Park przypałacowy w Piotrkowicach (gm. Prusice, dolnośląskie).

Unikalne na Dolnym Śląsku zgrupowanie pomnikowych dębów o obwodach pierśnicowych przekraczających 6 – 7 metrów znajduje się w Piotrkowicach, niewielkiej wsi położonej w północno – zachodniej części gminy Prusice (pow. trzebnicki, dolnośląskie). Sędziwe dęby rosną w parku otaczającym wczesnobarokowy pałac wzniesiony ok. 1693 r.

pałac w Piotrkowicach od strony drogipałac w Piotrkowicach od strony parku

Pierwotny ogród barokowy został przekształcony w poł. XIX w. na modny wówczas park krajobrazowy w stylu angielskim. Obecna powierzchnia założenia parkowego zajmuje obszar około 15 ha, przeważająca część parku obejmuje teren położony na północ i na wschód od pałacu. Przed pałacem znajduje się rozległa polana, wokół której, na skraju zadrzewienia, usytuowanych jest 8 ogromnych dębów szypułkowych, uhonorowanych statusem pomników przyrody w marcu 1995 r. Lokalizację pomnikowych drzew w piotrkowickim parku przedstawia poniższa mapka.

Park w Piotrkowicach - usytuowanie pomników przyrody

Park w Piotrkowicach - polana z pomnikowymi dębamipark w Piotrkowicach - pomnikowe dęby

Najbliżej pałacu rośnie dąb oznaczony na mapie nr 4 o imponującym obwodzie 774 cm i wysokości 22 metry.

park w Piotrkowicach - pomnikowy dąb o obwodzie 774 cmpark w Piotrkowicach - pień pomnikowego dębu o obwodzie 774 cm wiosnąpark w Piotrkowicach - pień pomnikowego dębu o obwodzie 774 cm zimąpark w Piotrkowicach - pomiar obwodu pomnikowego dębu (774 cm)

Tuż obok znajduje się pomnikowa lipa (a raczej to co z niej zostało) o pierwotnym obwodzie 521 cm (na mapie nr 3). W zasadzie drzewo ze względu na katastrofalny stan kwalifikuje się do zniesienia ochrony pomnikowej.

Piotrkowice - resztki pomnikowej lipy Pomnikowy okaz dębu oznaczonego na mapie numerem 5 posiada charakterystyczną, betonowo – ceglaną plombę, zapełniającą ubytek wewnątrz pnia. Obwód giganta wynosi 787 cm, wysokość dębu 22 metry.park w Piotrkowicach - dąb o obwodzie 787 cmpark w Piotrkowicach - ceglana plomba na dębie o obwodzie 787 cmpark w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 787 cmpark w Piotrkowicach - pomiar dębu o obwodzie 787 cm

Dęby o numerach 6 i 7 rosną tak blisko siebie, że można je opisywać jako parę pomnikowych okazów.

park w Piotrkowicach - para dębów o obwodzie 568 i 685 cmpark w Piotrkowicach - para pomnikowych dębów o obwodzie 568 i 685 cmpark w Piotrkowicach - dęby o obwodzie 568 i 685 cm

Chudszy dąb o obwodzie 568 cm porasta bluszcz o wyjątkowo grubej łodydze. Pień tego drzewa posiada bardzo wyraźne ślady żerowania kozioroga dębosza.

park w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 568 cm

Grubszy dąb charakteryzuje się pochyloną sylwetką oraz masywnymi napływami korzeniowymi. Obwód pnia na wysokości pierśnicy wynosi 685 cm, wysokość drzewa 22 metry.

park w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 685 cm

park w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 685 cm

Kolejny dąb (na mapie nr 8) posiada zdrowy i regularny pień o obwodzie pierśnicowym 636 cm.

park w Piotrkowicach - pomnikowy dąb o obwodzie 636 cm

park w Piotrkowicach - pień pomnikowego dębu o obwodzie 636 cmpark w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 636 cm

Bliżej stawu (ale dość blisko poprzednika) odnajdziemy następny pomnikowy dąb, niemal całkowicie porośnięty bluszczem. Drzewo to na mapie oznaczone numerem 9 mierzy w obwodzie 549 cm.

park w Piotrkowicach - para dębów o obwodzie 636 i 549 cm

park w Piotrkowicach - pomnikowy dąb o obwodzie 549 cmpark w Piotrkowicach - porośnięty bluszczem pień pomnikowego dębu o obwodzie 549 cm

Najgrubszy okaz w piotrkowickim parku (na mapie nr 11) rośnie w zaroślach naprzeciw pałacu. Rekordzista posiada spory ubytek po wyłamanym ogromnym konarze, który wyrastał nisko nad ziemią. Przeciwna strona pnia wygląda zdrowo

park w Piotrkowicach - pomnikowy dąb o obwodzie 794 cmpark w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 794 cm

park w Piotrkowicach - pień dębu o obwodzie 794 cm na tle pałacu

Obwód drzewa mierzony na wysokości pierśnicy wynosi aż 826 cm. Jednak prawidłowy pomiar powinien zostać wykonany na wysokości 60 cm na gruntem – w tym miejscu obwód wynosi 794 cm. Otrzymany wynik pozwala ulokować okaz na drugim miejscu listy najgrubszych, jednopniowych dębów szypułkowych Dolnego Śląska.

park w Piotrkowicach - pień pomnikowego dębu o obwodzie 794 cmpark w Piotrkowicach - pomiar obwodu pomnikowego dębupark w Piotrkowicach - pomiar obwodu pomnikowego dębu na wysokości pierśnicy

W centralnej części parku znajduje się mauzoleum rodziny von Danckelman z 1850 r.

park w Piotrkowicach - Mauzoleum rodziny von Danckelman z 1850 r.

Idąc od kaplicy w kierunku północnym trafimy na pomnikowy dąb nr 10, rosnący na skraju zadrzewienia. Okaz od strony pola posiada ogromny ubytek, grożący wywrotem drzewa. Obwód dębu wynosi 449 cm ,wysokość 21 metrów.

park w Piotrkowicach - pomnikowy dąb o obwodzie 449 cmpark w Piotrkowicach - pień pomnikowego dębu o obwodzie 449 cmpark w Piotrkowicach - ogromny ubytek w pniu pomnikowego dębu

Wracamy na polanę przed pałacem, na lewo od północno – zachodniego narożnika pałacu rośnie okazały klon polny (na mapie nr 12).

park w Piotrkowicach - pomnikowy klon polny

Drzewo mierzy w obwodzie 392 cm, wysokość okazu 23 metry. To najgrubszy na Dolnym klon polny o pojedynczym pniu!

park w Piotrkowicach - pień pomnikowego klonupark w Piotrkowicach - pomiar obwodu pomnikowego klonu polnego

W południowej części parku, od strony ulicy przy bramie wjazdowej rośnie pomnikowy cypryśnik błotny o obwodzie 386 cm i wysokości 19 metrów.

Piotrkowice - pomnikowy cypryśnik błotnyPiotrkowice - pomnikowy cypryśnik błotny na tle pałacuPiotrkowice - pień pomnikowego cypryśnika błotnego

Pomnikowego kasztanowca obwodzie 339 cm nie udało się odnaleźć w terenie.

Park w Piotrkowicach w trzech artykułach opisał Paweł Lenart: „Pomnikowe drzewa w Piotrkowicach cz. 1/3. Szypułkowi Nestorzy„, „Pomnikowe drzewa w Piotrkowicach cz. 2/3.
Dąb szypułkowy Georg Leonard. Piotrkowicki rekordzista„, „Pomnikowe drzewa w Piotrkowicach cz. 3/3. Pozostałe pomniki przyrody„.

Zarówno pałac i park należą do prywatnego inwestora. Jeżeli nie chcemy narazić się na nieprzyjemności, należy przed zwiedzaniem uzyskać zgodę właściciela.

Pomniki przyrody w gminie Wińsko (pow. wołowski, dolnośląskie).

Tereny gminy Wińsko zajmują północną część powiatu wołowskiego i równocześnie północną część województwa dolnośląskiego.  Zachodnią granicę gminy stanowi rzeka Odra, od północy sąsiaduje z gminami: Jemielno i Wąsosz, od wschodu z gminą Prusice a od południa z gminą Wołów. Duże zróżnicowanie krajobrazu wynikające z położenia w trzech odmiennych regionach geograficznych (Obniżenie Ścinawskie, Wzgórza Trzebnickie i Kotlina Żmigrodzka) powoduje, że gmina ta posiada wysokie walory krajobrazowe i przyrodnicze. Do maja 2021 r. na liście gminnych pomników przyrody znajdowało się 6 obiektów, większość z nich powołana już w 1964 r. Na mocy Uchwały nr XXXVII/279/2021 Rady Gminy Wińsko z dnia 27 maja 2021 r. do ochrony pomnikowej powołano dwa egzemplarze drzew. Jedno z nich – dąb szypułkowy o nazwie „Pan Tadeusz” – rośnie przy budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Wińsku przy ul. Piłsudskiego 42. 

GPS N 51°28′22.1″, E 16°36′30.6″

Wińsko - pomnikowy dąb latemWińsko - pomnikowy dąb zimąWińsko - dąb Pan Tadeusz latemWińsko - dąb Pan Tadeusz zimą

Drzewo mierzy w obwodzie 410 cm, wysokość okazu 18 metrów.

Wińsko - pień pomnikowego dębuWińsko - pień dębu Pan Tadeusz

Drugie z nowo powołanych drzew to również dąb szypułkowy, któremu nadano imię „Kmicic„. Pomnikowy okaz zlokalizowany jest we wsi Wyszęcice, ok. 140 m na południowy zachód od kościoła, na skraju zabudowań folwarcznych, niedaleko placu zabaw i boiska.

GPS N 51°27′26.7″, E 16°30′42.7″

Wyszęcice - pomnikowy dąb Kmicic latem

Wyszęcice - pomnikowy dąb Kmicic zimą

dąb Kmicic z Wyszęcic

Wyszęcice - pomnikowy dąb Kmicic

dąb Kmicic ze wsi Wyszęcice

pomnikowy dąb Kmicic z Wyszęcic

W Uchwale podano obwód „Kmicica” na wysokości 130 cm wynoszący 800 cm. Nie wiem kto, czym i w jaki sposób mierzył to drzewo, bowiem pomiar wykonany przez Pawła Lenarta dał wynik 673 cm; wysokość dębu to 23 metry.

Wyszęcice - pień dębu KmicicWyszęcice - pomiar obwodu pomnikowego dębu27 maja 2021 r. Rada Gminy Wińsko przegłosowała Uchwałę nr XXXVII/280/2021 w sprawie pomników przyrody. Miała ona mieć w założeniu charakter porządkowy, sankcjonując istniejące już pomniki przyrody, przy okazji nadając im nazwy własne, imiona. Jednak jak na akt prawa miejscowego zawiera kilka istotnych błędów, w szczególności danych lokalizacyjnych drzew rosnących w Moczydlnicy Klasztornej. W Uchwale zapisano, że grupa 3 dębów szypułkowych o nazwie „Mnisi” znajduje się w południowo – zachodniej części parku. W rzeczywistości taka część parku nie istnieje, a pomnikowych dębów o obwodach 670, 482, 543 cm należy szukać w północno – zachodniej części założenia parkowego.

Moczydlnica Klasztorna - grupa pomnikowych dębów Mnisi

Pomnikowy buk pospolity o nazwie „Jacek Soplica” (drugi leży powalony) znajduje się ok.150 m na północ od najgrubszego „Mnicha”, obok dawnej alei parkowej. Więcej informacji w artykule „Pomnikowe drzewa w Moczydlnicy Klasztornej„.

Moczydlnica Klasztorna - pomnikowe buki (jeden powalony)

W kompleksie leśnym położonym na południowy – zachód od Wińska znajdują się 3 pomniki przyrody. Dąb szypułkowy o nazwie „Napoleon” rośnie na skraju lasu (oddz. 196 c) w pobliżu wsi Słup, ok. 130 m na północ od żwirowni.

GPS N 51°26′52.1″ , E 16°34′55.41″

Słup - dąb Napoleon ukryty w lesie sosnowymSłup - pomnikowy dąb Napoleon zimąSłup - pomnikowy dąb Napoleon latem

„Napoleon” posiada krótki pień i szeroką koronę co świadczy o tym, że drzewo rosło niegdyś na otwartym terenie. Pomiar obwodu w najwęższym miejscu pomiędzy ziemią a wysokością 130 cm (zgodny z zasadami dendrometrii) dał wynik 493 cm, na wysokości pierśnicy dąb jest grubszy – 523 cm; wysokość okazu 32 metry, szacowany wiek to ok. 300 lat.

Słup - pomnikowy dąb Napoleon

Słup - pomiar obwodu dębu Napoleon

100 m na południe od leśnej drogi łączącej wsie Słup i Baszyn (administracyjnie na terenie wsi Jakubikowice), leży głaz narzutowy o nazwie „Kamień św. Jadwigi” o obwodzie 994 cm i wysokości 152 cm. Pomnikowy głaz jak i dąb „Napoleon” opisałem dokładnie w artykule „Kamień św. Jadwigi pomiędzy wsiami: Słup i Baszyn„. 

GPS N 51°26′24.02″ , E 16°35′53.08″

Jakubikowice - Kamień św. Jadwigi zimą

W lesie (oddz. 190 c), przy skrzyżowaniu dróg w kierunku Moczydlnicy Klasztornej, do Jakubikowic, Słupa i Kłopotówki, rośnie pomnikowy dąb o nazwie „Zagłoba„.

GPS N 51°26′06.4″ , E 16°35′08.88″

Słup - dąb Zagłoba latemdąb Zagłoba zimą

Słup - pomnikowy dąb Zagłoba

„Zagłoba” mierzy w obwodzie 496 cm, wysokość dębu 32 metry.

pień dębu Zagłobapomiar obwodu dębu Zagłoba

Na północnym krańcu gminy, w lesie (oddz. 4) niedaleko wsi Naroków, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy „Narok„.

GPS N 51°30′59.6″ , E 16°37′23.3″

Naroków - pomnikowy dąb latemNaroków - pomnikowy dąb zimąNaroków - pomnikowy dąb Narok

Obwód dębu wynosi 432 cm, wysokość 28 metrów.

pień dębu Narok latempień dębu Narok zimąpomiar obwodu dębu Narok