Dąb „Bolko” z Hniszowa (gm. Ruda – Huta, lubelskie).

Najokazalszy dąb szypułkowy Lubelszczyzny o nazwie „Bolko” rośnie w Hniszowie, niewielkiej wiosce położonej tuż przy granicy z Ukrainą (powiat chełmski, gm. Ruda – Huta). Stanowi perełkę dendroflory tutejszego parku podworskiego, założonego w XIX w. w modnym wówczas stylu angielskim. W pobliżu Hniszowa przebiega droga wojewódzka 816, przy skrzyżowaniu ustawiono piękny drogowskaz.

250 m za skrzyżowaniem pokonujemy most na starorzeczu Bugu, tuż za nim droga prowadzi wzdłuż zabytkowego parku. Mijamy tablice z opisem pomnikowego dębu, nieco dalej, przy kolejnym drogowskazie widzimy już monumentalny okaz, rosnący na skraju rozległej polany.

GPS N 51°15′24.4″ , E 23°41′54.3″

Jak drobna wydaje się być sylwetka autora tego artykułu w porównaniu do tego ogromnego dębu.

Imię „Bolko” nadano dębowi na cześć syna Joanny Trzebińskiej – jednej z właścicielek tych ziem – zmarłego w 1883 r. w wieku 13 lat.

Pień „Bolka” poszerza się znacznie od pierśnicy ku ziemi, osiągając tuż przy gruncie kilkanaście metrów obwodu. W rejestrze pomników przyrody podany obwód wynosi 874 cm, wysokość drzewa 24 metry. Opisywany w różnych publikacjach wiek „Bolka” to 400 – 800 lat. Nie wiadomo skąd taki rozrzut, bowiem długość życia „Bolka” została dokładnie obliczona przez Cezarego Pacyniaka („Najstarsze drzewa w Polsce, 1992 r.). W 1984 r. dąb liczył 623 lata, czyli obecny wiek to 657 lat. Ciekawe, że podany we wspomnianej książce obwód to aż 905 cm.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat „Bolko” był wielokrotnie poddawany zabiegom pielęgnacyjnym. Wycięto uschnięte konary, usunięto zagrzybienia, ubytki w pniu starannie zabezpieczono siatką, wykonano wiązania dynamiczne spinające gałęzie.

Przy Bolku znajduje się ostatni przystanek ścieżki dydaktycznej, oprowadza ona po innych pomnikowych drzewach rosnących w parku w Hniszowie.

W hniszowskim parku, statusem pomnika przyrody uhonorowano okaz igliczni trójcierniowej, brzozy brodawkowatej oraz 7 dębów szypułkowych, w tym oczywiście ten najokazalszy, będący tematem dzisiejszego wpisu. Jeden z pomnikowych dębów rośnie tuż obok „Bolka”, pozostałe opiszę w kolejnym artykule.

Pomnikowy ajlant gruczołowaty na rynku w Chełmie (lubelskie).

Chełm to duże miasto położone we wschodniej części Polski (woj. lubelskie), niedaleko granicy z Ukrainą i Białorusią. W mieście jest wiele atrakcji turystycznych, zlokalizowanych głównie w centrum, m.in.: Chełmskie Podziemia Kredowe, Góra Zamkowa (opisana w poprzednim artykule) oraz chełmski rynek. To prostokątny plac nazwany imieniem doktora Edwarda Łuczkowskiego, rozciągnięty równoleżnikowo wzdłuż ul. Lubelskiej. Można tu podziwiać odsłonięte pozostałości dawnego ratusza i zrekonstruowaną studnię miejską.

Przy zachodnim skraju rynku, obok Pomnika Poległych za Ojczyznę, rośnie stosunkowo rzadko spotykane w Polsce drzewo z rodziny biegunecznikowatych – ajlant gruczołowaty, zwany też bożodrzewem gruczołowatym (lub gruczołkowatym).

Bożodrzew posiada długie (do 100 cm), pierzasto złożone liście, owocem są pojedyncze skrzydlaki z centralnie umieszczonym orzeszkiem. Wykazuje dużą odporność na zanieczyszczenia i suszę, ma niskie wymagania glebowe. Jest rośliną pionierską, w Polsce uznany za gatunek inwazyjny.

W województwie lubelskim tylko 3 ajlanty posiadają status pomnika przyrody. Ten z chełmskiego rynku objęto ochroną pomnikową 13.11.1987 r. Pień tego drzewo mierzy w obwodzie 205 cm, wysokość okazu ok. 15 metrów.