Tereny gminy Tolkmicko (pow. elbląski, warmińsko – mazurskie) charakteryzują się wyjątkowo zróżnicowanym krajobrazem. Większą część obszaru stanowi Zalew Wiślany (ponad 52%) – odcięty Mierzeją Wiślaną fragment Morza Bałtyckiego. Ponad Zalewem góruje Wysoczyzna Elbląska – rozległy płat falistej moreny dennej z zespołami pagórków zwanych drumlinami, wznoszący się prawie 200 m n.p.m.
Wysoczyzna pocięta jest siecią licznych dolin, wąwozów i jarów utworzonych przez płynące potoki. Działalność erozyjna wód płynących spowodowała odsłonięcie w wielu miejscach głazów narzutowych. Duże zgrupowania pomnikowych eratyków można podziwiać wędrując wzdłuż Grabianki. Wzdłuż tego strumienia wiedzie tzw. „Czarna Droga”, jej fragmentem poprowadzono czerwony szlak z Kadyn do Tolkmicka, ponadto dwa szlaki rowerowe.
W dolnym biegu Grabianka silnie meandruje. W korycie rzeczki zalega wiele głazów, które upodobniają ją do górskiego potoku. Duże głazy znajdziemy również przy samej drodze.
Wędrując w górę biegu rzeczki dochodzimy na skraj rezerwatu „Buki Wysoczyzny Elbląskiej”. Przez Grabiankę przerzucono uroczy mostek oraz ustawiono tablicę informacyjną.
Przy zachodniej (przeciwnej) granicy rezerwatu leży największy w powiecie elbląskim eratyk o nazwie „Kamień Złotego Wina”. Problem w tym, że rezerwat ma charakter ścisły i nie jest udostępniony do zwiedzania. Jeśli koniecznie chcemy zobaczyć ten olbrzymi głaz, najlepiej zrobić to od strony wsi Ostrogóra.
GPS N 54°16′38.45″, E 19°30′10.41″
Głaz mierzy w obwodzie 14.2 m, wysokość eratyku 2.4 m. Zbudowany jest alandzkiego granitu rapakiwi.
W dalszej części wędrówki wzdłuż Grabianki nie brakuje dużych głazów narzutowych, których obwód dochodzi do 10 metrów. Niestety nie są w żaden sposób oznakowane i można się tylko domyślać, które objęto ochroną pomnikową. W rejestrze pomników przyrody figuruje 13 grup i pojedynczych głazów zlokalizowanych w rejonie potoku.
Niektóre z głazów kryją się w gęstwinie zarośli. Po sezonie wegetacyjnym są z pewnością łatwiejsze do odnalezienia.
W okolicy Czarnej Drogi podziwiać można również pomniki przyrody ożywionej. Poniżej okaz świerku i wiązu z charakterystyczną tabliczką.
Wiele pomnikowych głazów narzutowych, w tym najbardziej znany „Diabelski Kamień„, zalega w korycie Srebrnego Potoku, przepływającym przez „Las Bażantarnia” w Elblągu. Więcej szczegółów w następnym artykule.
