Gmina miejsko – wiejska Pieńsk leży w zachodniej części województwa
dolnośląskiego, w powiecie zgorzeleckim. Zachodnia granica gminy to również granica Polski z Niemcami, jej przebieg wyznacza mocno meandrująca Nysa Łużycka. Obszar gminy Pieńsk to w przeważającej części tereny rolnicze, użytki leśne administrowane przez Nadleśnictwo Pieńsk stanowią ok. 35 % powierzchni – to fragment Puszczy Zgorzeleckiej (część Borów Dolnośląskich).
Lista tutejszych pomników przyrody jest dość krótka – to zaledwie 4 pojedyncze egzemplarze drzew i jedna aleja wielogatunkowa z przewagą lip – do ochrony pomnikowej zostały powołane jeszcze przez Wojewodę Jeleniogórskiego w latach 1992 – 94. Najbardziej okazałym drzewem pomnikowym jest lipa drobnolistna „Graniczna”, rosnąca we wsi Żarka nad Nysą.
Drzewo znajdziemy na południowym krańcu wsi, przy ostrym zakręcie drogi, ok. 50 m od zabudowań posesji 31 a.
GPS N 51°12′09″ , E 15°01′18″
Sędziwa lipa mierzy 642 cm w obwodzie, wysokość drzewa 21 m, wiek ok. 250-300 lat. Stan zdrowotny pomnikowej lipy – średni, wewnątrz pnia znajduje się duży ubytek.
Kolejne pomnikowe drzewa znajdują się we wsi Żarki Średnie. Dwa pomnikowe dęby rosną w pobliżu ruin zabytkowego pałacu i pobliskiego kościoła.
Dąb „Żarko” rośnie po prawej stronie drogi, tuż przy wjeździe do miejscowości od strony południowej.
Obwód pomnikowego dębu wynosi 467 cm, wysokość drzewa 22 m, wiek ok. 250 – 300 lat. Na pniu poniżej tabliczki z godłem znajduje się druga, ale całkowicie nieczytelna.
Drugi pomnikowy dąb o nazwie „Miłosz” rośnie ok. 50 m od drogi. Prowadzi do niego dwustronnie obsadzona alejka.
Obwód dębu wynosi 467 cm, wysokość drzewa 23 m, wiek ok. 250-300 lat.
Ciekawostką są widoczne w pobliżu ślady działalności bobra. Zadziwiające na jak grube drzewa porywa się to niewielkie przecież zwierzę.
Okazałe dęby, warte objęcia ochroną pomnikową, rosną również w szpalerze w pobliżu pałacu.
Niestety, nie udało mi się zlokalizować pomnikowego klonu pospolitego o nazwie „Florian”, rosnącego gdzieś na granicy wsi. Być może drzewo to już nie istnieje, w Programie Ochrony Przyrody na lata 2006 – 2015 Nadleśnictwa Pieńsk jego stan był określony jako zły (dziuplasty) a zmierzona wysokość wynosiła ledwie 10 m.
W północnej części Żarek Średnich, naprzeciw posesji 137, rośnie oznaczona tabliczką lipa drobnolistna o wysokości 21 m i średnicy pnia 140 cm. Drzewo to nie figuruje w rejestrze RDOŚ.
Pomnikiem przyrody w gminie Pieńsk jest wspomniana wcześniej aleja wielogatunkowa z przewagą lip drobnolistnych, zlokalizowana w nieistniejącej już wsi Prędocice (Toporów). Opisałem ja dokładnie w artykule „Aleja lipowa w Prędocicach – Toporowie„.
