Pomnikowy żywotnik olbrzymi z Klesna (gm. Drezdenko, lubuskie)

Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) to drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych pochodzące z zachodniej części Ameryki Północnej. W rodzimych stronach dorasta do 40 – 60 metrów i osiąga wiek 300 – 700 lat. Drewno tego żywotnika jest lekkie i bardzo trwałe, odporne na działanie grzybów i szkodliwych owadów. W Polsce nie ma znaczenia gospodarczego, jest sadzony jako drzewo ozdobne. Igły są zimozielone, łuskowate, o długości 2 mm, silnie pachną po roztarciu i przylegają do pędów.

żywotnik olbrzymi - łuskowate liście i szyszki

Do Europy został sprowadzony w 1853 r., egzemplarze posadzone jeszcze w XIX w. osiągnęły już wiek 100 – 150 lat i niektóre z nich w Polsce zostały objęte ochroną pomnikową. W rejestrze GDOŚ figuruje 71 pojedynczych okazów żywotnika olbrzymiego o statusie pomnika przyrody oraz 17 grupowych pomników przyrody. Prawie połowa z nich (37 obiektów) rośnie na terenie Dolnego Śląska, w województwie lubuskim zaledwie 5 obiektów ale to właśnie tu znajduje się egzemplarz noszący miano najgrubszego polskiego okazu żywotnika olbrzymiego. Rekordowy egzemplarz usytuowany jest w rozległym kompleksie leśnym na obszarze administracyjnym wsi Klesno (gm. Drezdenko), przy dawnej leśniczówce w osadzie Dziuplina.

Dziuplina - budynek dawnej leśniczówki

Drzewo zostało powołane do ochrony pomnikowej na mocy Rozporządzenia nr 29 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Klesno - pomnikowy żywotnik olbrzymi

Odnalezienie żywotnika z Klesna nie należy do łatwych zadań. Z Drezdenka drogą nr 160 kierujemy się w stronę Dobiegniewa i po przejechanie ok. 6,5 km skręcamy w prawo, w leśną drogę naprzeciw parkingu, kierowani drogowskazem „Osada Dziuplina”.

drogowskaz do osady Dziuplina

Po przejechaniu prawie dwóch kilometrów wypatrujemy stojącego po lewej stronie drogi poniemieckiego drogowskazu i w tym miejscu skręcamy w prawo. Po kolejnych 100 metrach znajdziemy się na polanie z zabudowaniami dawnej leśniczówki.

niemiecki drogowskaz na trasie do pomnikowego żywotnika

Dziuplina - otoczenie pomnikowego żywotnika

Pomnikowy okaz rośnie w sąsiedztwie czterech chudszych żywotników olbrzymich, ale o podobnej wysokości ok. 25 metrów. Dopiero gdy podejdzie się bliżej i przyjrzy się ich pniom, bez trudu znajdziemy ten właściwy, oznakowany właściwą tabliczką.

GPS N 52°54′27.6″ , E 15°47′36.2″

Dziuplina - pomnikowy żywotnik olbrzymipomnikowy żywotnik olbrzymi z Klesnapień pomnikowego żywotnika z Klesna

Pień tego drzewa na wysokości ok. 2 metrów rozwidla się na trzy mniejsze przewodniki. Prawdopodobnie mamy tu do czynienia ze zrostem trzech drzew, ale rozgałęziają się one powyżej pierśnicy (130 cm) i zgodnie z zasadami dendrometrii możemy okaz traktować i mierzyć jako jednopniowy.

Dziuplina - pień pomnikowego żywotnika olbrzymiegoDziuplina - pień pomnikowego żywotnikapnie pomnikowego żywotnika z Klesna

Pomiar obwodu dokonany pod koniec maja 2023 r. dał wynik 543 cm, w 2006 r. mierzył 520 cm, w 2013 r.  jego obwód wynosił 533 cm. Na podstawie tych danych można obliczyć średni przyrost grubości 1,35 cm/rok. Szacunkowy wiek opisywanego żywotnika to ok. 150 lat.

Dziuplina - pomiar obwodu pomnikowego żywotnikaKlesno - pomiar obwodu pomnikowego żywotnika

obwód pomnikowego żywotnika

W odległości 200 metrów od pomnikowego żywotnika znajduje się kwatera myśliwska a przy niej dwa interesujące pomniki z płaskorzeźbami i napisami wykutymi na powierzchni głazów narzutowych.

Dziuplina - kwatera myśliwskaDziuplina - pierwszy pomnik przy kwaterze myśliwskiejDziuplina - drugi pomnik przy kwaterze myśliwskiej

Pomnikowy dąb bezszypułkowy z Klesna (gm. Drezdenko, lubuskie).

Klesno to wieś przylegająca do miasta Drezdenka (siedziba gmina w powiecie strzelecko – drezdeneckim, lubuskie) przez którą przebiega droga wojewódzka nr 160, a kończy się droga nr 156. Zabudowania sioła ciągną się wzdłuż torów kolejowych i prawego (północnego) brzegu Noteci. Na terenie miejscowości znajdują się 4 obiekty przyrody ożywionej o statusie pomnika przyrody. Dwa z nich skrywają się w rozległym kompleksie leśnym sąsiadującym od północy z Klesnem, pozostałe dostępne są wprost z drogi przebiegającej przez wieś, ale zlokalizowane na jej przeciwległych krańcach. Grupę pomnikowych cisów dość łatwo przegapić, ale ciężko nie zauważyć potężnego dębu rosnącego na zachodnim krańcu wsi.

GPS N 52°51′17.8″ , E 15°46′51.3″

pomnikowy dąb z Klesna na poboczu drogi nr 156Klesno - pomnikowy dąb bezszypułkowy

Drzewo rośnie na skarpie, po prawej (północnej) stronie drogi nr 156 w kierunku Starego Kurowa, ok. 60-70 m od znaków drogowych informujących o końcu miejscowości i obszaru zabudowanego.

pomnikowy dąb na skraju wsi KlesnoKlesno - sylwetka pomnikowego dębu

Dąb posiada krótki pień od którego już w w odziomku odchodzi pierwszy średniej wielkości konar, kolejne rozgałęziają się na wysokości powyżej trzech metrów.

Klesno - pień pomnikowego dębu

Korona pomnikowego okazu prawidłowo uformowana, symetryczna, z niewielkim posuszem.

Klesno - pomnikowy dąb rosnący na zboczuKlesno - pień dębu widziany z górnej części zbocza

Obwód pnia wg rejestru GDOŚ wynosi 559 cm, wysokość dębu 30 metrów, szacowany wiek ok. 300 – 350 lat.

pień pomnikowego dębu z Klesna

Zarówno w rejestrze GDOŚ, jak i RDOŚ pomnikowy okaz z Klesna figuruje jako dąb bezszypułkowy, na tablicy przybitej do pnia też odczytamy taką informację – jednak kształt liści charakterystyczny jest dla dębu szypułkowego. Być może w przyszłości autor tego artykułu będzie miał szanse przejeżdżać ponowne tą trasą jesienią – widok owoców rozwieje wątpliwości.

Klesno - tabliczki na pomnikowym dębie

Opisany wyżej egzemplarz dębu z Klesna posiada ochronę pomnikową na mocy Uchwały nr XXXVII/320/05 Rady Miejskiej w Drezdenku z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.