Pomnikowa aleja w Nieborowie (pow. łowicki, łódzkie).

Położona w połowie drogi między Warszawą a Łodzią wieś Nieborów (pow. łowicki) to obowiązkowy punkt zwiedzania północno – wschodniej części woj. łódzkiego. Głównym celem przyciągającym do Nieborowa rzesze turystów jest jedna z zaledwie kilku kompletnie zachowanych rezydencji magnackich w Polsce. W skład kompleksu, obok barokowego pałacu, wchodzą liczne budynki gospodarcze, a całość otoczona jest rozległym parkiem.

Założenie parkowe stanowi jeden z nielicznych w Polsce przykładów ogrodu w stylu francuskim. Zaprojektowany został pod koniec XVII w. prawdopodobnie przez Tylmana z Gameren i rozbudowany w 70. latach XVIII wieku przez Szymona Bogumiła Zuga. Zgodnie z regułami francuskiej szkoły ogród nieborowski posiada piękne partery kwiatowe i labirynty bukszpanowe, szeroką aleję lipową z trawnikiem dywanowym wytyczoną na osi założenia pałacowego, gabinety i boskiety uformowane ze strzyżonych szpalerów grabowo – lipowych.

Można by długo rozpisywać się na temat piękna nieborowskiego ogrodu, gdyby choć jedno drzewo w parku było pomnikiem przyrody. Tego statusu nie posiada nawet ogromny platan, flankujący jedno ze skrzydeł pałacu.

Drzewo mierzy w obwodzie 660 cm, wysokość platana ok. 30 m, wiek ok. 247 lat.

Wbrew temu co napisano na tablicy, ten platan nie jest najstarszym okazem w Polsce. 300 lat liczy sobie platan „Olbrzym” (Chojna, zachodniopomorskie), a 280 lat „Konstytucyjny” z Dobrzycy (pow. pleszewski, wielkopolskie).

Warty uwagi (i ochrony pomnikowej) jest drugi platan rosnący naprzeciw, przy wschodnim boku pałacu.

Pomnikiem przyrody w Nieborowie jest wielogatunkowa aleja z przewagą lip drobnolistnych o długości 5500 m. Aleję tworzy ponad 800 lip, ponadto pojedyncze egzemplarze dębów, wierzb, sosen, wiązów i topoli. Chociaż sędziwe drzewa rosną niemal na całym 5 km dystansie, nie wszystkie okazy objęto ochroną pomnikową. W rejestrze pomników przyrody jest mowa o trzech nierównych odcinkach. Początek jednego z nich znajduje się we wschodniej części Nieborowa, przy skrzyżowaniu dróg do Bolimowa i wsi Piaski.

W tej części alei, po obu stronach drogi, rośnie ok. 500 lip. Koniec odcinka na granicy z gminą Bolimów.

Zabytkowa aleja przebiega między Nieborowem a wsią Piaski. Na jej początku i końcu umieszczone zostały dziś już słabo czytelne tablice.

Środkowy fragment alei zaczyna się przy stacji paliw w Nieborowie i biegnie 400 m wzdłuż drogi do Łowicza. Obsadzony ok. 140 lipami nie prezentuje się zbyt okazale. Po północnej stronie drogi drzewa są mocno przerzedzone, a po drugiej stronie rosną na granicy lasu – w lecie prawie niewidoczne.

Najciekawszy fragment alei zaczyna się przy skrzyżowaniu z drogą nr 70 i biegnie wzdłuż niej w kierunku Łowicza.

Lipy w ilości ok. 190 szt rosną po obydwu stronach drogi. Obwód poszczególnych egzemplarzy mieści się w przedziale 200 – 400 cm.

Aleja kończy się ok. 600 m przed parkiem w Arkadii. To wspaniały przykład ogrodu romantycznego w stylu angielskim, założony przez Helenę z Przeździeckich, żonę Michała Hieronima Radziwiłła, właściciela pobliskiego Nieborowa. Drzewostan parku (bez drzew pomnikowych) stanowi znakomite otoczenie dla wielu zabytkowych budowli. Park jest ogrodzony a wejście biletowane.

Pomnikowe drzewa w gminie Łęczyca (łódzkie).

Gmina wiejska Łęczyca (pow. łęczycki) leży w centralnej Polsce, w północnej części województwa łódzkiego. To typowo rolnicza gmina – użytki rolne zajmują w niej aż 85% powierzchni, użytki leśne to zaledwie 6% (niewielkie lasy znajdują się jedynie w południowo – zachodniej części gminy). Wobec powyższych faktów można podejrzewać, że lista pomników przyrody będzie krótka. Ochroną pomnikową w gminie Łęczyca objęto 3 pojedyncze egzemplarze drzew oraz aleję złożoną ze 163 lip drobnolistnych.

Pierwsze pomnikowe drzewo – wiąz szypułkowy o obwodzie 464 cm i wysokości 30 m – rośnie przy ogrodzeniu kościoła pw. Marii Magdaleny w Leźnicy Małej.

GPS N 52°02′29″ , E 19°05′26″

Pomnikowa lipa drobnolistna w Topoli Królewskiej znajduje się również na terenie kościelnym. Rośnie przy ogrodzeniu świątyni pw. św. Bartłomieja i jest dobrze widoczna z drogi.

GPS N 52°04′43.7″ , E 19°11′52.5″

Drzewo posiada rozdwojony pień o obwodach 330 i 280 cm, wysokość okazu to 26 m.

W pobliskiej Topoli Szlacheckiej, obok bramy gospodarstwa nr 57, rośnie pomnikowy kasztanowiec zwyczajny o obwodzie 360 cm.

GPS N 52°05′26.6″ , E 19°12′10.7″

Niestety, kasztanowiec porażony jest inwazyjnym szkodnikiem – szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem. Larwy tego motyla żerując bardzo osłabiają drzewo, powodując nawet jego obumieranie. Zostawiają charakterystyczne plamy na liściach.

Pomnikowa aleja lipowa położona jest przy drodze gminnej nr 312309, na odcinku od DK 60 do przysiółka Gawrony – Majątek.

GPS N 52°06′31″ , E 19°14′25″ (początek)

Aleję tworzy ponad 160 drzew z gatunku lipa drobnolistna o obwodach pni mierzonych na wysokości pierśnicy : 147 – 283 cm.

Pomniki przyrody w mieście Łęczyca opisałem w poprzednim artykule.