Stożek Perkuna i Stożek Światowida.

Piętnaście milionów lat temu, podczas ruchów górotwórczych wypiętrzających m.in. Sudety, powstały lub odnowiły się uskoki. Zalegająca głęboko w Ziemi  magma wylewa na powierzchnię tworząc stożki wulkaniczne i pokrywy lawowe. Śladami tej trzeciorzędowej  działalności wulkanicznej są odsłonięte w kamieniołomach złoża bazaltu, często uformowanych w formie bardzo ciekawych 4 – 6 – bocznych słupów. Bazalt jest znakomitym kruszywem, bardzo cenionym w dobie budowania autostrad. Tam gdzie piękno zwycięża nad zyskiem, chroni się szczególnie interesujące stanowiska w formie pomników przyrody nieożywionej. Stanowiska znajdujące się na Pogórzu Kaczawskim opisałem w artykule Bazaltowe pomniki przyrody, opisane poniżej uświetniają Pogórze Izerskie. Najwygodniej do nich trafić z Leśnej ( powiat lubański, woj. dolnośląskie ); należy kierować się do przejścia granicznego w Miłoszowie i skręcić w wąską, lokalną drogę do Grabiszyc. Na szczycie wzniesienia Wysoka Stróża 427 m. po prawej stronie drogi znajduje się pomnik przyrody Stożek Światowida.

Bazalty odsłonięte w postaci rumowiska, są całkowicie porośnięte zagajnikiem.

Znacznie lepsze walory estetyczne i widokowe ma znajdujący się 700 metrów na północ Stożek Perkuna. Można do niego dojść biegnącym w pobliżu żółtym szlakiem.

Na wzgórzu Ciasnota 401 m. znajduje się grzęda skalna o długości 100 metrów. Najciekawsza jest pionowa ściana zachodniego wyrobiska.

Odsłonięte struktury bazaltu różnią się wielkością słupów  – dolne mają grubsze kolumny, górne zaś drobniejsze. Zwraca uwagę również wzajemne ułożenie względem siebie. Zjawisko to tłumaczy się prawdopodobnie różnym wiekiem wylewu materiału wulkanicznego.

Ze szczytowych skałek roztaczają się doskonałe widoki na Pogórze Izerskie.

Wrażenia estetyczne psuje sąsiadujący kamieniołom, hałasuje i pokrywa pyłem wszystko w promieniu kilkuset metrów.