Na mocy Uchwały nr LXX/393/2023 Rady Miejskiej Mieroszowa z dnia 29 czerwca 2023 r. przygraniczna gmina Mieroszów zyskała nowy pomnik przyrody. Ochroną została objęta grupa dwóch żywotników olbrzymich (Thuja plicata), rosnących w lesie na terenie administracyjnym wsi Kowalowa, przy południowo – zachodnich obrzeżach Sokołowska. Spacer do pomnika przyrody najlepiej rozpocząć z dużego parkingu przy ul. Głównej w Sokołowsku, tu też znajduje się przystanek autobusowy. Skręcamy w pobliską ul. Różaną, po chwili zza drzew po lewej stronie wyłoni się budynek dawnego sanatorium „Grunwald” – symbol Sokołowska podnoszony z ruin przez Fundację Sztuki Współczesnej In Situ.
Następnym ciekawym budynkiem na trasie jest dawne Obserwatorium z drugiej połowy XIX w. O historii tej i kolejnych budowli można poczytać na tablicach ścieżki historycznej, ustawionych przy zabytkowych obiektach.
Mijamy hotel Villa Rosa i docieramy do znajdujących się na skraju lasu ruin Pawilonu Humboldta – to nazwisko jest szczególnie ważne dla miłośników sędziwych drzew, bowiem to ten niemiecki naukowiec jest twórcą określenia „Pomnik Przyrody”.
Przy Pawilonie Humboldta skręcamy w prawo, w kierunku Grobowca Brehmerów i już po chwili pośród naszych rodzimych świerków widoczny jest pierwszy okaz pomnikowego żywotnika olbrzymiego.
GPS N 50°40′56.9″ , E 16°13′43.2″, wysokość 591 m n.p.m.
Drugi okaz rośnie przy tej samej ścieżce, kilkanaście metrów niżej. Na mocy cytowanej wyżej Uchwały parze drzew nadano oficjalną nazwę „Bracia Lumière”.
Obwody pomnikowych żywotników wynoszą 285 i 275 cm mierzone na wysokości 130 cm nad ziemią, wysokość drzew nie została podana w Uchwale, ale z pewnością przekracza 30 metrów.
Żywotnik olbrzymi to gatunek drzewa iglastego z rodziny cyprysowatych pochodzący z zachodniej części Ameryki Północnej, sprowadzony do Europy w połowie XIX w. Jego drewno jest lekkie, jasne o czerwonawym zabarwieniu, pachnące, trwałe, łatwe w obróbce i bardzo cenione. W Polsce jest sadzony w celach dekoracyjnych.
Poniżej pomnikowej pary pomnikowych żywotników znajduje się wspomniany wcześniej, świeżo odremontowany grobowiec dr Hermanna Brehmera – założyciela pierwszego w Europie sanatorium leczącego gruźlicę według założeń swojej własnej metody dietetyczno – klimatycznej. Dzięki tej postaci mało znana górska miejscowość przeżyła prawdziwy rozwój i również obecnie przyciąga do siebie tłumy turystów. Brehmer zmarł w 1889 r. w Sokołowsku, jego życzeniem było, aby zostać pochowanym w parku zdrojowym – wśród świerków – których nasadzenie sam nadzorował wiele lat wcześniej.
