Kromnowska Topola w gminie Brochów (pow. sochaczewski, mazowieckie).

Topola czarna (Populus nigra L.) zwana również sokorą, sokorzyną, jasiokorą lub topolą nadwiślańską to gatunek drzewa liściastego z rodziny wierzbowatych występujący naturalnie w Europie, Azji i północnej Afryce. Charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem (nawet 2 – 3 m rocznie) osiągając nawet do 40 metrów wysokości, będąc jednocześnie drzewem krótkowiecznym – średnia długość życia to 100 – 200 lat, maksymalnie 250. Jedna z najgrubszych i najwyższych topoli czarnych w Polsce rośnie w nadwiślańskiej miejscowości Kromnów (gm. Brochów, pow. sochaczewski, mazowieckie). Nazywana jest Kromnowską Topolą i jest od 2009 r. chroniona jako pomnik przyrody. Dobrym punktem wyjścia do odnalezienia rekordowej topoli jest niewielki parking przy trasie 575, na mapach Googla opisywany jako rowerowe miejsce odpoczynku, z wiatą, ławkami, stołem oraz z głazem i tablicą upamiętniającą powstanie miejscowości.

GPS N 52°22’39” , E 20°21’01”

Kromnów - miejsce odpoczynku przy trasie 575Kromnów - pamiątkowy głaz z tablicą

W dalszą, niedaleką, bo liczącą ok. 350 m trasę, najlepiej udać się piechotą. Wspinamy się na pobliski wał przeciwpowodziowy i maszerujemy w kierunku wschodnim, w stronę miejscowości Gorzewnica. Po przejściu ok. 300 m należy wypatrywać po lewej stronie widocznej już z pewnej odległości korony pomnikowej topoli, górującej ponad wierzchołki okolicznych drzew. Sam pień jest w okresie wegetacyjnym niewidoczny, przesłonięty przez gęste zarośla otaczające opisywane drzewo.

Kromnów - korona topoli widziana z wału przeciwpowodziowegokorona Kromnowskiej Topoli

Po zejściu z wału należy podejść bliżej ogromnej topoli, choć trzeba przyznać, że nie należy ona do drzew fotogenicznych – pełno wokół niego krzaków i połamanych gałęzi, utrudniających zrobienie satysfakcjonującego zdjęcia.

GPS N 52°22’41.6” , E 20°21’19.6”

główne przewodniki pomnikowej topoli z Kromnowapień Topoli Kromnowskiej

Pień Kromnowskiej Topoli na wysokości ok. 3 metrów rozwidla się na dwa potężne konary. Pomiar obwodu wykonany przez Pawła Lenarta 31.05.2025 r. dał wynik 838 cm, wysokość drzewa ok. 35 metrów, szacunkowy wiek to ok. 220 lat.

pień Kromnowskiej Topolipomiar obwodu pomnikowej topoli z Kromnowaobwód Kromnowskiej Topoli

Jeszcze kilka lat temu kondycja zdrowotna topoli z Kromnowa opisywana była jako  zadowalająca. Obecnie drzewo posiada mocno przerzedzoną koronę z widocznym posuszem, na ziemi leżą ogromne konary oderwane od pomnikowego okazu, poszerza się też ubytek w odziomku.

obłamany konar kromnowskiej topolidziupla w Kromnowskiej Topoli

Kromnowska Topola została ustanowiona pomnikiem przyrody na mocy Rozporządzenia nr 18 Wojewody Mazowieckiego z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody położonych na terenie powiatu sochaczewskiego.

Więcej zdjęć tego drzewa na blogu Pawła Lenarta, w artykule „Pomnikowa topola czarna “Kromnowska” z Kromnowa. Ukryty olbrzym„, zapraszam do lektury wpisu.

Pomnikowa topola „Tekla” z Chudowa (gm. Gierałtowice, śląskie).

Chudów (gm. Gierałtowice, śląskie) to wieś położona 13 km na południe od centrum Gliwic i zaledwie ok. 10 km od zjazdu z autostrady A-4 lub A-1. Obiektem dla którego warto zjechać z autostrady i zrobić przerwę w dalszej podróży jest częściowo odbudowany renesansowy zamek z XVI w. Warownię zbudowano z kamienia i cegły na planie prostokąta, z dziedzińcem centralnym, krużgankami, studnią i fosą. Zamek posiada status muzeum i jest sezonowo udostępniany do zwiedzania.

Zamek Chudów

70 m na północny – wschód od zamku rośnie unikalna pod wieloma względami topola kanadyjska. Drzewo nosi imię „Tekla” i od 1981 r. posiada status pomnika przyrody.

GPS N 50°13’28.0″ , E 18°46’22.8″

otoczenie topoli Tekla z Chudowa

topola Tekla - widok od południa

pomnikowa topola Tekla z Chudowa

Drzewo pomimo drastycznego ogłowienia odbudowało koronę i mierzy obecnie ok. 25 metrów wysokości.

topola Tekla - widok od zachodutopola Tekla z Chudowa

Obwód pnia „Tekli” w 2020 r. mierzył 750 cm – być może jest to najgrubsza jednopniowa topola kanadyjska w Polsce. Drzewo posiada ogromny ubytek wewnątrz pnia, który został „przesłonięty” zamontowanymi drzwiami, a po drugiej stronie okienkami o fantazyjnych kształtach. Nijak ma się to do sztuki arborystycznej, niemniej topola zyskała bajkowy wygląd i stała się kolejną atrakcją turystyczną Chudowa.

pień Tekli z Chudowadrzwi zasłaniające ogromną dziuplę w topoli Tekladrzwi w topoli Teklaokienko zasłaniające dziuplę w pomnikowej topolipień topoli Teklapień topoli Tekla z Chudowa

W dziupli „Tekli” zmieścił się niewielki stolik oraz trzy taborety – w ten sposób utworzono „domek Kubusia Puchatka”

wnętrze topoli Tekla

wnętrze pomnikowej topoli w Chudowie

zagospodarowana dziupla w topoli Tekla

Ochroną pomnikową powinien również zostać objęty ogromny głaz narzutowy, leżący obok mostu przerzuconego nad zamkową fosą.

ogromny eratyk przed zamkiem w Chudowie

Na terenie gminy Gierałtowice zlokalizowana jest jeszcze jedna perełka dendrologiczna, jest nią rekordowa lipa krymska ze wsi Przyszowice. Więcej o niej w następnym artykule.