lubelskie | Pomniki przyrody

Różne bywają losy pomników przyrody po ustanowieniu jego prawnej ochrony. Nierzadko pozostają one nieznane, bez pielęgnacji i jakiegokolwiek oznakowania. Cel powołania takiego pomnika przyrody jako podmiotu o wyjątkowym walorze przyrodniczym, naukowym czy dydaktycznym zostaje wtedy zaprzepaszczony. Pozytywnym przeciwieństwem takiej sytuacji jest promowanie pomników przyrody jako lokalnych atrakcji turystycznych. Aby ułatwić zwiedzającym dotarcie do nich, niezbędne jest ustawianie drogowskazów, wytyczanie szlaków lub ścieżek dydaktycznych do chronionych obiektów o trudnych do odnalezienia lokalizacjach, a w uzupełnieniu ustawianie przy nich tablic o treści edukacyjnej. Przykładem takich pożądanych działań jest pomnikowy dąb o nazwie „Zygmunt”, rosnący na skraju lasu w miejscowości Kumów Majoracki (gmina Leśniowice, powiat chełmski, lubelskie). Jadąc drogą od Chełma do Wojsławic na głównym skrzyżowaniu w Kumowie Majorackim zobaczymy taki drogowskaz.

Wprawdzie literki są trochę za małe by jadąc z dozwoloną prędkością w całości odczytać tekst, ale po dokładnym przyjrzeniu się, zostajemy poinformowani o istnieniu w pobliżu pomnika przyrody.

Skręcamy w prawo i po 400 m możemy podziwiać rosnący na skraju lasu (oddz. 154b) pomnik przyrody – dąb szypułkowy o nazwie „Zygmunt”.

GPS N 51°00′45.34″ , E 23°31′38.59″

Pień dębu otoczono drewnianym płotem a obok niego ustawiono dwie kolorowe tablice – pierwsza opisuje pomnikowy dąb, druga legendę związana z jego imieniem.

„Zygmunt” mierzy w obwodzie 409 cm, wysokość drzewa 25 m. Korona tego dębu o rzucie 16 m jest w miarę regularna, ale mało rozłożysta. Dąb objęty ochroną pomnikową od 15 grudnia 1986 r.

Od strony północnej na pniu widoczny jest powierzchniowy ubytek sięgający od ziemi do wysokości ok. 1,5 m.

Dąb „Zygmunt” to znakomity przykład promowania pomnika przyrody jako lokalnej atrakcji gminy Leśniowice. Chociaż opisywany egzemplarz nie wyróżnia się szczególnie pod względem rozmiarów, to ustawiono kierujący do niego drogowskaz, samo drzewo zabezpieczono płotem i prawidłowo oznakowano, a ustawione tablice dostarczają komplet informacji na temat tego pomnikowego okazu. Gratulacje!

Hniszów to niewielka wioska położona przy samej granicy z Ukrainą, w gminie Ruda – Huta, w powiecie chełmskim (lubelskie). Do lat 50 – tych XX w. we wsi stał drewniany dwór otoczony parkiem w stylu angielskim; został on rozebrany w 1957 r. przy okazji wycięto 40% drzewostanu parkowego. Mimo tych strat założenie parkowe stanowi chlubę mieszkańców gminy, rośnie w nim ok. 250 drzew, reprezentowanych przez 17 gatunków. Park przechodził niedawno rewitalizację, na drzewach przeprowadzono zabiegi pielęgnacyjne; to znakomite miejsce na krótki spacer lub piknik. Statusem pomnika przyrody uhonorowano tu 9 egzemplarzy drzew, najcenniejsze z nich – dąb szypułkowy „Bolko” o obwodzie 874 cm – należy do najstarszych okazów tego gatunku w Polsce.

Więcej zdjęć oraz dokładny opis „Bolka” zainteresowany czytelnik odnajdzie w poprzednim artykule, lokalizację pozostałych pomników przyrody znajdziemy na wycinku poniższej mapy, pobranej z Geoserwisu GDOŚ.

Tuż obok „Bolka” rośnie pomnikowy dąb o obwodzie 352 cm i wysokości 22 metrów.

Najdalej wysunięty na wschód pomnikowy dąb, nazwany na mapce „soliterowym”, mierzy w obwodzie 363 cm, wysokość drzewa 22 metry. Przy dębie ustawiono jedną z tablic ścieżki dydaktycznej.

Ze względu na dość krótki żywot brzozę brodawkowatą rzadko ustanawia się pomnikiem przyrody. Ta w hniszowskim parku mierzy w obwodzie 246 cm (wysokość 22 m).

Parkowa alejka prowadzi do wnętrza ogrodowego – zamkniętej przestrzeni parkowej, w której uwagę zwracają 4 okazałe dęby o statusie pomników przyrody. Obwód poszczególnych okazów to: 380, 383, 392, 398 cm; wysokość 22 metry.