Źródło wody siarczkowej „Bartłomiej” w Woli Komborskiej (gm. Korczyna, podkarpackie).

Źródła siarczkowe to swoiste wypływy wód zawierające w swoim składzie mineralnym przynajmniej 1 mg siarkowodoru (H₂S). Charakteryzują się specyficznym, nieprzyjemnym zapachem zgniłych jaj oraz osadem na dnie niszy źródłowej i drodze odpływu wody, który tworzą kolonie bakterii siarkowych. W gminie Korczyna (pow. krośnieński, podkarpackie) ochroną pomnikową objęto dwa źródła siarczkowe: „Bartłomiej” i „Bogumiła” – oba znajdują się na obszarze Czarnorzecko – Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Źródło „Bartłomiej” zlokalizowane jest na tyłach szkoły podstawowej w Woli Komborskiej, do której można dojechać z szosy nr 19. Miejsce oznakowane jest dużym, czytelnym drogowskazem, dalej piechotą po betonowych płytach ułożonych pomiędzy strumieniem a ogrodzeniem boiska.

GPS N 49°44’06.8″ , E 21°53’20.6″

1. Drogowskaz do źródła Bartłomiej2. Utwardzona ścieżka do źródła Bartłomiej 3. Ścieżka do źródła Bartłomiej4. Otoczenie źródła Bartłomiej

Zanim podejdziemy pod samo źródło warto zapoznać się z treścią tekstu zawartego na tablicy (choć zawiera błąd – zdanie: „Źródło wyprowadza wodę siarczkową o mineralizacji 0,6 g/dm³ typu HCO3 -Ca-Mg,H2S” dotyczy źródła „Bogumiła” w Kamborni).

5. Tablice przy źródle Bartłomiej

Dawniej woda wypływała ze szczeliny i wpadała do niekształtnej niszy wypreparowanej w grubej ławicy piaskowca, a stamtąd przelewała się do pobliskiego potoku. Obecna wszystko przesłania murowana ściana z ciosów piaskowca, a woda wypływa z plastikowej rury.

6. Źródło siarczkowe Bartłomiej7. Pomnikowe źródło Bartłomiej7. Pomnikowe źródło siarczkowe Bartłomiej

Wypływająca woda typu HCO3–Ca–Na+H2S o mineralizacji 0,3 g/dm³ ma temperaturę 9,5 ºC, pH 7,09, wydajność 1 dm³/min i zawartość siarkowodoru 3 mg/dm³. Warstwą wodonośną są gruboławicowe piaskowce i łupki warstw wieku kredowego.

8. Źródło Bartłomiej w Woli Komborskiej9. Wypływ wody ze źródła Bartłomiej

Wewnątrz rury, na kratce przykrywającej odprowadzenie wody oraz na roślinności po której spływa do strumienia widoczny jest biały osad nitkowatych bakterii siarkowych Beggiatoa i Thiothrix.

10. Osad bakterii siarkowych na kratce poniżej wypływu ze źródła

11. Osad bakterii siarkowych przy źródle Bartłomiej12. Źródło Bartłomiej w Woli Komborskiej13. Osad pochodzący od bakterii siarkolubnych

Drugie pomnikowe źródło siarczkowe w gminie Korczyna o nazwie „Bogumiła” znajduje się w miejscowości Kombornia. Więcej o nim w kolejnym artykule.

Skałki na Dziale Trzecim i Łupanej Górze (gm. Korczyna, podkarpackie).

W kolejnym i ostatnim artykule opisującym skałki zlokalizowane w lasach Woli Komborskiej zostaną opisane wychodnie piaskowca na zboczach Działu Trzeciego i Łupanej Góry. Zbudowane są z piaskowców istebniańskich powstałych w górnej kredzie i paleocenie ok. 80 – 55 mln lat temu. Bogatsza w formy skalne jest grupa 6 pomnikowych obiektów na zachodnim stoku Działu Trzeciego, którego przybliżona lokalizacja ujęta jest na poniższej mapie, pochodzącej z książki „Pomniki przyrody nieożywionej województwa podkarpackiego” H. i R. Reszel.

mapka lokalizacji pomnikowych skałek

mapka pochodzi z książki H. i R. Reszelowie „Pomniki przyrody nieożywionej województwa podkarpackiego”.

Dojście do pomnikowych skałek jest możliwe z parkingu opisanego w artykule o Konfederatce (GPS N 49°43’56.7″ , E 21°54’14.8″), ale tym razem nie idziemy na północ tylko w kierunku zachodnim – początkowo leśnym duktem – później na przełaj lasem w lewo do przełamania stoku. Chyba najszybciej znajdziemy grupę trzech fantazyjnie uformowanych skałek o maksymalnej wysokości 3,5 metra.

GPS N 49°43’55.9″ , E 21°54’05.1″

1. Skałki na Dziale Trzecim

2. Skałki na Dziale Trzecim

3. Skałki na Dziale Trzecim

4. Skałki na Dziale Trzecim

5. Skałki na Dziale Trzecim

6. Skałki na Dziale Trzecim

7. Skałki na Dziale Trzecim

Kilkanaście metrów na prawo (na południowy wschód) znajduje się ściana skalna o wysokości 2,4 m i długości 7 m, do której przytula się pień sosny.

8. Skałki na Dziale Trzecim

20 m poniżej grupy trzech skałek ulokowane dwa pozostałe ostańce skalne przedzielone sosną. Jedna ma wysokość 2,1 m i obwód ok. 7 m, druga 1,3 m wysokości i obwód 7,6 m.

9. Skałki na Dziale Trzecim

10. Skałki na Dziale Trzecim

Do grupy 3 skałek zlokalizowanych na Łupanej Górze najlepiej dojść z nieczynnego kamieniołomu przylegającego do szosy nr 19, ale tym razem nie idziemy na zachód w kierunku „Maczugi„, lecz na południe (równolegle do szosy w kierunku Barwinka). Wychodnie piaskowców usytuowane są na bardzo stromym, północno – zachodnim stoku, dobrze widać je od dołu, od strony szczytu są prawie niewidoczne.

GPS N 49°43’39.4″ , E 21°54’21.2″

1. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze2. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze

Tylko jedna skałka została oznakowana typową tabliczką.

3. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze

4. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze

4. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze6. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze7. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze

8. Pomnikowe skałki na Łupanej Górze

Niespełna kilometr w linii prostej od skałek na Trzecim Dziale znajduje się źródło siarczkowe „Bartłomiej” – więcej o nim w następnym artykule.