Pomniki przyrody w Oleśnicy (dolnośląskie).

Oleśnica to duże miasto położone we wschodniej części Dolnego Śląska, siedziba powiatu oleśnickiego. Najcenniejsze zabytki znajdują się w obrębie dobrze zachowanych murów obronnych, do najczęściej odwiedzanych należy Zamek Książąt Oleśnickich z XIII w., od XVII wieku połączony krytym gankiem z Bazyliką świętego Jana Apostoła z XIII w.

Zamek Książąt Oleśnickich

Jeszcze kilka lat temu w Oleśnicy znajdowało się zaledwie 5 pomników przyrody. Pod koniec czerwca 2017 r. zniesiono ochronę pomnikową z dwóch drzew, ale już w sierpniu tego samego roku powołano do życia 5 nowych pomników przyrody. Jednym z nich jest lipa szerokolistna rosnąca w pobliżu bazyliki, na murowanym klombie, przy placu Książąt Śląskich.

pomnikowa lipa rosnąca obok Bazyliki Mniejszej w Oleśnicyplac Książąt Śląskich w Oleśnicy - pomnikowa lipa szerokolistna

Obwód pomnikowej lipy wynosi 469 cm (w rejestrze RDOŚ – 462 cm), wysokość drzewa ok. 18 metrów.

pień pomnikowej lipy rosnącej obok bazyliki w Oleśnicy

Na terenach zielonych poniżej zamku znajdziemy dwa pomnikowe okazy: buka pospolitego w odm. czerwonolistnej o obwodzie 336 cm i wierzbę białą.

Oleśnica - pomnikowy buk i wierzba

Oleśnica - pomnikowy buk

Oleśnica - pień pomnikowego buka

Wierzba biała to okaz trójpienny o obwodzie 754 cm mierzonym tuż nad poziomem gruntu.

Oleśnica - pomnikowa wierzba

pomnikowa wierzba na terenie podzamcza w Oleśnicy

Oleśnica - pnie pomnikowej wierzby

Paweł Lenart przy pomnikowej wierzbie z Oleśnicy

Po drugiej stronie ul. Wałowej, w narożniku Parku Książąt Oleśnickich, rosną dwa pomnikowe dęby. Pierwszy z nich mierzy w obwodzie 380 cm, charakteryzuje się lekko pochyloną sylwetką i oczyszczonym z gałęzi do wysokości kilkunastu metrów pniem.

Park Książąt Oleśnickich - pomnikowy dąb I

Park Książąt Oleśnickich - pierwszy z pomnikowych dębów

Park Książąt Oleśnickich - pomnikowy dąb o obwodzie 380 cm

Park Książąt Oleśnickich - pień pomnikowego dębu I

Drugi okaz mierzy w pierśnicy 506 cm i podobnie jak wszystkie pomnikowe drzewa w Oleśnicy jest oznaczony stosowną tabliczką.

Park Książąt Oleśnickich - pomnikowy dąb II

Park Książąt Oleśnickich - drugi z pomnikowych dębów

Park Książąt Oleśnickich - pień pomnikowego dębu II

Park Książąt Oleśnickich - pomiar obwodu pnia pomnikowego dębu II

Najgrubszy i najstarszy okaz dębu szypułkowego o statusie pomnika przyrody w Oleśnicy rośnie przy ul. Wały Jagiellońskie, naprzeciw budynku nr 6.

pomnikowy dąb Oleś z Oleśnicy

Dąb posiada oficjalną nazwę „Oleś”, jego pień mierzy na wysokości pierśnicy 538 cm, status pomnika przyrody posiada już od 1964 r.

pomnikowy dąb rosnący przy ul. Wały Jagiellońskie w Oleśnicy

pomnikowy dąb rosnący przy ul. Wały Jagiellońskie w Oleśnicy

pomiar obwodu dębu Oleś

Kolejny pomnikowy dąb o znacznie skromniejszych rozmiarach zlokalizowany jest na tyłach budynku Lwowska 25-29. Drzewo o obwodzie zaledwie 319 cm charakteryzuje się szeroką koroną, typową dla okazów soliterowych rosnących na otwartej przestrzeni.

pomnikowy dąb z ul. Lwowskiej w Oleśnicy

pomnikowy dąb rosnący przy ul. Lwowskiej w Oleśnicy

pień pomnikowego dębu z ul. Lwowskiej w Oleśnicy

Ostatnim, tym razem grupowym pomnikiem przyrody w Oleśnicy, jest szpaler złożony z 6 platanów klonolistnych. Drzewa rosną wzdłuż ul. Brzozowej, od skrzyżowania z ul. Zieloną do ogrodzenia cmentarza komunalnego.

Oleśnica - pomnikowy szpaler złozony z 6 platanów klonolistnychszpaler platanów z Oleśnicy

Oleśnica - pomnikowy szpaler 6 platanów klonolistnych

pomnik przyrody - szpaler platanów w Oleśnicyaleja platanowa przy ul. Brzozowej w Oleśnicy

pomnikowy szpaler 6 platanów - ul. Brzozowa w Oleśnicy

Obwody poszczególnych okazów wynoszą 327, 353, 307, 355, 327, 346 cm, stan zdrowotny – różny, niektóre osobniki posiadają głębokie ubytki.

Oleśnica - pień jednego z 6 pomnikowych platanów

jeden z 6 pomnikowych platanów z Oleśnicy

(Edytowano 7 lutego 2021 r.)  Najnowszym pomnikiem przyrody powołanym na mocy Uchwały  nr XXIV/268/2020 Rady Miasta Oleśnicy z dnia 30 grudnia 2020 r. jest dąb szypułkowy o nazwie „Dąb Jegrów”. Drzewo rośnie na terenie zielonym przy ul. Spacerowej.

Dąb Jegrów w Oleśnicy

pomnikowy Dąb Jegrów w Oleśnicy

Okaz mierzy w obwodzie 431 cm, wysokość dębu ok. 28 metrów.

pień Dębu Jegrów w Oleśnicy

Pomnikowe drzewa w Oleśnicy świetnie opisał na swoim blogu Paweł Lenart – zapraszam do lektury artykułów: cz.1, cz.2, cz.3.

Pomnikowy kasztanowiec z Bolkowa (pow. jaworski, dolnośląskie).

Bolków to miasto leżące w powiecie jaworskim, na pograniczu Gór Kaczawskich i Podgórza Bolkowskiego. Znajduje się tu ważny węzeł dróg o znaczeniu międzynarodowym, w mieście krzyżują się drogi krajowe nr 3 i 5. Największą atrakcją turystyczną Bolkowa jest górujący nad miastem średniowieczny zamek. Warownię wybudowano pod koniec XIII w. na wzgórzu o wysokości 396 m n.p.m. Obecnie jest jednostką muzealną, udostępnioną do zwiedzania.

zamek w Bolkowiezamek Bolków Do niedawna Bolków należał do niechlubnego grona dolnośląskich gmin wyróżniających się brakiem pomników przyrody. Taki stan rzeczy nie wynikał z niedostatku drzew godnych ochrony, zabrakło pewnie aktualnej inwentaryzacji przyrodniczej i dobrej woli władz gminnych. Z lektury artykułu autorstwa Roberta Sobolewskiego, Marii Ostrowskiej – Dudys i Marka Janasa pt. „Wartość przyrodniczo-historyczna osobliwości dendrologicznych Bolkowa na Dolnym Śląsku” (Nauka Przyroda Technologie 11 (4) z 2017 r., strony 343-354) wynika, że do ochrony pomnikowej w mieście kwalifikuje się przynajmniej kilkanaście egzemplarzy drzew. Pokłosiem tego opracowania było wyznaczenie edukacyjnej ścieżki dendrologicznej w Bolkowie oraz nadanie statusu pomnika przyrody kasztanowcowi zwyczajnemu w unikalnej odmianie Laciniata (Uchwała nr XX/140/20 Rady Miejskiej w Bolkowie z dnia 30 czerwca 2020 r.).

Bolków - tablica opisująca pomnikowy kasztanowiec

Drzewo zlokalizowane jest na ogrodzonym terenie wokół budynku przy ul. Księcia Bolka 8 w Bolkowie (dawna szkoła katolicka), naprzeciw parkingu pod zamkiem.

GPS N 50°55′13.9″ , E 16°05′53.8″

Bolków - pomnikowy kasztanowiec jesienią

Bolków - pomnikowy kasztanowiec latem

Bolków - widok pomnikowego kasztanowca od strony północnejBolków - pomnikowy kasztanowiec w odm. strzępolistnej

Obok drzewa ustawiono tablice wspomnianej wyżej ścieżki dydaktycznej – większa zawiera ogólne informacje o budowie drzew i krzewów, druga – mniejsza (prezentowana wyżej) –  opisuje pomnikowy egzemplarz.

Bolków - tablica ścieżki dydaktycznej

Kasztanowiec o oficjalnym imieniu „Bolko” nie imponuje rozmiarami – 188 cm obwodu pierśnicowego to wynik raczej przeciętny.

Bolków - pomnikowy kasztanowiec

pień pomnikowego kasztanowca z Bolkowa

Podstawą do nadania statusu pomnika przyrody temu kasztanowcowi jest niezwykła rzadkość występowania tej odmiany. To jedyny taki wiekowy okaz odnaleziony na Dolnym Śląsku. Kasztanowce „Laciniata” rzadko dorastają do 10 m wysokości – „Bolko” wybił się na ok. 15 metrów. Unikalną cechą tej odmiany jest bardzo mocno zredukowana blaszka liściowa, często niemal do samych głównych nerwów (prawie każdy liść jest inny).

liście kasztanowca w odm. strzępolistnej

liście kasztanowca w odmianie strzępolistnej

liście kasztanowca w odm. Laciniata

Mam nadzieję, że kasztanowiec z Bolkowa nie pozostanie długo jedynym pomnikiem przyrody w gminie i wkrótce Rada Miejska powoła do ustawowej ochrony nowe okazy drzew.