Pomniki przyrody w gminie Syców – podsumowanie.

Opublikowany 21 marca 2021 przez mareke

Gmina Syców położona jest w północno – wschodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie oleśnickim, ok. 50 km od Wrocławia. Znaczna część obszaru gminy znajduje się w zasięgu Wzgórz Twardogórskich, część południowo – zachodnia leży na Równinie Oleśnickiej. Ponad 62% terenu zajmują użytki rolne, 30% powierzchni zajmują lasy. Listę gminnych pomników przyrody zapełnia 16 pozycji zróżnicowanych pod względem formy: 11 pojedynczych okazów drzew, 2 grupy drzew, 2 aleje i jeden powierzchniowy pomnik przyrody. Liczna grupa pomnikowych obiektów przyrodniczych znajduje się w Sycowie, 4 z nich: buk pospolity w odm. purpurowej, klon jawor, klon srebrzysty i lipa drobnolistna upiększają zrewitalizowany Park Miejski. Drzewa te zostały opisane dokładnie w artykule „Park Miejski w Sycowie„.

Z sycowskim parkiem graniczy posesja przy ul. Leśnej 1a, na jej terenie zlokalizowana jest grupa 3 pomnikowych dębów.

Do miejskich pomników przyrody należy również okazały platan klonolistny rosnący na terenie SPZOZ „Przychodnia”, przy ul. Wrocławskiej 2.

Więcej o dębach z ul. Leśnej oraz platanie klonolistnym w artykule „Pomniki przyrody w Sycowie„. Bogata w pomnikowe drzewa jest wieś Drołtowice. W dawnym parku podworskim, zlokalizowanym niedaleko kościoła, rośnie pomnikowa sosna czarna o obwodzie 355 cm.

Naprzeciw parku, po drugiej stronie szosy, przy polnej drodze odchodzącej na północ, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o obwodzie 460 cm. Nieco dalej, przy stawie, znajduje się drugi okaz tego gatunku o obwodzie 488 cm.

Dość trudna do odnalezienia jest grupa 5 pomnikowych dębów zlokalizowanych na terenie leśnym (oddz. 160) administrowanym przez Nadleśnictwo Syców, leśnictwo Drołtowice. Więcej informacji oraz zdjęć w artykule „Pomnikowe drzewa w Drołtowicach„.

W Stradomii Wierzchniej cały park otaczający zrujnowany pałac został objęty ochroną pomnikową. W zasadzie nie wiadomo dlaczego, teren założenia parkowego jest zdewastowany, zarośnięty i właściwie pozbawiony szczególnie okazałych, względnie egzotycznych okazów drzew. Więcej informacji w artykule „Park przypałacowy w Stradomii Wierzchniej„.

W Stradomii Wierzchniej znajduje się piękna aleja złożona z sędziwych lip drobnolistnych. Dokładny opis lokalizacji oraz wymiary pomnikowych okazów w artykule „Pomnikowe aleje w gminie Syców„.

Również na terenie administracyjnym wsi Stradomia Wierzchnia zlokalizowany jest nowo ustanowiony pomnik przyrody – daglezja zielona. Drzewo stoi w liściastym młodniku na granicy lasu, pomiędzy przysiółkami Widawki i Błotnik, ok. 1100 m na południe od drogi ekspresowej S-8.

GPS N 51°17′44.3″, E 17°37′09.5″

Daglezja mierzy w obwodzie 322 cm, wysokość okazu 37 metrów, status pomnika przyrody uzyskała na mocy Uchwały nr XXVIII/232/2020 Rady Miejskiej w Sycowie z dnia 21 grudnia 2020 r.

Druga pomnikowa aleja w gminie Syców umiejscowiona jest pomiędzy wsiami Szczodrów i Zawada. Na odcinku 500 m, po obu stronach drogi, rośnie 82 szt. kasztanowców białych o obwodach 170 – 270 cm. Więcej zdjęć w artykule „Pomnikowe aleje w gminie Syców„.

W pobliżu wsi Szczodrów, na grobli stawu ok. 550 m na wschód drogi S-8, rośnie pomnikowy dąb. Aby trafić do wspomnianego drzewa, należy kierować się ze Szczodrowa w kierunku Stradomii Wierzchniej i po przejechaniu wiaduktu nad drogą ekspresową S-8 należy skręcić w lewo, w pierwszą polną drogę. Dalej piechotą ok. 400 m do początku pięknej alei złożonej z dorodnych dębów szypułkowych.

Po pokonaniu dalszych 500 m trafimy pod koronę pomnikowego okazu o obwodzie 444 cm i wysokości 22 metry.

GPS N 51°17′19.4″, E 17°35′12.5″

Tuż przy północnej granicy gminy Syców, po lewej (zachodniej) stronie drogi z Komorowa do Międzyborza, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o nazwie „Napoleon”.

GPS N 51°20′20″, E 17°41′13″

Obwód pomnikowego drzewa wynosi 577 cm, wysokość drzewa 22 metry, szacunkowy wiek 300 – 350 lat. Status pomnika przyrody „Napoleon” uzyskał już w 1964 r.

Park przypałacowy w Stradomii Wierzchniej (gm. Syców, dolnośląskie).

Opublikowany 28 lutego 2021 przez mareke

Odpowiedz

Przed drugą wojną światową na terenie Dolnego Śląska istniało ok. 2000 budowli rezydencjonalnych. Można założyć, że zgodnie z ówczesną modą do większości z nich przylegało jakieś założenie parkowe. Zniszczenia wojenne, późniejsza grabież, podpalenia oraz wieloletnie zaniedbania w zabezpieczaniu zabytkowych obiektów doprowadziły do zagłady kilkaset pałaców. Los nie szczędził również podworskich parków – dzika wycinka i brak pielęgnacji skutkował często zanikiem cennych egzemplarzy drzew. W wielu przypadkach pozostawione bez specjalistycznej opieki parki porosły samosiejkami i obecnie w sezonie wegetacyjnym przypominają dżunglę. W celu ochrony lub zwrócenia uwagi na zachowany starodrzew, powoływano (i powołuje się obecnie) rosnące na terenie parków pomniki przyrody, najczęściej w formie pojedynczych okazów drzew, rzadziej ich zgrupowań. Unikatem w skali Dolnego Śląska jest objęcie ochroną pomnikową całego parku przypałacowego. Jedyny taki dolnośląski powierzchniowy pomnik przyrody znajduje się w Stradomii Wierzchniej, w gminie Syców (pow. oleśnicki).

Barokowy pałac w Stradomii Wierzchniej wzniesiono w pierwszej połowie XVIII w. i przebudowywano w 1866 r. oraz 1880 r. Po wojnie zarządzał nim PGR, a od lat 90-tych XX w. należał do prywatnego właściciela. W 1999 r. w pałacu wybuchł pożar i od tej pory popada w coraz większą ruinę.

GPS N 51°16’17” , E 17°37’59”

Od południa z pałacem sąsiadują zabudowania gospodarcze, będące częścią dawnego folwarku z gorzelnią.

Do pałacu przylega park krajobrazowy o powierzchni 3.13 ha, ograniczony zachodu polem uprawnym, od południa zabudową folwarczną, od wschodu ul. Parkową a od północy dużym stawem.

Założenie parkowe od 25.08.1982 r. posiada status powierzchniowego pomnika przyrody. W akcie prawnym powołującym obiekt do ochrony pomnikowej wspomniano o „wyjątkowo pięknych i starych drzewach, cennych gatunków oraz ciekawych formach nasadzeń„. Jeżeli taki stan zachowania rzeczywiście miał miejsce w tamtym czasie, to niewiele się z tego pozostało do chwili obecnej. Park jest mocno zaniedbany, zarośnięty samosiewami i nawet po sezonie wegetacyjnym trudny w eksploracji.

Do kompletu negatywnych wrażeń przyczynia się zaśmiecenie terenu, w szczególności w pobliżu zdewastowanej sceny i szkieletu jakiegoś zadaszenia.

Wraz z Pawłem Lenartem – wrocławskim treehunterem – podjęliśmy się próby odnalezienia sędziwych bądź egzotycznych okazów drzew. Niestety spotkało nas rozczarowanie, w całym drzewostanie parkowym tylko kilka egzemplarzy osiągnęło wymiary pomnikowe. To głównie cisy pospolite – najokazalszy rośnie w narożniku pałacu.

W pobliżu przypałacowego cisa, bliżej stawu, rośnie lipa drobnolistna o obwodzie ok. 400 cm, bujnie porośnięta bluszczem.

Godne uwagi są również graby pospolite, z których najgrubszy osiągnął 280 cm w obwodzie.

Monotonię w liściastym drzewostanie przełamują strzeliste świerki pospolite.

Podsumowując: argumenty które w latach 80-tych XX w. przemawiały za objęciem całego parku ochroną pomnikową straciły na aktualności. Obszar obecnie jest zdewastowany, zarośnięty samosiejkami, w zasadzie pozbawiony szczególnie cennych egzemplarzy drzew. Na terenie Dolnego Śląska znajduje się wiele innych parków zasługujących na taką formę ochrony pomnikowej. Wspaniałym przykładem założenia parkowego o statusie powierzchniowego pomnika przyrody jest „Park Miejski przy pl. Kościuszki w Lesznie„.

Park w Stradomii Wierzchniej opisał również Paweł Lenart – zapraszam do lektury artykułu.