Pomniki przyrody w Bielawie (pow. dzierżoniowski, dolnośląskie).

Bielawa to średniej wielkości dolnośląskie miasto (30 tys. mieszkańców) położone kilka kilometrów od centrum Dzierżoniowa. Zasadnicza część miasta leży na Przedgórzu Sudeckim, ale granice administracyjne obejmują również fragment Gór Sowich ze szczytem Kalenica (964 m n.p.m.). Zabudowania miasta rozciągają się na długości 8,5 km wzdłuż potoku Bielawica, od krawędzi Gór Sowich (Nowa Bielawa) aż pod przedmieścia Dzierżoniowa. Do 1924 r. Bielawa była bardzo dużą wsią, utrzymującą się z produkcji rolnej i tkactwa. Największy rozkwit miejscowości miał miejsce w XIX w. W krajobrazie ówczesnej Bielawy pojawiły się pierwsze manufaktury, a następnie olbrzymie hale z mechanicznymi krosnami produkującymi wyroby bawełniane. Zabudowę wsi uświetniły piękne wille i pałace bogatych fabrykantów, które otaczano ogrodami lub założeniami parkowymi. Zachowany do czasów współczesnych starodrzew tych parków, to dzisiejsze pomniki przyrody Bielawy.

Największy (ponad 9 ha) w Bielawie teren zieleni urządzonej – Park Miejski – to dawne założenie parkowe przylegające do zamku rodziny von Seidlitz – Sandreczki. W parku znajduje się staw, sieć alejek poprowadzonych przez rzadki, głównie liściasty drzewostan,  z dwoma pomnikowymi dębami. Jeden z nich rośnie w północno – zachodnim narożniku, obok budynku Parkowa 2a.

Drzewo mierzy w obwodzie 446 cm, w pobliżu dębu umieszczono dość oryginalną tabliczkę.

Drugi pomnikowy dąb o obwodzie 418 cm rośnie wewnątrz parku.

Przy wspomnianym wcześniej dawnym zamku (ul. Wolności 92) rośnie pomnikowa lipa szerokolistna o obw. 436 cm.

Grupa 4 pomnikowych miłorzębów znajduje się przed budynkiem przy ul. Wolności 117. Obwody poszczególnych drzew wynoszą 237, 228, 165, 190 cm.

Pomnikowe cisy rosną w otoczeniu Pałacu Bielawa przy ul. Piastowskiej 23/24.

Bardzo ciekawy drzewostan znajduje się w otoczeniu willi „Leśny Dworek” przy ul. Nowobielawskiej 89.

Ochroną pomnikową objęto 3 okazy drzew. Bliżej ogrodzenia, tuż obok siebie, rośnie pomnikowy jesion wyniosły (obw. 289 cm) i choina kanadyjska (obw. 227 cm).

Nieco wyżej znajduje się okaz jedlicy (daglezji) zielonej o obwodzie 300 cm.

Ciekawe założenia parkowe otaczają wille położone wzdłuż ul. Korczaka (Kamieniczki). To dawna dzielnica sanatoryjna Bielawy. Przy posesji nr 1-3 znajdziemy pomnikowy okaz cisa o obw. 106 cm.

Do niedawna tuż przy ścianie Hotelu Dębowy (ul. Korczaka 4) rósł pomnikowy buk o obw. 370 cm. Decyzją Rady Miejskiej  z dnia 24 lutego 2016 r. zniesiono ochronę pomnikową z tego drzewa i okaz wycięto. Dwa pomnikowe buki rosną wyżej, przy posesji nr 9. Pierwszy o pojedynczym pniu posiada mierzy w obwodzie 438 cm.

Drugi, wielopniowy okaz mierzy w obw. 196 cm (na wys. 1m).

Pomnikowe dęby w pobliżu Wilkocina (gm. Przemków/Gromadka, dolnośląskie).

Na słabo zaludnionych, rozległych terenach Borów Dolnośląskich już pod koniec XIX w. powstawały poligony wojskowe. Poszerzone w okresie międzywojennym były miejscem ćwiczeń niemieckich wojsk, m.in. pancernych oddziałów gen. Erwina Rommla. Po 1945 r. poniemieckie poligony zostały zajęte przez naszych wschodnich „sojuszników”. Tylko we wschodniej części Borów Dolnośląskich Armia Radziecka na obszary poligonowe poświęciła ogromnie połacie leśne, przeznaczone dla jednostek stacjonujących m.in.: w Świętoszowie, Trzebieniu, Pstrążu, Szprotawie (lotnisko). Największy teren ćwiczebny – poligon lotniczy Przemków – Trzebień zajmował obszar 12 tys. hektarów. Po wycofaniu wojsk radzieckich z Polski część poligonów i jednostek przejęło Wojsko Polskie, ale wiele nieruchomości, a nawet całe miasteczko (Pstrąże) pozostały niezagospodarowane. Jednym z ciekawszych obiektów – pamiątek po wojskach radzieckich – udostępnionych do zwiedzania, jest dwupoziomowy schron w pobliżu wsi Wilkocin.

Do schronu prowadzi z krańca wsi czarno znakowany szlak turystyczny (miejscami zanikający). Więcej informacji oraz zdjęć tutaj.

Podziemia niedostępne są od końca października do połowy kwietnia ze względu na zimujące tu nietoperze. Z tego samego powodu niektóre wejścia do bunkra są zamurowane lub zakratowane.

Przejeżdżając niedawno przez Wilkocin dowiedziałem się, że jest to Wioska Czerwonego Kapturka.

Gdyby ktoś jakimś cudem nie znał bajki o Czerwonym Kapturku, to przechodząc przez wieś może się z nią zapoznać.

Okolice Wilkocina to nie tylko bunkry i Czerwony Kapturek. Bajkowego krajobrazu nadają mu kwitnące pod koniec lata wrzosy oraz dość rozległe obszary piaszczystych wydm śródlądowych. Ubogie warunki siedliskowe i działalność poligonu w przeszłości nie sprzyjała optymalnej wegetacji drzewostanu. Starsze okazy zachowały się tylko na obrzeżach Puszczy Przemkowskiej.

W najbliższym sąsiedztwie Wilkocina statusem pomnika przyrody uhonorowano trzy okazy dębów szypułkowych. Aby do nich dotrzeć należy iść (zakaz wjazdu) prosto na rozstaju dróg na zachodnim krańcu Wilkocina, mijając po prawej leśniczówkę i kilka innych drewnianych domów przysłupowych.

Gdy droga wejdzie w las należy iść jeszcze ok. 300 m i skręcić w prawo. Po ok. 100 m dojdziemy do krzyża i rosnących obok dwóch pomnikowych dębów (oddz. 50k).

GPS N 51°29’20” , E 15°48’05”

Obwód pomnikowych okazów wynosi 315 i 345 cm, wysokość 24 i 27 m. Status pomnika przyrody uzyskały drogą Uchwały Nr VIII/50/95 Rady Gminy Gromadka z dnia 29 kwietnia 1995 r. (tuż za zachodnim krańcem wsi Wilkocin przebiega granica między gminą Przemków a Gromadka).

W promieniu 200 m znajduje się jeszcze jeden pomnikowy dąb. Idziemy teraz skrajem lasu w kierunku północnym. Przed nami widoczna jest górująca nad wierzchołkami drzew wieża przeciwpożarowa.

Po ok. 160 m skręcamy w lewo (na zachód), idąc dalej zarośniętą ścieżką kolejne 160 m, ewentualnie można dojść do linii oddziałowej i skręcić w lewo i po 160 m znowu w lewo przez młodnik do widocznego już dębu (oddz. 50i).

GPS N 51°29’25” , E 15°47’57”

Obwód okazu wynosi 430 cm, wysokość drzewa 25 m.

Do proponowanych przez Nadleśnictwo Przemków pomników przyrody należy rosnący w pobliżu (oddz. 50g, przy skrzyżowaniu leśnych dróg, na granicy z oddz. 51) dąb szypułkowy o obwodzie 380 cm i wysokości 27 m.

GPS N 51°29’27.3” , E 15°47’40.5”

Godny uwagi jest też dąb rosnący przy drodze gruntowej w Wilkocinie, biegnącej obok posesji nr 20.

GPS N 51°29’26.6” , E 15°48’55.4”