pomnikowe dęby | Pomniki przyrody

Na przekór nazwie miejscowości, w Starym Zamku (gm. Sobótka, pow. wrocławski) nie znajdziemy żadnej średniowiecznej warowni. Jest za to bardzo stary kościół p.w. św. Stanisława, zbudowany w drugiej połowie XIII w. w stylu romańskim z cechami wczesnego gotyku.

W kruchcie kryje się bardzo cenny, piaskowcowy portal o cechach romańskich, z tympanonem przedstawiającym Marię z Dzieciątkiem i św. Stanisława Biskupa. Na dole, po obu stronach portalu, wmurowane są dwie rzeźby przedstawiające leżące lwy (trzeci wmurowany jest po zewnętrznej stronie kruchty).

W Starym Zamku i okolicach zachowało się wiele sędziwych dębów, cztery z nich posiada status pomnika przyrody. Pierwszy rośnie przy głównej drodze biegnącej przez wieś, obok przystanku autobusowego.

GPS N 50°55′50.43″, E 16°48′18.23″

Okaz mierzy 391 cm w obwodzie, wiek ok. 230 lat.

Po drugiej stronie ulicy, pod płotem, stoi krzyż pojednania – kamienny pomnik dawnego prawa.

Drugi pomnikowy dąb o obwodzie 601 cm rośnie na polu, po lewej stronie rzeki Czarna Woda, ok. 200 m od mostu na drodze Stary Zamek – Michałowice.

GPS N 50°56′02.58″, E 16°47′33.17″

250 m na wschód od opisanego wyżej dębu, na północ od ul. Długiej (między posesjami 22 i 24), rośnie trzeci pomnikowy okaz dębu szypułkowego o obwodzie 482 cm.

GPS N 50°55′57.92″, E 16°47′45.17″

Czwarty pomnikowy dąb (obwód 545 cm) rośnie ukryty w zagajniku porastającym wał przeciwpowodziowy, ok. 150 m na północ od wymienianego wyżej mostu na Czarnej Wodzie.

GPS N 50°56′13.78″, E 16°47′34.47″

Peryferyjny, nieco zapomniany zakątek przy ul. Bocznej w Lubaniu, skrywa fascynującą historię. Tu bowiem w otoczeniu parku stał pałac, tzw. Majątek Górny we wsi Uniegoszcz, niem. Bertelsdorf (obecnie większa część Uniegoszczy leży w granicach administracyjnych miasta Lubań). O najstarszej historii tego pałacu niewiele wiadomo; w XVIII w. musiał już być znaczącą rezydencją, bowiem we wrześniu 1707 roku, przez blisko dwa tygodnie kwaterował wraz ze swoim dworem późniejszy król Polski Stanisław
Leszczyński, korzystając chętnie z gościny, jakiej udzielił mu Just Wilhelm von
Almesloe.

Tuż przed II wojną światową utworzono w pałacu dom starców, prowadzony przez miejscowe siostry magdalenki (być może dlatego otaczający park nazywany jest poklasztornym). Po wojnie nieremontowany popadł w całkowitą ruinę i został rozebrany w latach 1962-1972. Obecnie po pałacu pozostały jedynie fundamenty przysypane gruzem, niewielkie fragmenty ścian oraz zawalone wejścia do piwnic (więcej zdjęć oraz szerzej o historii tego miejsca tutaj).

Park otaczający skąpe resztki pałacu jest bardzo zaniedbany – porośnięty samosiejkami, zaśmiecony, o zatartym układzie kompozycyjnym. Cennym walorem są stare drzewa, głównie rodzimych gatunków. Można tu odnaleźć pokaźnych rozmiarów buki, jawory, graby, dęby; z obcych gatunków można wymienić sosnę wejmutkę i platana klonolistnego.

Kilka drzew uhonorowano statusem pomnika przyrody. Wewnątrz parku rośnie 160 – letni klon jawor „Mnich” o obwodzie 341 cm i wysokości 23 metry.

Pomnikowy dąb szypułkowy „Leszek” rośnie na obrzeżu parku, w jego południowej części.

Obwód okazu wynosi 377 cm, wysokość drzewa 24 m, wiek ok. 200 lat.

Obok rośnie oznaczony tabliczką dąb, którego brak w oficjalnym spisie pomników przyrody. Być może ze względu na dość rachityczny wygląd, zniesiono ochronę pomnikową tego okazu.

W rogu parku, poza zwartym zadrzewieniem, można odnaleźć pomnikowy egzemplarz platana klonolistnego o nazwie „Makary”. Drzewo posiada pień o obwodzie 507 cm, wysokość okazu 20 m, wiek 160 lat.

Stare dęby rosną nad brzegiem przepływającej w pobliżu Kwisy. Status pomnika przyrody posiada dąb o obwodzie 395 cm i wieku 220 lat.

W pobliżu rośnie najgrubszy i najstarszy pomnikowy dąb w Lubaniu o imieniu „Ludwig”. Wiek tego drzewa oszacowano na 400 lat, obwód okazu 533 cm, wysokość 24 m.