnikowe drzewa w Sulechowie to dęby szypułkowe w ilości 4 sztuk, pierwszy z nich rośnie na skwerze przy ul. Krańcowej.

GPS N 52°04′41.5″ , E 15°37′05.7″

pomnikowy dąb z ul. Krańcowej w SulechowieSulechów - pomnikowy dąb z ul. Krańcowej

To zdrowy okaz o wysoko osadzonej koronie, jego pień mierzy w obwodzie 398 cm, wysokość drzewa to 23 metry.

Sulechów - pień pomnikowego dębu z ul. Krańcowej

ul. Krańcowa w Sulechowie - pień pomnikowego dębu

Drugi dąb rośnie na ogrodzonym terenie jednostki Państwowej Straży Pożarnej, u zbiegu ulic Żeromskiego i Licealnej. Drzewo posiada krótki pień o obwodzie 371 cm, wysokość dębu 25 metrów.

GPS N 52°05′06.6″ , E 15°37′47.1″

pomnikowy dąb rosnący na terenie PSP w Sulechowie

pomnikowy dąb rosnący przy ul. Żeromskiego w Sulechowie

pień pomnikowego dębu rosnącego na terenie PSP w Sulechowie

Pomiędzy kościołem pw. Podwyższenia Krzyża a Bramą Krośnieńską znajduje się kolejny pomnikowy egzemplarz dębu szypułkowego o obwodzie 426 cm i wysokości 21 metrów.

GPS N 52°05′07.8″ , E 15°37′26.6″

pomnikowy dąb rosnący przy Bramie Krośnieńskiej w Sulechowiepień pomnikowego dębu na tle Bramy Krośnieńskiej w Sulechowiepień pomnikowego dębu rosnącego przy kościele w Sulechowiepień pomnikowego dębu na tle kościoła w Sulechowie

Ostatni pomnikowy dąb rośnie obok marketu „Biedronka” przy ul. Styczniowej.

GPS N 52°05′35.1″ , E 15°37′24.6″

pomnikowy dąb rosnący przy ul. Styczniowej w Sulechowiepomnikowy dąb rosnący przy Biedronce w Sulechowiepomnikowy dąb z ul. Styczniowej w Sulechowie

To najgrubszy z sulechowskich dębów o obwodzie pnia wynoszącym 456 cm, wysokość drzewa 21 metrów.

pień pomnikowego dębu rosnącego przy Biedronce w Sulechowiepień pomnikowego dębu z ul. Styczniowej w Sulechowie

Pomniki przyrody nieożywionej w Sulechowie reprezentuje głaz narzutowy o obwodzie 1120 cm i 165 cm wysokości. Leży na skwerze u zbiegu ulic Zielonej i Wojska Polskiego, więcej o nim w artykule „Pomnikowe głazy narzutowe w gminie Sulechów„.

GPS N 52°05′40.1″ , E 15°37′31.8″

głaz w Sulechowie 1120 cm obwodu

Pomniki przyrody w Bystrzycy Dolnej (gm. Świdnica, dolnośląskie).

Na Dolnym Śląsku jest wiele miejscowości posiadających w nazwie słowo „Bystrzyca„, zarówno w formie samodzielnej, czy też z przymiotnikiem (np. Bystrzyca Kłodzka, Nowa Bystrzyca, itp.). Równie często to nazwy rzek bądź pomniejszych cieków wodnych (Bystrzyca, Bystrzyca Dusznicka, itp.). W dzisiejszym artykule opiszę pomnikowe drzewa rosnące w Bystrzycy Dolnej – wsi graniczącej z miastem Świdnica – siedzibą władz powiatowych i gminnych (dolnośląskie). W południowej części tego sioła znajduje się pałac z 2 poł. XVI w., przebudowany gruntownie i rozbudowany w 1870 r.

pałac w Bystrzycy Dolnejfasada pałacu w Bystrzycy DolnejBudowlę otacza park krajobrazowy z przełomu XVIII i XIX w. o powierzchni ok. 5 ha z drzewostanem o przewadze gatunków rodzimych. Na mocy Uchwały nr XLVIII/488/2021 Rady Gminy Świdnica z dnia 28 października 2021 r. do ochrony pomnikowej powołano kilka drzew rosnących na terenie parku i w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Są łatwe do odnalezienia pomimo braku jakiegokolwiek oznakowania, większość zgrupowana jest pomiędzy drogą a fasadą pałacu. Idąc od strony parkingu poniżej kościoła najpierw natrafimy na grupę dwóch cisów pospolitych o formie krzewiastej, wielopniowej.

GPS N 50°48′2.1″ , E 16°28′18.8″

Bystrzyca Dolna - pomnikowy cis nr 1

Bystrzyca Dolna - pnie pomnikowego cisa nr 1

pnie pomnikowego cisa nr 1 z Bystrzycy Dolnej

Obwód pnia pierwszego cisa na wys. 5 cm wynosi 400 cm. Obwody poszczególnych pni na wysokości 130 cm to: 80, 85, 80, 72, 73, 45, 60 i 90 cm. Obwód pnia drugiego cisa na wys. 5 cm wynosi 275 cm. Obwody poszczególnych przewodników na wysokości 130 cm to: 80,  82, 90 i 74 cm. Wysokość okazów to 10 i 6 metrów.

Bystrzyca Dolna - pomnikowy cis nr 2

Tuż przy drugim cisie znajduje się pomnikowy okaz wiązu szypułkowego o obwodzie 320 cm i wysokości 30 metrów. Drzewo charakteryzuje się sporą wysokością i dobrze wykształconymi, typowymi dla wiązów podporami u nasady pnia.

Bystrzyca Dolna - pomnikowy wiązBystrzyca Dolna - pień pomnikowego wiązu na tle pomnikowych cisówBystrzyca Dolna - pień pomnikowego wiązuKilka metrów obok rośnie kolejny pomnikowy okaz – jesion wyniosły o obwodzie 490 cm i wysokości 18 metrów. U nasady pnia można zaobserwować silnie rozwinięte nabiegi korzeniowe.

Bystrzyca Dolna - pomnikowy jesion i grabBystrzyca Dolna - pomnikowy jesion

Bystrzyca Dolna - pień pomnikowego jesionu wyniosłegoBystrzyca Dolna - pień pomnikowego jesionuW niewielkiej odległości od jesionu, przy ogrodzeniu od strony drogi, zlokalizowany jest pomnikowy grab pospolity. Drzewo jest nieznacznie pochylone w kierunku jezdni, posiada silnie rozbudowaną, parasolowatą koronę o rozpiętości 15 metrów. Obwód pnia na wysokości 130 cm wynosi  215 cm, wysokość drzewa 15 metrów.

Bystrzyca Dolna - pomnikowy grab pospolityBystrzyca Dolna - pomnikowy grabBystrzyca Dolna - pień pomnikowego grabuLipa drobnolistna rosnąca przy murowanym ogrodzeniu, we wschodnim narożniku parku posiada status pomnika przyrody od sierpnia 2008 r. Drzewo mierzy w obwodzie 518 cm, wysokość okazu 26 metrów.

Bystrzyca Dolna - pomnikowa lipa drobnolistna

Bystrzyca Dolna - pomnikowa lipaBystrzyca Dolna - pień pomnikowej lipy drobnolistnejBystrzyca Dolna - pień pomnikowej lipyW północnym narożniku parku, przy gruntowej drodze prowadzącej do kościoła, rośnie okazały dąb szypułkowy – kolejne drzewo, które uzyskało status pomnika przyrody w październiku 2021 r.

GPS N 50°48′25.9″ , E 16°28′14.4″

Bystrzyca Dolna - pomnikowy dąb o obwodzie 580 cm Dąb mierzy w obwodzie 580 cm, wysokość drzewa 22 metry. Na wysokości 0,8 m od podstawy do 2,5 m znajduje się ubytek wgłębny w pniu, otwarty z wypróchnieniem, w przeszłości wypalony ogniem.

Bystrzyca Dolna - pień pomnikowego dębu o obwodzie 580 cmBystrzyca Dolna - ubytek w pniu pomnikowego dębu o obwodzie 580 cm

Przy tej samej drodze gruntowej, 80 m na północny – wschód od pomnikowego dębu, rośnie drugi sędziwy egzemplarz objęty ochroną pomnikową. Okaz mierzy w obwodzie 564 cm, wysokość dębu 25 metrów, na pniu wisi stara tabliczka z godłem i napisem „Pomnik Przyrody”.

Bystrzyca Dolna - pomnikowy dąb o obwodzie 564 cmBystrzyca Dolna - pień pomnikowego dębu szypułkowego o obwodzie 564 cmIstnieje duży problem z lokalizacją drugiej pomnikowej lipy o obwodzie 380 cm mającej rosnąć przy stawie, obok zabudowań folwarcznych pałacu. Według mapy GDOŚ w tej lokalizacji znajduje się pomnikowa topola biała o obwodzie 503 cm. Gruba lipa (być może ta pomnikowa – brak oznakowania) rośnie w głębi działki.

Bystrzyca Dolna - topola białaBystrzyca Dolna - prawdopodobnie druga pomnikowa lipa