Pomnikowe eratyki w gminie Jelcz – Laskowice.

Pomniki przyrody nieożywionej w Polsce najliczniej reprezentują głazy narzutowe – wg danych GUS z 2013 r. jest ich 1057. Zostały przywleczone przez lądolód skandynawski pokrywający w plejstocenie teren prawie całej obecnej Polski. Największe krajowe eratyki leżą w północnej i środkowej części Polski, ich obwód nierzadko przekracza 20 metrów (głaz „Trygław” ma nawet 50 m w obwodzie). Dwa pomnikowe głazy narzutowe w gminie Jelcz – Laskowice należą raczej do niewielkich, ale i tak warto je odszukać – stanowią element bogactwa przyrodniczego gminy.

Pierwszy z głazów leży w lesie w pobliżu wsi Grędzina, tuż przy słupku oddziałowym 187/188/198. Aby do niego trafić należy odnaleźć w Grędzinie ul. Boczną i dojechać nią do granicy lasu, tam przy skrzyżowaniu leśnych dróg wybrać tę prowadząca skośnie w prawo. Po ok. 500 m dotrzemy do do pomnikowego narzutniaka.

GPS N 51°04′43″, E 17°24′38″

Eratyk mierzy w obwodzie 520 cm, wysokość ok. 1 metra, materiał – granit.

Drugi pomnikowy głaz leży pomiędzy polami uprawnymi, ok. 1 km na północ od krańca wsi Dębina (we wsi wspaniały dąb „Słowianin”).

GPS N 51°03′57.78″, E 17°22′34.82″

Wymiary głazu w części wystającej nad powierzchnię ziemi to 127x59x25 cm, materiał – drobnoziarnisty granit.

Pomniki przyrody ożywionej w gminie Jelcz – Laskowice opiszę w kolejnym artykule.

Głazy narzutowe w gminie Prusice.

Tereny gminy miejsko – wiejskiej Prusice leżą w środkowej części powiatu trzebnickiego, w województwie dolnośląskim. Praktycznie cały obszar gminy leży w Kotlinie Żmigrodzkiej, będącej częścią pradoliny żmigrodzko – głogowskiej związanej ze strefą zaniku lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego. Wycofujący się lodowiec pozostawił wiele pamiątek w postaci głazów narzutowych, ale tylko jeden z nich w gminie Prusice posiada status pomnika przyrody nieożywionej. Leży na terenie prywatnym we wsi Wilkowa Wielka, w pobliżu skrzyżowania szosy do Obornik Śląskich z lokalną drogą do Wilkowej Małej.

GPS  N 51°20′45.05″, E 16°54′38.09″

Eratyk jest nieco schowany pod koroną młodego modrzewia, jednak nie utrudnia to specjalnie jego odnalezienia. Jest jednym z większych narzutniaków na opisywanym terenie, jego przybliżone wymiary to szerokość i długość ok. 3 m, wysokość ok. 1 m.

Eratyk z Wilkowej Wielkiej zbudowany jest ze skandynawskiego granitognejsu, warte uwagi są różne tekstury gnejsu.

Kilka sporej wielkości głazów narzutowych leży w Łęgowie (część Jagoszyc), są dobrze widoczne z drogi prowadzącej przez wieś.

GPS  N 51°22′35.85″, E 16°53′50.81″

Znacznej wielkości głaz narzutowy (granitognejs, wymiary ok. 7x4x1.5 m) o ciekawej petrografii, leży na polu uprawnym, ok. 400 na północ od rogu parku w Jagoszycach. Niestety, dobrze widoczny i dostępny jest tylko po okresie wegetacyjnym.

GPS  N 51°22′49.85″, E 16°54′40.41″

Raczej niewielkich rozmiarów jest Kamień św. Jadwigi, leżący przy drodze gruntowej ze Świerzowa do Piekar. Wgłębienie w górnej części głazu uznawane jest za odcisk stopy św. Jadwigi.

GPS  N 51°20′09.92″, E 16°57′10.91″

Większy eratyk leży obok tablicy z historią Świerzowa, przy głównej drodze prowadzącej przez wieś.