Park na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie (śląskie).

Wyróżniająca się w krajobrazie Cieszyna – miasta granicznego w południowej części woj. śląskiego – Góra Zamkowa (zwana też Wzgórzem Zamkowym, 298 m n.p.m.) zasiedlana była już od starożytności. Zlokalizowana w widłach rzek Olzy i Bobrówki, stanowiła dogodne miejsce do budowy osady obronnej. W IX w. założono tu ufortyfikowany gród, o obwałowaniach drewniano – ziemnych, podniesiony do godności kasztelanii przed 1155 r.

Prawdopodobnie ok. 1180 r. zbudowano tu pierwszy obiekt sakralny – romańską rotundę św. Mikołaja – zachowana w dobrym stanie do czasów współczesnych, jest jednym z najstarszych zabytków architektury polskiej. Wizerunek rotundy umieszczony jest na banknocie polskim o nominale 20 zł.

W XIV w. drewniany zamek zastąpiono murowanym w stylu gotyckim, złożony z budynków mieszkalnych otoczonych murem z basztami oraz czterema wieżami. Warownię zniszczono podczas wojny trzydziestoletniej, w 1659 r. rozpoczęto rozbiórkę ruin stawiając na ich miejscu nowe obiekty gospodarcze i browar. Ostateczna likwidacja pozostałości zamku nastąpiła w połowie XIX wieku. Zachowała się jedna z wież zwana Piastowską, rotunda, fragmenty wieży ostatecznej obrony.

Wstęp na Wieżę Piastowską jest płatny, rozpościera się z niej rozległy widok na polski i czeski Cieszyn oraz na nieodległe Beskidy.

W 1840 r. Górę Zamkową gruntownie przebudowano w stylu klasycystycznym wg projektu Józefa Kornhäusla: na fundamentach zamku dolnego wzniesiono letnią rezydencję Habsburgów – Pałac Myśliwski, resztę terenu zamieniono na założenie parkowe o charakterze romantycznym. Drzewostanie parku jest niezwykle ciekawy, z dużą ilością gatunków egzotycznych. Ochroną pomnikową objęto tu 8 drzew, figurujących w rejestrze RDOŚ jako pojedyncze lub grupowe pomniki przyrody. Najokazalsze są dwa jesiony wyniosłe, pierwszy z nich rośnie przy tarasie widokowym w pobliżu rotundy.

Obwód tego jesionu wynosi 463 cm, wysokość drzewa 24 metry.

Drugi jesion rośnie w dolnej części parku, przy budynku 3C. Okaz mierzy w obwodzie 415 cm, wysokość drzewa 24 metry.

Przy głównej alei rosną obok siebie dwa pomnikowe kasztanowce zwyczajne. Drzewa mierzą w obwodzie 402 i 390 cm, wysokość obydwu to 23 metry.

Przepiękne barwy przybierają jesienią dwa pomnikowe okazy kasztanowców żółtych. Ten rzadko spotykany w Polsce gatunek pochodzi z Ameryki Północnej. Pierwszy wielopniowy okaz rośnie obok rotundy, przy alejce prowadzącej do Wieży Piastowskiej.

Obwód pni wynosi 258+168 cm, wysokość drzewa 20 m; sylwetkę kasztanowca ustabilizowano podporą i wiązaniami elastycznymi.

Drugi kasztanowiec żółty rośnie poniżej rotundy, obok odsłoniętych fundamentów Wieży Przybramnej. Drzewo posiada pień o obwodzie 228 cm, wysokość kasztanowca 18 m.

Kilka metrów obok znajdziemy kolejny egzotyk, pochodzący również z Ameryki Północnej – tulipanowiec amerykański o obwodzie 197 cm i wysokości 22 m.

i

To nie koniec ciekawostek dendrologicznych na Wzgórzu Zamkowym – w dolnej części parku, obok armaty, odnajdziemy okaz surmii (katalpy) o charakterystycznych, długich i cienkich strąkach.

Bliżej pomnikowych kasztanowców rośnie magnolia japońska – wiosną zachwyca kwiatami, jesienią można ją rozpoznać po charakterystycznych owocach.

Magnolia pośrednia (magnolia Soulange’a) rośnie poniżej, przy fontannie.

Przy pomniku upamiętniającym Jana Kubisza rośnie wierzba babilońska.

Obok pomnikowego jesionu rosną obok siebie korkowiec japoński i szupin (perełkowiec japoński).

Na wewnętrznym dziedzińcu pałacu rośnie jeszcze jedno pomnikowe drzewo – miłorząb dwuklapowy. Egzemplarz jest dobrze widoczny ze skweru św. Melchiora Grodzieckiego (na którym znajduje się Pomnik Legionistów).

Drzewo mierzy w obwodzie 225 cm, wysokość okazu 18 metrów.

Wzgórze Zamkowe w Cieszynie - pomnikowy miłorząb

Dęby: Mieszko i Przemko w Kończycach Wielkich (gm. Hażlach, śląskie).

W poprzednim artykule pisałem o najgrubszym i najstarszym buku pospolitym znajdującym się w województwie śląskim. Dzisiejszy wpis dotyczy innego, rekordowego śląskiego drzewa. Mowa tu o ogromnym dębie szypułkowym o nazwie „Mieszko”, rosnącego (w towarzystwie drugiego pomnikowego dębu „Przemko”) w Kończycach Wielkich, w gminie Hażlach (pow. cieszyński, śląskie). Ciekawym zabytkiem w tej miejscowości jest barokowo – klasycystyczny pałac, wybudowany przez Jerzego Fryderyka Wilczka na przełomie XVII i XVIII w., przebudowany w wieku XIX. Od 2007 r. obiekt należy do prywatnych właścicieli.

Wokół budowli powstał angielski park krajobrazowy z drzewostanem złożonym z rodzimych gatunków.

Na skraju tego parku, przy ulicy Dolnej, zlokalizowane są dwa wymienione wcześniej wspaniałe dęby. Dojazd do pomnikowych okazów jest nieco skomplikowany, ustawione na skrzyżowaniach we wsi drogowskazy ułatwiają ich odnalezienie.

GPS N 49°50’20.1″ , E 18°38’28.6″

Sędziwe drzewa rosną tuż przy drodze, na zboczu opadającym do pobliskiej rzeki Piotrówki.

Sędziwe drzewa otoczono płotem, wykonano schodki ułatwiające zejście, ustawiono stół z dwoma ławkami z wyrzeźbionymi imionami drzew. Obok miejsca odpoczynku posadowiono tablicę opisującą okazy, jednak zawarte na niej informacje zawyżają wiek, wysokość, jak i obwód okazów.

Grubszy dąb – „Mieszko” mierzy w obwodzie 856 cm, wysokość drzewa 30 m, szacunkowy wiek 400 – 600 lat. To najgrubsze i najstarsze drzewo tego gatunku w województwie śląskim, jego obwód lokuje go w pierwszej dwudziestce najokazalszych dębów szypułkowych w Polsce.

Od strony południowej „Mieszko” wykształcił potężne napływy korzeniowe.

Dolna część pnia „Mieszka” jest wewnątrz pusta. Od strony północnej widoczny jest podłużny ubytek, z którego wyrastają grzyby.

Dąb „Przemko” mierzy w obwodzie 547 cm, wysokość drzewa 29 metrów, szacunkowy wiek 300 – 350 lat. Na drzewie wisi drewniana, wiekowa kapliczka.

Kończyce Wielkie - dąb Przemkopień dębu Przemko

W przypałacowym parku i jego najbliższych okolicach rośnie jeszcze kilka innych pomnikowych dębów. Niestety, nie miałem czasu ich wszystkich odnaleźć. Poniżej okaz rosnący przy ul. Zamkowej.