Głazy narzutowe w gminie Prusice.

Tereny gminy miejsko – wiejskiej Prusice leżą w środkowej części powiatu trzebnickiego, w województwie dolnośląskim. Praktycznie cały obszar gminy leży w Kotlinie Żmigrodzkiej, będącej częścią pradoliny żmigrodzko – głogowskiej związanej ze strefą zaniku lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego. Wycofujący się lodowiec pozostawił wiele pamiątek w postaci głazów narzutowych, ale tylko jeden z nich w gminie Prusice posiada status pomnika przyrody nieożywionej. Leży na terenie prywatnym we wsi Wilkowa Wielka, w pobliżu skrzyżowania szosy do Obornik Śląskich z lokalną drogą do Wilkowej Małej.

GPS  N 51°20′45.05″, E 16°54′38.09″

Eratyk jest nieco schowany pod koroną młodego modrzewia, jednak nie utrudnia to specjalnie jego odnalezienia. Jest jednym z większych narzutniaków na opisywanym terenie, jego przybliżone wymiary to szerokość i długość ok. 3 m, wysokość ok. 1 m.

Eratyk z Wilkowej Wielkiej zbudowany jest ze skandynawskiego granitognejsu, warte uwagi są różne tekstury gnejsu.

Kilka sporej wielkości głazów narzutowych leży w Łęgowie (część Jagoszyc), są dobrze widoczne z drogi prowadzącej przez wieś.

GPS  N 51°22′35.85″, E 16°53′50.81″

Znacznej wielkości głaz narzutowy (granitognejs, wymiary ok. 7x4x1.5 m) o ciekawej petrografii, leży na polu uprawnym, ok. 400 na północ od rogu parku w Jagoszycach. Niestety, dobrze widoczny i dostępny jest tylko po okresie wegetacyjnym.

GPS  N 51°22′49.85″, E 16°54′40.41″

Raczej niewielkich rozmiarów jest Kamień św. Jadwigi, leżący przy drodze gruntowej ze Świerzowa do Piekar. Wgłębienie w górnej części głazu uznawane jest za odcisk stopy św. Jadwigi.

GPS  N 51°20′09.92″, E 16°57′10.91″

Większy eratyk leży obok tablicy z historią Świerzowa, przy głównej drodze prowadzącej przez wieś.

Kamień św. Jadwigi k. Gołuchowa.

Trudno sobie obecnie wyobrazić fakt, że jeszcze kilkanaście tysięcy lat temu znaczna część obszaru dzisiejszej Polski pokryta była lodem. Naukowcy doliczyli się kilku plejstoceńskich epizodów (o różnym zasięgu) nasunięcia się lodowca skandynawskiego na obszar naszego kraju. Przyjmuje się, że lądolód miał ok. kilometra grubości i niósł ogromne ilości materiału skalnego – od drobnego piasku i żwiru po ogromne głazy, nierzadko wielkością przewyższające duży samochód. W czołówce największych polskich głazów narzutowych jest Kamień św. Jadwigi, leżący w lesie ok. 3 km na południe od Gołuchowa (pow. pleszewski).

GPS N 51°49′31.33″, E 17°56′49.12″

Istnieje kilka możliwych dróg dotarcia do  Kamienia św. Jadwigi, ja zaparkowałem auto przy skrzyżowaniu DK 12 z drogą do Macewa, przeszedłem 100 metrów leśną drogą biegnącą na południe, następnie w prawo leśnym duktem prowadzącym prosto do głazu (ok. 1.5 km).

Kamień św. Jadwigi zwany też Kamieniem św. Kingi jest największym eratykiem w Wielkopolsce i szóstym co do wielkości w Polsce. Jego wymiary to : obwód 22 metry, długość 8,5 m, szerokość 6,5 m i wysokość 3,5 m (zagłębiony jest w ziemi na 2 m); objętość 73 m³, waga 200 ton.

pomnikowy eratyk -  kamień św. Jadwigikamień św. Jadwigi k. Gołuchowakamień św. Jadwigi

Kamień św. Jadwigi już od 1888 roku znajduje się pod ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej. Z głazem tym związane są liczne legendy. Przy narzutniaku ustawiono ławki i stoły, zachęcające do dłuższego postoju przy obiekcie.

pomnikowy głaz narzutowy - kamień św. Jadwigikamień św. Jadwigi - las na południe od Gołuchowa

Materiał budujący głaz narzutowy to granit Smaland (eratyk przewodni) z wychodni w południowo – wschodniej Szwecji; wiek 1,8-1,7 mld lat.

granit budujacy kamien św. Jadwigi

W pobliskim Gołuchowie obowiązkowo trzeba odwiedzić renesansowy zamek otoczony rozległym parkiem – największym arboretum w Polsce. Więcej w artykule „Park – arboretum w Gołuchowie„.