Pomnikowy eratyk w pobliżu wsi Ręczno (pow. piotrkowski, łódzkie).

Głazy narzutowe (eratyki) to okruchy skalne – niekiedy olbrzymich rozmiarów – przywleczone w plejstocenie przez lądolód ze Skandynawii. Ze względu na dużą wartość naukową i geoturystyczną większe głazy zwykle chronione są jako pomniki przyrody nieożywionej. Najwięcej pomnikowych narzutniaków występuje w północnych regionach Polski. Bardzo dużo jest również w woj. mazowieckim (169 szt. pojedynczych lub zgrupowań głazów) i wielkopolskim (96 szt.). Na tym tle bardzo blado prezentuje się woj. łódzkie – 13 pomnikowych głazów (czasami są to grupy eratyków) to niewiele, mając na względzie fakt, że w sąsiadującym od południa woj. świętokrzyskim jest ich 35 szt., a w woj. śląskim 25 szt. (wszystkie dane pochodzą z Rocznika Statystycznego GUS 2015 r.).

W dzisiejszym artykule opiszę głaz leżący na terenach leśnych, położonych na północ od wsi Ręczno (siedziba gminy). Aby trafić do pomnikowego narzutniaka należy w centrum wsi skręcić przy markecie „Dino” w kierunku ściany lasu. Pod lasem znajduje się Stacja Demontażu Pojazdów oraz tylna część miejscowego cmentarza. Dalej udajemy się piechotą wchodząc na drogę, która odchodzi od głównej (tą przyjechaliśmy) skośnie w lewo. Po ok. 850 m wyszukujemy po lewej stronie brzozę, z namalowaną strzałką i  literą „G”.

Przedzieramy się kilkanaście metrów przez krzaki i już mamy możliwość podziwiania dość okazałego głazu.

GPS N 51°12’04” , E 19°50’50”

Obwód pomnikowego głazu wynosi 750 cm, materiał z którego jest zbudowany to granit.

Status pomnika przyrody głaz uzyskał całkiem niedawno bo w 2013 r. W Uchwale nr XXIV/169/2013 Rady Gminy Ręczno z dnia 27 marca 2013 r. powołującej do ochrony pomnikowej ten eratyk jest mowa o jeszcze jednym, mniejszym głazie (obwód 300 cm) w tej lokalizacji. Niestety, nie są to jedyne nieścisłości w tym dokumencie.

Pomniki przyrody w Tarasce (gm. Aleksandrów, łódzkie).

Taraska to otoczona lasami wieś położona w pow. piotrkowskim, w gminie Aleksandrów (łódzkie). Nierównomierna zabudowa wymusiła podział miejscowości na dwie części: Taraska Góry i Taraska Niwy; czasami wymieniana jest również Taraska Kolonia i Młyn. Walory przyrodnicze wsi oraz jej okolic zaakcentowano, ujmując je w granice Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. W samej wsi, w części Niwy, znajduje się zgrupowanie pomników przyrody. Tworzy je 5 okazałych dębów bezszypułkowych oraz głaz narzutowy. Jadąc do Taraski od strony Dąbrowy nad Czarną, mijamy po lewej stronie 4 dęby, rosnące na skraju lasu (pierwsze drzewo ok. 250 m od zabudowań).

taraska-pomnikowe-deby

Pierwszy dąb o obwodzie 440 cm sprawia wrażenie całkowice uschniętego.

Drugi dąb bezszypułkowy o statusie pomnika przyrody mierzy w pierśnicy 340 cm. Okaz zamierający, duży posusz w koronie.

Trzeci dąb jest w dobrej kondycji zdrowotnej, obwód pnia wynosi 363 cm.

Czwarty dąb rośnie w narożniku lasu; w koronie średni posusz, obwód w pierśnicy 395 cm. Na pniu wyraźna listwa piorunowa.

Piąty okaz pomnikowego dębu bezszypułkowego rośnie ok. 50 m od drogi, przy zabudowaniach leśniczówki. Drzewo mierzy w obwodzie 420 cm.

Idąc 100 m na południe od ostatniego dębu, dotrzemy do narożnika lasu i początku leśnej drogi biegnącej na wschód, przegrodzonej szlabanem. Ok. 150 m za szlabanem, po prawej stronie drogi, leży największy głaz narzutowy o statusie pomnika przyrody w granicach Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Eratyk prawie w całości porośnięty jest mchem, ponadto zasłonięty krzewami, więc łatwo go przeoczyć.

GPS N 51°18’41.9” , E 19°56’19.3”

lokalizacja-glazu-w-tarasce

Pomnikowy eratyk mierzy w obwodzie ok. 740 cm; wymiary ok. 2,5 x 3 m, wysokość 0,7 m. Zbudowany z szarego gnejsu został przywleczony przez lądolód skandynawski podczas zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenie Odry).