Stanowisko plioceńskiej flory liściowej k. Ruszowa.

Bogate złoża gliny (mioceńskich iłów) od dawna były eksploatowane w okolicach Ruszowa i Gozdnicy. Na pocz. XVIII w. wytwarzano z niej ceramikę użytkową, później cegły, dachówki i ceramikę budowlaną. Po II wojnie światowej okoliczne fabryki połączono w Gozdnickie Zakłady Ceramiki Budowlanej, potem (1970 r.) w Lubuskie Przedsiębiorstwa Ceramiki Budowlanej, będące w tym czasie jednymi z największych w tej branży w Polsce. Obecnie tylko zakład w Gozdnicy eksploatuje i przetwarza tutejsze złoża, pozostałe popadły w ruinę, a miejsca wydobycia gliny porastają lasem.

Jedno z wyrobisk w pobliżu Ruszowa, dostarczające niegdyś surowiec do cegielni w Kościelnej Wsi, zostało objęte ochroną pomnikową. Po samej cegielni pozostał tylko wysoki komin, fundamenty hal i nasyp kolejki wąskotorowej.

W pobliżu, w lesie ukryte są wyrobiska rozciągnięte na powierzchni ok. 2 ha (z otuliną 8 ha) i głębokości kilkunastu metrów.

GPS N 51°25′12.85″ , E 15°10′14.66″

Jeszcze podczas eksploatacji i późniejszym czasie tutejsze warstwy sedymentacyjne były przedmiotem badań naukowych (od 1965 r.). W profilu wyróżnia się pokład węgla brunatnego „Henryk”, wyżej warstwa serii poznańskiej, serii Gozdnicy i osady czwartorzędowe. Niestety po latach od zaprzestania eksploatacji profile zarosły lub uległy rozmyciu wodami opadowymi.

W osadach serii Gozdnicy wykryto bogaty materiał paleobotaniczny obejmujący 51 taksonów z 27 rodzajów. Przebadany materiał zawierał kopalne szczątki grzybów, mchów, widłaków, paproci wodnych, drzew iglastych i okrytonasiennych (w postaci owocników, zarodników, kwiatostanów, liści, owoców i nasion). Wiek kopalnych szczątków datuje się na miocen – pliocen górny. Stanowisko liściowej flory plioceńskiej w Ruszowie posiada rangę krajową i jest notowane w literaturze międzynarodowej.

Oczywiście zbłąkany tu turysta nie będzie grzebał w osadach w poszukiwaniu drobnych skamieniałości (jest to niedozwolone w miejscu chronionym jako pomnik przyrody). Równie ciekawe są współczesne ciekawostki przyrodnicze, a do takich należą gliniaste kałuże, w których zwierzęta zażywają kąpieli błotnych. 

W zagłębieniach wyrobiska wykształciła się flora typowa dla stanowisk bagiennych. Odnotowano występowanie rosiczki i bagna zwyczajnego.

Pomniki przyrody ożywionej w gminie Węgliniec opisałem w artykule „Pomniki przyrody w gminie Węgliniec„.