Pomnikowy ajlant gruczołowaty na rynku w Chełmie (lubelskie).

Chełm to duże miasto położone we wschodniej części Polski (woj. lubelskie), niedaleko granicy z Ukrainą i Białorusią. W mieście jest wiele atrakcji turystycznych, zlokalizowanych głównie w centrum, m.in.: Chełmskie Podziemia Kredowe, Góra Zamkowa (opisana w poprzednim artykule) oraz chełmski rynek. To prostokątny plac nazwany imieniem doktora Edwarda Łuczkowskiego, rozciągnięty równoleżnikowo wzdłuż ul. Lubelskiej. Można tu podziwiać odsłonięte pozostałości dawnego ratusza i zrekonstruowaną studnię miejską.

Przy zachodnim skraju rynku, obok Pomnika Poległych za Ojczyznę, rośnie stosunkowo rzadko spotykane w Polsce drzewo z rodziny biegunecznikowatych – ajlant gruczołowaty, zwany też bożodrzewem gruczołowatym (lub gruczołkowatym).

Bożodrzew posiada długie (do 100 cm), pierzasto złożone liście, owocem są pojedyncze skrzydlaki z centralnie umieszczonym orzeszkiem. Wykazuje dużą odporność na zanieczyszczenia i suszę, ma niskie wymagania glebowe. Jest rośliną pionierską, w Polsce uznany za gatunek inwazyjny.

W województwie lubelskim tylko 3 ajlanty posiadają status pomnika przyrody. Ten z chełmskiego rynku objęto ochroną pomnikową 13.11.1987 r. Pień tego drzewo mierzy w obwodzie 205 cm, wysokość okazu ok. 15 metrów.

Pomnikowy jesion na Górze Zamkowej w Chełmie (lubelskie).

Zlokalizowana  w centrum Chełma Góra Zamkowa (Górka, Góra Chełmska, Górka Katedralna) stanowi najstarszą część tego miasta. Już w X w. istniał tu gród obronny, na jego miejscu w XIII w. wybudowano zamek. Relikty tych budowli były i nadal są przedmiotem badań archeologicznych. Ze wzgórza roztacza się znakomity widok na północna i zachodnią część miasta.

Centralną część wzniesienia zajmuje zespół pokatedralny, w skład którego wchodzą m.in.: Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, Klasztor Bazylianów, Pałac Biskupów Greckokatolickich, Dzwonnica.

Teren wokół Góry Zamkowej posiada murowane ogrodzenie, wejście znajduje się na przedłużeniu chełmskiego rynku, a wjazd od ul. Lubelskiej.

schody na Górę Zamkową w Chełmie

Pokonując schody wchodzimy na część wzgórza o charakterze parkowym. W drzewostanie dominują kasztanowce i jesiony wyniosłe, niektóre okazy o obwodzie kwalifikującym je do ochrony pomnikowej.

Wędrując alejką w kierunku Bazyliki mijamy niewielkie jeszcze Dęby Pamięci, m.in. Dąb Jana Pawła II.

Niedaleko dzwonnicy rośnie pomnikowy okaz jesionu wyniosłego w odmianie jednolistnej.

Drzewo mierzy w obwodzie 235 cm, wysokość okazu 18 metrów.

Z Zamkowej Góry warto zejść na chełmski rynek i dalej do Chełmskich Podziemi Kredowych. Po drodze będziemy mijać pomnikowy okaz ajlantu gruczołowatego, o którym napiszę więcej w następnym artykule.