Pomnikowy cypryśnik błotny przy pałacu w Gaworzycach (pow. polkowicki, dolnośląskie).

Cypryśnik błotny (Taxodium distichum) to gatunek drzewa iglastego z rodziny cyprysowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. W miejscach naturalnego występowania zasiedla bagniste stanowiska i tereny zalewowe. Osiąga do 50 m wysokości i 2 metry średnicy, wykształca bardzo szeroki u nasady pień, jednak szybko zwężający się i prosty. Na okresowo zalewanych bądź trwale podmokłych obszarach tworzy tak zwane korzenie oddechowe – pneumatofory – zgrubienia na korzeniach wyrastające powyżej poziomu gleby lub wody w odległości do kilkunastu metrów od pnia, wspierające wymianę gazową korzeni.

arboretum w Kórniku - pneumatofory pod koroną cypryśnika błotnego

Największe pneumatofory o wysokości 110 cm autor tego artykułu napotkał pod cypryśnikiem błotnym w niemieckiej części transgranicznego Parku Mużakowskiego.

Bad Muskau - ogromne pneumatofory pod cypryśnikiem błotnym

Cypryśnik błotny został sprowadzony do Europy w 1640 r. i od tej pory chętnie sadzony jako drzewo ozdobne i parkowe. W dolnośląskim rejestrze pomników przyrody figuruje 6 pojedynczych okazów tego gatunku i jedna grupa złożona z czterech okazów, łącznie 10 chronionych ustawowo egzemplarzy. Jeden z nich rośnie przy pięknie odremontowanym pałacu w Gaworzycach – dużej wsi (siedziba gminy) w powiecie polkowickim.

pałac w Gaworzycach - widok od strony parkupomnikowy cypryśnik błotny rosnący obok pałacu w Gaworzycach

pomnikowy cypryśnik z Gaworzyc w jesiennej szaciepomnikowy cypryśnik przy pałacu w Gaworzycachcypryśnik błotny przy pałacu w Gaworzycach

Gaworzycki cypryśnik błotny rośnie nad brzegiem niewielkiego stawu, niedaleko północno-wschodniego narożnika pałacu. Pomimo sąsiedztwa sadzawki drzewo nie wykształciło pneumatoforów, widać nie doskwiera mu nadmiar wody.pomnikowy cypryśnik błotny jesieniąpomnikowy cypryśnik z Gaworzyc jesienią

pomnikowy cypryśnik błotny w Gaworzycach

Gaworzyce - pomnikowy cypryśnik latemGaworzyce - pomnikowy cypryśnik błotnyGaworzyce - pomnikowy cypryśnik błotny latem

Gaworzyce - pomnikowy cypryśnik jesienią

Obwód pomnikowego okazu wynosi 380 cm, wysokość drzewa 21 metrów, szacowany wiek 150 lat. Status pomnika przyrody posiada od 1977 r., na pniu brak tabliczki.

pomiar obwodu cypryśnika w Gaworzycach

Gaworzyce - pień pomnikowego cypryśnika błotnego zimą

Gaworzyce - pień pomnikowego cypryśnika błotnego

Gaworzyce - pień pomnikowego cypryśnika błotnego latem

Warto zrobić sobie krótki spacer po niewielkim, ale zadbanym parku. Znajdziemy tam dorodne okazy dębów, lip, sosen oraz daglezji zielonych.

plan parku w Gaworzycach

Gaworzyce - główna oś widokowa w parku

Ciekawostką geologiczną jest leżący na trawniku przed pałacem (od strony zachodniej) sporej wielkości głaz narzutowy. Eratyk tej wielkości swobodnie kwalifikuje się do ochrony pomnikowej.

okazały eratyk na tle pałacu w Gaworzycach

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie Gaworzyce można poczytać w artykule „Zabytkowy park w Dalkowie„.

Pomniki przyrody w gminie Syców – podsumowanie.

Gmina Syców położona jest w północno – wschodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie oleśnickim, ok. 50 km od Wrocławia. Znaczna część obszaru gminy znajduje się w zasięgu Wzgórz Twardogórskich, część południowo – zachodnia leży na Równinie Oleśnickiej. Ponad 62% terenu zajmują użytki rolne, 30% powierzchni zajmują lasy. Listę gminnych pomników przyrody zapełnia 16 pozycji zróżnicowanych pod względem formy: 11 pojedynczych okazów drzew, 2 grupy drzew, 2 aleje i jeden powierzchniowy pomnik przyrody. Liczna grupa pomnikowych obiektów przyrodniczych znajduje się w Sycowie, 4 z nich: buk pospolity w odm. purpurowej, klon jawor, klon srebrzysty i lipa drobnolistna upiększają zrewitalizowany Park Miejski. Drzewa te zostały opisane dokładnie w artykule „Park Miejski w Sycowie„.

Park Miejski w Sycowie - pomnikowy buk w odm. purpurowej

Park Miejski w Sycowie - pomnikowy klon jawor

Park Miejski w Sycowie - pomnikowy klon srebrzysty w listopadzie 2020 r.

Park Miejski w Sycowie - pomnikowa lipa drobnolistna

Z sycowskim parkiem graniczy posesja przy ul. Leśnej 1a, na jej terenie zlokalizowana jest grupa 3 pomnikowych dębów.

Syców - pomnikowe dęby rosnące na posesji Leśna 1a latem

Do miejskich pomników przyrody należy również okazały platan klonolistny rosnący na terenie SPZOZ „Przychodnia”, przy ul. Wrocławskiej 2.

Syców - pomnikowy platan jesienią

Więcej o dębach z ul. Leśnej oraz platanie klonolistnym w artykule „Pomniki przyrody w Sycowie„. Bogata w pomnikowe drzewa jest wieś Drołtowice. W dawnym parku podworskim, zlokalizowanym niedaleko kościoła, rośnie pomnikowa sosna czarna o obwodzie 355 cm.

pomnikowa sosna czarna w Drołtowicach

Naprzeciw parku, po drugiej stronie szosy, przy polnej drodze odchodzącej na północ, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o obwodzie 460 cm. Nieco dalej, przy stawie, znajduje się drugi okaz tego gatunku o obwodzie 488 cm.

pomnikowy dąb przy drodze polnej w Drołtowicach

pomnikowy dąb rosnący nad stawem w Drołtowicach

Dość trudna do odnalezienia jest grupa 5 pomnikowych dębów zlokalizowanych na terenie leśnym (oddz. 160) administrowanym przez Nadleśnictwo Syców, leśnictwo Drołtowice. Więcej informacji oraz zdjęć w artykule „Pomnikowe drzewa w Drołtowicach„.

las k. Drołtowic - pomiar pomnikowego dębu nr 2.las k. Drołtowic - pnie pomnikowych dębów nr 4 i 5.

W Stradomii Wierzchniej cały park otaczający zrujnowany pałac został objęty ochroną pomnikową. W zasadzie nie wiadomo dlaczego, teren założenia parkowego jest zdewastowany, zarośnięty i właściwie pozbawiony szczególnie okazałych, względnie egzotycznych okazów drzew. Więcej informacji w artykule „Park przypałacowy w Stradomii Wierzchniej„.

pałac w Stradomii Wierzchniej - widok od strony parku

fragment parku w Stradomii Wierzchniej

W Stradomii Wierzchniej znajduje się piękna aleja złożona z sędziwych lip drobnolistnych. Dokładny opis lokalizacji oraz wymiary pomnikowych okazów w artykule „Pomnikowe aleje w gminie Syców„.

7. Stradomia Wierzchnia - pomnikowa aleja

Również na terenie administracyjnym wsi Stradomia Wierzchnia zlokalizowany jest nowo ustanowiony pomnik przyrody – daglezja zielona. Drzewo stoi w liściastym młodniku na granicy lasu, pomiędzy przysiółkami Widawki i Błotnik, ok. 1100 m na południe od drogi ekspresowej S-8.

GPS N 51°17′44.3″, E 17°37′09.5″

Stradomia Wierzchnia - pomnikowa daglezja zielona

Stradomia Wierzchnia - pomnikowa daglezja

Daglezja mierzy w obwodzie 322 cm, wysokość okazu 37 metrów, status pomnika przyrody uzyskała na mocy Uchwały nr XXVIII/232/2020 Rady Miejskiej w Sycowie z dnia 21 grudnia 2020 r.

Stradomia Wierzchnia - pień pomnikowej daglezji

Druga pomnikowa aleja w gminie Syców umiejscowiona jest pomiędzy wsiami Szczodrów i Zawada. Na odcinku 500 m, po obu stronach drogi, rośnie 82 szt. kasztanowców białych o obwodach 170 – 270 cm. Więcej zdjęć w artykule „Pomnikowe aleje w gminie Syców„.

Pomnikowa aleja kasztanowców przy drodze Szczodrów-Zawada

W pobliżu wsi Szczodrów, na grobli stawu ok. 550 m na wschód drogi S-8, rośnie pomnikowy dąb. Aby trafić do wspomnianego drzewa, należy kierować się ze Szczodrowa w kierunku Stradomii Wierzchniej i po przejechaniu wiaduktu nad drogą ekspresową S-8 należy skręcić w lewo, w pierwszą polną drogę. Dalej piechotą ok. 400 m do początku pięknej alei złożonej z dorodnych dębów szypułkowych.

Szczodrów - aleja dębowa przy drodze do pomnikowego dębu

Po pokonaniu dalszych 500 m trafimy pod koronę pomnikowego okazu o obwodzie 444 cm i wysokości 22 metry.

GPS N 51°17′19.4″, E 17°35′12.5″

Szczodrów - pomnikowy dąb na grobli stawu

pomnikowy dąb rosnący w pobliżu Szczodrowa

Szczodrów - pomnikowy dąb

pomiar pomnikowego dębu rosnącego k. Szczodrowa

Szczodrów - pomiar pomnikowego dębu

Tuż przy północnej granicy gminy Syców, po lewej (zachodniej) stronie drogi z Komorowa do Międzyborza, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o nazwie „Napoleon”.

GPS N 51°20′20″, E 17°41′13″

Komorów - dąb Napoleon jesienią

Komorów - dąb Napoleon latem

pomnikowy dąb przy drodze Komorów - Międzybórzdąb Napoleon koło Komorowa

Obwód pomnikowego drzewa wynosi 577 cm, wysokość drzewa 22 metry, szacunkowy wiek 300 – 350 lat. Status pomnika przyrody „Napoleon” uzyskał już w 1964 r.

Komorów - pień dębu Napoleon

pomiar obwodu dębu Napoleon